بررسی رزمایش مدافعان آسمان ولایت 1400 که برگزاری آن بر عهده جوانان دهه شصتی و هفتادی بود
نمایش قدرت نسل سومیها
آمار شهدای حملات موشکی صدام به دزفول در جنگ هشت ساله با عراق نزدیک به ۸۰۰ نفر است. ۸۰۰ نفر تنها به این دلیل که در دزفول زندگی میکردند، شهید شدند. به پاس آن شهدای بیدفاع، نام دزفول استعارهای است از مقاومتی از جان و دل که همیشه زنده است و روی سامانهای گذاشته میشود که میتواند موشکهای مهاجم را بیاثر کند. سامانه دزفول، میتواند با موشکهای کروز مقابله کند. این سامانه میتواند در دزفولهای ایران راه بیفتد و در یک نبرد احتمالی دیگر، عدد کشتهها را به صفر برساند. سامانهای که میتواند به تعداد مراکز حساس و شهرهای مهم ایران تکثیر شود و وظیفه دفاع از کشور را در یک سامانه یکپارچه به عهده بگیرد.
اما فقط سامانه دزفول نیست. سامانه دزفول در کنار چند سامانه پدافندی دیگر در رزمایش مدافعان آسمان ولایت امتحان پس میدهد. بهموقع آتش به پا میکند و به گفته فرماندهان، اهداف فرضی را نشانه میگیرد.
فیلمی منتشر شده که نشان میدهد موشکی از سامانه دزفول شلیک شده است. موشک در ارتفاع نسبتا پایینی پرواز میکند و صاف میرود و به هدف میخورد. با این حساب، این موشکها میتوانند پهپادها را هم سرنگون کنند.
البته خود سامانه چندان شکل عجیب و غریبی ندارد. یک مجموعه قابل حمل جمعوجور است که چه بسا فناوری و قیمت آن بیشتر از سامانههای تهاجمی باشد. دزفول حتی هنگام حرکت هم میتواند شلیک کند.
سامانه مجید که توسط ارتش ساخته شده است نیز میتواند مانند دزفول عمل کند و علیه موشکهای کروز به میدان بیاید. سامانه مجید در ۲۹فروردین امسال هم دیده شده بود. رادار پیشرفتهای دارد و از سامانه کنترل آتش الکترواپتیکی بهره میبرد. این سامانه، هم میدان دید وسیعی دارد و هم میتواند نوع پرنده را با دقت خوبی تشخیص بدهد. با این سامانه دشمن بهسرعت متوجه رصد پدافند نخواهد شد.
باور ۳۷۳ هم توسط ارتش ساخته شد که در این رزمایش حاضر بود. یک سامانه نسبتا گرانقیمت که میتواند اهداف دور را شناسایی کند و به آن ضربه بزند. یعنی از فاصله ۴۵۰ کیلومتری میتواند هدف را شناسایی کند. الگوی این نوع سامانه را میتوان در سامانه مشهور اسـ۳۰۰ دید.
در ضمن در مرحله عملیاتی، اهدف ارتفاع متوسط توسط سامانههایی چون مرصاد ۱۶ که توسط نیروی پدافند ارتش ساخته شده بود، منهدم شدند. در این کلاس میتوان از سامانه طبس نیروی هوافضای سپاه هم نام برد که در نیمههای شب در کویر، توفان به پا کرد و اهداف را هدف قرار داد.
سامانههای جوشن و خاتم نیز در این رزمایش امتحان شدند. آنها اهداف فرضی را در ارتفاع پست منهدم کردند. سامانه جوشن نسخه بهروز شده 15خرداد است که از رادار پسیو (Passive) بهره میبرد؛ راداری بهروز با تکنولوژی نزدیک به لبه دنیا که میتواند محیط وسیعی را با دقت بالا پویش کند و بهسادگی به دام سامانههای جمعآوری اطلاعات دشمن نیفتد.
در این رزمایش، رادار برد بلند دیگری به نام قدس توسط نیروی هوافضای سپاه آزمایش شد. این رادار میتواند تا ۵۰۰کیلومتر را شناسایی و تا ۹۰ هزار پا را رصد کند. نرمافزار این رادار بومی و با یک خودرو قابل حمل است.
در این رزمایش حساس بیش از 50سامانه پدافندی و راداری و تاکتیکهای دفاعی اجرا شد. این سامانهها در ایران ساخته و در کویر مرکزی ایران در نزدیکی سمنان امتحان شدهاند. دفاع هوایی از ایران یک موضوع مشترک بین سپاه و ارتش است که به گفته سردار حاجیزاده تحت کنترل و فرماندهی ارتشیهاست.
موضوع، فقط امتحان یک سامانه نیست. موضوع، دفاع هماهنگ چند سامانه پدافندی است که باید بتوانند هنگام جنگ با هم ارتباط امن برقرار کنند. سامانههایی که بتوانند جابهجا شوند و منعطف باشند. یکی از فرماندهان ارتش به نام امیر رحیمزاده میگوید: عملیات این سامانههای پدافندی با موفقیت انجام شد.
در این مانور بزرگ سعی شد انواع حملههای نظامی طراحی و خنثی شود. مثل یک نبرد واقعی، خلبان مهاجم بر فراز منطقه هدف به پرواز درآمد و پدافندهای بومی رد هواپیما را زدند و عملیات شلیک را به شکل الکترونیکی شبیهسازی کردند.
به عقیده کارشناسان نظامی، نکته مهم این عملیات، حضور سامانههای جدیدی است که میتوانند بهموقع آتش کنند و به سامانههای بهروز و صاحب سبک دنیا نزدیک شوند. مثلا سامانههایی در این آزمایش دیده شدهاند که عمودپرتاب هستند و سامانههای پیشرفته دیگری در اختیار نیروهای مسلح ایران هستند که میتوانند اهداف در سطح را نیز هدف قرار دهند. سرعت اولیه خوبی دارند و احتمالا به شکل فروسرخ قابل هدایت هستند.
اهمیت این رزمایش، تنها در رونمایی از سامانههایی نیست که تا به حال ندیدهایم، بلکه بهرهگیری از این سامانهها در یک اطلس دفاعی ـ هوایی گسترده است که بتواند گنبد آهنین ایران را تشکیل بدهد. باید منتظر گزارشهای فرماندهها باشیم تا دریابیم شمارگان این سامانهها تا چه اندازه است و آیا میتوانند در آن واحد از آسمان ایران، در لبه فناروی روز محافظت کنند.
اما فناوری این سامانهها را نباید دستکم گرفت. آیا ایران به صادرات محصولات پدافندی خود میاندیشد؟ فرماندهانی چون سردار حاجیزاده و امیر رحیمزاده باید به این پرسش پاسخ بدهند. سامانههای ارزشمند ما میتواند به کشورهای دیگر صادر شود. تکنولوژی پرتاب سرد باید در بین کشورهای دوست خواهان داشته باشد. این نوع فناوریها، انحصاری است و در همه جا قابل تهیه و عرضه نخواهد بود.
پرسشهای کلیتری هم قابل طرح است؛ آیا خط تولید این سامانهها به راه خواهد افتاد؟ قدرت شلیک این سامانهها چطور ارزیابی میشود؟ یعنی چه تعداد موشک را میتواند در یک بازه کوتاه به سمت دشمن شلیک کند؟ آیا توانستهایم سامانههایی در مقیاس انبوه بسازیم که ترکیبی باشند؟ یعنی یک سامانه هم توپخانه داشته باشد و هم سامانه موشکی؟
اما مهمترین بخش این ماجرا به نیروی انسانی رزمایش ربط دارد. چه کسانی صفر تا صد این عملیات را انجام دادهاند؟ از خاطر نمیبریم که ابتدای همین قرن، قزاقخانه برپا بود و نظامی ایرانی به فرانسه میرفت تا نظامیگری بیاموزد. سالهاست از این وضعیت عبور کردهایم. در جنگ، حسن باقری را به فضای نظامی عالم معرفی کردیم که بیهمتا بود. حالا سالها از آن فضا میگذرد. نسل نو شد. گفته میشود شکاف نسلی اتفاق افتاده و نسل تازه با رزم بیگانه است و نمیتواند امور دفاعی کشور را به دست بگیرد. جنگ سوریه پیش آمد. با آن که چهرههای درخشانی چون حاج اصغر و محسن حججی در سوریه به شهادت رسیدند، ولی گفته میشد طراحی و نقاط حساس به عهده ابووهبها بود که در جنگ هشت ساله بالغ شده بودند.
اما در رزمایش اخیر، جملهای متفاوت از زبان سردار حاجیزاده بیان شد: «رزمایش پدافند هوایی را جوانان دهه شصتی و هفتادی اداره کردند.» فرمانده هوافضا از واژه «اداره» استفاده کرد؛ یعنی همه اجزای رزمایش با آنها بوده است. این جمله یعنی، وقت آن رسیده است که فرماندهان قدیمی با همه سوابق موفق و ناموفق، ناظر باشند تا نسل تازه با نفسی تازه امور را در دست بگیرد.
این جمله وقتی اهمیت پیدا میکند که تحلیل دشمن را بدانیم. آنها پس از درگذشت رئیسجمهور معزول ایران گفتند: از اعضای اصلی شورای انقلاب، فقط یک نفر زنده مانده است. حال باطلالسحر این تحلیل، باور فرماندهانی مثل حاجیزاده است که میگویند حاضرند عرصه را کامل به نسلی بسپارند که هیچکدامشان در زمان شورای انقلاب اساسا در این دنیا نبودهاند. ترسی نیست اگر دفاع از زمین و آسمان کشور را به کسانی سپرد که در سوریه و یمن آبدیده شدهاند و علم روز را میشناسند و همافق با اعضای وفادار به انقلاب و شورای انقلاب هستند. آنان آماده هستند حساسترین وظیفه در کشور، یعنی حفظ امنیت را به عهده بگیرند.
سخن سردار باتجربه ما تنها رجزی در میدان نیست. عکسهایی که از میدان گرفته شده همین واقعیت را نشان میدهد. در تصاویر، جوانان دستاندرکار هستند. در یکی از عکسها، عدهای از نیروها دارند با یکی از سامانهها سروکله میزنند. جوانی انگشتهایش را به نشانه پیروزی بالا برده است. انگشتهایش سیاه شدهاند ولی چهرهاش زیر آفتاب کویر میدرخشد.
اما فقط سامانه دزفول نیست. سامانه دزفول در کنار چند سامانه پدافندی دیگر در رزمایش مدافعان آسمان ولایت امتحان پس میدهد. بهموقع آتش به پا میکند و به گفته فرماندهان، اهداف فرضی را نشانه میگیرد.
فیلمی منتشر شده که نشان میدهد موشکی از سامانه دزفول شلیک شده است. موشک در ارتفاع نسبتا پایینی پرواز میکند و صاف میرود و به هدف میخورد. با این حساب، این موشکها میتوانند پهپادها را هم سرنگون کنند.
البته خود سامانه چندان شکل عجیب و غریبی ندارد. یک مجموعه قابل حمل جمعوجور است که چه بسا فناوری و قیمت آن بیشتر از سامانههای تهاجمی باشد. دزفول حتی هنگام حرکت هم میتواند شلیک کند.
سامانه مجید که توسط ارتش ساخته شده است نیز میتواند مانند دزفول عمل کند و علیه موشکهای کروز به میدان بیاید. سامانه مجید در ۲۹فروردین امسال هم دیده شده بود. رادار پیشرفتهای دارد و از سامانه کنترل آتش الکترواپتیکی بهره میبرد. این سامانه، هم میدان دید وسیعی دارد و هم میتواند نوع پرنده را با دقت خوبی تشخیص بدهد. با این سامانه دشمن بهسرعت متوجه رصد پدافند نخواهد شد.
باور ۳۷۳ هم توسط ارتش ساخته شد که در این رزمایش حاضر بود. یک سامانه نسبتا گرانقیمت که میتواند اهداف دور را شناسایی کند و به آن ضربه بزند. یعنی از فاصله ۴۵۰ کیلومتری میتواند هدف را شناسایی کند. الگوی این نوع سامانه را میتوان در سامانه مشهور اسـ۳۰۰ دید.
در ضمن در مرحله عملیاتی، اهدف ارتفاع متوسط توسط سامانههایی چون مرصاد ۱۶ که توسط نیروی پدافند ارتش ساخته شده بود، منهدم شدند. در این کلاس میتوان از سامانه طبس نیروی هوافضای سپاه هم نام برد که در نیمههای شب در کویر، توفان به پا کرد و اهداف را هدف قرار داد.
سامانههای جوشن و خاتم نیز در این رزمایش امتحان شدند. آنها اهداف فرضی را در ارتفاع پست منهدم کردند. سامانه جوشن نسخه بهروز شده 15خرداد است که از رادار پسیو (Passive) بهره میبرد؛ راداری بهروز با تکنولوژی نزدیک به لبه دنیا که میتواند محیط وسیعی را با دقت بالا پویش کند و بهسادگی به دام سامانههای جمعآوری اطلاعات دشمن نیفتد.
در این رزمایش، رادار برد بلند دیگری به نام قدس توسط نیروی هوافضای سپاه آزمایش شد. این رادار میتواند تا ۵۰۰کیلومتر را شناسایی و تا ۹۰ هزار پا را رصد کند. نرمافزار این رادار بومی و با یک خودرو قابل حمل است.
در این رزمایش حساس بیش از 50سامانه پدافندی و راداری و تاکتیکهای دفاعی اجرا شد. این سامانهها در ایران ساخته و در کویر مرکزی ایران در نزدیکی سمنان امتحان شدهاند. دفاع هوایی از ایران یک موضوع مشترک بین سپاه و ارتش است که به گفته سردار حاجیزاده تحت کنترل و فرماندهی ارتشیهاست.
موضوع، فقط امتحان یک سامانه نیست. موضوع، دفاع هماهنگ چند سامانه پدافندی است که باید بتوانند هنگام جنگ با هم ارتباط امن برقرار کنند. سامانههایی که بتوانند جابهجا شوند و منعطف باشند. یکی از فرماندهان ارتش به نام امیر رحیمزاده میگوید: عملیات این سامانههای پدافندی با موفقیت انجام شد.
در این مانور بزرگ سعی شد انواع حملههای نظامی طراحی و خنثی شود. مثل یک نبرد واقعی، خلبان مهاجم بر فراز منطقه هدف به پرواز درآمد و پدافندهای بومی رد هواپیما را زدند و عملیات شلیک را به شکل الکترونیکی شبیهسازی کردند.
به عقیده کارشناسان نظامی، نکته مهم این عملیات، حضور سامانههای جدیدی است که میتوانند بهموقع آتش کنند و به سامانههای بهروز و صاحب سبک دنیا نزدیک شوند. مثلا سامانههایی در این آزمایش دیده شدهاند که عمودپرتاب هستند و سامانههای پیشرفته دیگری در اختیار نیروهای مسلح ایران هستند که میتوانند اهداف در سطح را نیز هدف قرار دهند. سرعت اولیه خوبی دارند و احتمالا به شکل فروسرخ قابل هدایت هستند.
اهمیت این رزمایش، تنها در رونمایی از سامانههایی نیست که تا به حال ندیدهایم، بلکه بهرهگیری از این سامانهها در یک اطلس دفاعی ـ هوایی گسترده است که بتواند گنبد آهنین ایران را تشکیل بدهد. باید منتظر گزارشهای فرماندهها باشیم تا دریابیم شمارگان این سامانهها تا چه اندازه است و آیا میتوانند در آن واحد از آسمان ایران، در لبه فناروی روز محافظت کنند.
اما فناوری این سامانهها را نباید دستکم گرفت. آیا ایران به صادرات محصولات پدافندی خود میاندیشد؟ فرماندهانی چون سردار حاجیزاده و امیر رحیمزاده باید به این پرسش پاسخ بدهند. سامانههای ارزشمند ما میتواند به کشورهای دیگر صادر شود. تکنولوژی پرتاب سرد باید در بین کشورهای دوست خواهان داشته باشد. این نوع فناوریها، انحصاری است و در همه جا قابل تهیه و عرضه نخواهد بود.
پرسشهای کلیتری هم قابل طرح است؛ آیا خط تولید این سامانهها به راه خواهد افتاد؟ قدرت شلیک این سامانهها چطور ارزیابی میشود؟ یعنی چه تعداد موشک را میتواند در یک بازه کوتاه به سمت دشمن شلیک کند؟ آیا توانستهایم سامانههایی در مقیاس انبوه بسازیم که ترکیبی باشند؟ یعنی یک سامانه هم توپخانه داشته باشد و هم سامانه موشکی؟
اما مهمترین بخش این ماجرا به نیروی انسانی رزمایش ربط دارد. چه کسانی صفر تا صد این عملیات را انجام دادهاند؟ از خاطر نمیبریم که ابتدای همین قرن، قزاقخانه برپا بود و نظامی ایرانی به فرانسه میرفت تا نظامیگری بیاموزد. سالهاست از این وضعیت عبور کردهایم. در جنگ، حسن باقری را به فضای نظامی عالم معرفی کردیم که بیهمتا بود. حالا سالها از آن فضا میگذرد. نسل نو شد. گفته میشود شکاف نسلی اتفاق افتاده و نسل تازه با رزم بیگانه است و نمیتواند امور دفاعی کشور را به دست بگیرد. جنگ سوریه پیش آمد. با آن که چهرههای درخشانی چون حاج اصغر و محسن حججی در سوریه به شهادت رسیدند، ولی گفته میشد طراحی و نقاط حساس به عهده ابووهبها بود که در جنگ هشت ساله بالغ شده بودند.
اما در رزمایش اخیر، جملهای متفاوت از زبان سردار حاجیزاده بیان شد: «رزمایش پدافند هوایی را جوانان دهه شصتی و هفتادی اداره کردند.» فرمانده هوافضا از واژه «اداره» استفاده کرد؛ یعنی همه اجزای رزمایش با آنها بوده است. این جمله یعنی، وقت آن رسیده است که فرماندهان قدیمی با همه سوابق موفق و ناموفق، ناظر باشند تا نسل تازه با نفسی تازه امور را در دست بگیرد.
این جمله وقتی اهمیت پیدا میکند که تحلیل دشمن را بدانیم. آنها پس از درگذشت رئیسجمهور معزول ایران گفتند: از اعضای اصلی شورای انقلاب، فقط یک نفر زنده مانده است. حال باطلالسحر این تحلیل، باور فرماندهانی مثل حاجیزاده است که میگویند حاضرند عرصه را کامل به نسلی بسپارند که هیچکدامشان در زمان شورای انقلاب اساسا در این دنیا نبودهاند. ترسی نیست اگر دفاع از زمین و آسمان کشور را به کسانی سپرد که در سوریه و یمن آبدیده شدهاند و علم روز را میشناسند و همافق با اعضای وفادار به انقلاب و شورای انقلاب هستند. آنان آماده هستند حساسترین وظیفه در کشور، یعنی حفظ امنیت را به عهده بگیرند.
سخن سردار باتجربه ما تنها رجزی در میدان نیست. عکسهایی که از میدان گرفته شده همین واقعیت را نشان میدهد. در تصاویر، جوانان دستاندرکار هستند. در یکی از عکسها، عدهای از نیروها دارند با یکی از سامانهها سروکله میزنند. جوانی انگشتهایش را به نشانه پیروزی بالا برده است. انگشتهایش سیاه شدهاند ولی چهرهاش زیر آفتاب کویر میدرخشد.