هنری به نام مدیریت خشم
ما حق خشمگین شدن، ناراحت شدن، توقع داشتن، انتظار داشتن و خیلی از واكنشهای انسانی دیگر را تحت شرایط مختلف داریم اما نوع موقعیت، برای بروز هركدام از این واكنشها، خوب یا بد بودن رفتارمان را مشخص میكند. در بعضی از شرایط فكر میكنیم در موقعیتی قرار گرفتهایم كه خطایی رخ داده است؛ یعنی حالا حق خشمگین شدن را داریم؟ بله داریم؛ در حالتی كه احساس كنیم خطایی رخ داده است میتوانیم خشمگین شویم اما اینكه آن را چطور بروز بدهیم بسیار مهم است. واقعیت این است كه هر رفتار، جایی دارد. مثلا عجله كردن در یك موقعیت بدون تنش و با فرصت بالا، عملی اشتباه اما برای نجات جان یك فرد در حال سقوط، بهترین كار ممكن است. حالا شما همین یك مثال را به عصبانی شدن و خشمگین شدن هم ربطش بدهید و آن را تا پرخاشگری پیش ببرید اما پرخاشگری، همان نقطه اوج ماجراست كه بدون كنترل روی رفتار رخ داده است. ماجرای جالب این است كه اتفاقا ناراحت نشدن و خشمگین نشدن، خیلی هم اتفاق خوبی نیست؛ در واقع چنین واكنشهایی نوعی ابراز احساسات نسبت به خوبیها و بدیها از منظر خودمان است اما باید حواسمان باشد كه میزان شدت و بروز این ابراز احساسات به اندازه و كافی باشد و زیادهروی نكنیم. حالا خودآگاه یا ناخودآگاه بودن آن را چطور كنترل كنیم؟ دیدهاید وقتی اتفاق بد و آزاردهندهای میافتد، به صورت كاملا غیرارادی، از لفظهای وای، اه، نه، اوه و ... استفاده میكنیم؟ لفظهایی كه جایز است ولی نباید از حد مجاز خودشان خارج شود و كسی جز خودمان نمیتواند آن را مدیریت كند. در این میان، اگر كسی میگوید نمیتوانم، اشتباه میكند و به تواناییهای خودش باور ندارد. این قوانین در روابط بین زوجین، در روابط دوستانه، در محیط كار، در اجتماع و در هر جای دیگری كاربرد دارد. مثلا زن و شوهری را تصور كنید كه در اوج خشم و ناراحتی و عصبانیت هستند و حتی همدیگر را به مسائل مختلف تهدید میكنند. حالا در این میان زنگی به صدا درمیآید و فردی كه آنها با او بسیار رودربایستی دارند، به خانهشان میآید. واكنش آنها چه است؟ اینكه ظاهر قضیه را حفظ كنند، آرامش داشته باشند، به روی هم لبخند بزنند و اوضاع را در برابر آن فرد غریبه كنترل و مدیریت كنند. پس این نشان میدهد كه نمیشود همهچیز را بر گردن تصمیم غریزی انداخت و تصمیم به تفكر و عاقلانه رفتار کردن را دور از دسترس دید. البته این را فراموش نكنیم كه طبیعتا این مهار و مدیریت خشم، كار آسانی نیست و باید بتوانیم در مواقع حساس، فرق بین بروز ناراحتی و پرخاشگری را تشخیص بدهیم. در واقع اینكه ناراحتیمان را از هر موضوعی چطور نشان بدهیم، یك هنر است؛ هنری كه آدمها میدانند در برابر یك رفتار بد، نباید رفتار بد دیگری مرتكب بشوند.