روایتی از کارگران بلاتکلیف سایت تفکیک پسماند اهواز در صفیره
کرونا، بیکاری و مشکلات فراوان
صفیره نفت دارد اما آب ندارد، طلای سیاه دارد اما طلای زرد و رفاه و هوای پاک نه. صفیره در پنج کیلومتری اهواز است؛ روستایی پرآوازه در غیزانیه؛ روستایی که بیش از آنکه به منابع نفتیاش شهره باشد، به سایت زبالهاش مشهور است؛ سایتی که محل انباشت زباله شهروندان اهوازی است... . ما پیش از این در همین روزنامه به سراغ صفیره رفته بودیم، به سراغ مزارع و نخلستانهای خشک شدهاش، هوای آلوده و مردمان محروم و بیکارش؛ امروز اما ناله غمگین کارگران سایت زباله ما را به سمت صفیره کشانده؛ کارگرانی که از زمان شیوع کرونا خانهنشین و بیکار شدهاند و ماههاست نانی بر سر سفرهشان نبردهاند؛حدود 100کارگر که حاضر بودند برای کسب روزی حلال خود را هر روز به دل انبوهی از زبالههای چرک و بدبو و پرعفونت بزنند اما از همین هم ماههاست که محروم ماندهاند؛ هم از کار و هم از درآمد ناچیزش... .
زنان کارگر سایت پسماند اهواز در سال 91 برای تفکیک دستی پسماند از طریق نهادهای حمایتی این شهر، با وجود سختی و فرسایشی بودن کار تفکیک دستی، به عنوان نیروی حجمی پیمانکار وارد سایت میشوند. تقریبا همزمان با ورود آنها به بخش پسماند، سایت به پیمانکاران بخش خصوصی سپرده میشود و حکایت دردآلود این قهرمانان بینشان نیز با پیمانکاری شدن سایت تفکیک پسماند آغاز میشود، طوری که با هر بار روی کار آمدن پیمانکار جدید، زخم تازهای بر زندگی این کارگران شریف مینشیند.
مطالباتی که روی هم انباشته شده
مطالبات کارگران سایت تفکیک پسماند کلانشهر اهواز از یکی از این پیمانکاران یک سال عیدی و سنوات، سه ماه حقوق و دو ماه بیمه، از یکی دیگر از پیمانکاران یکسال سنوات و بیمه بعضی از روزهای سال است.
همچنین یکی دیگر از پیمانکاران بهدلیل نداشتن قرارداد با سازمان پسماند، شش ماه بیمه این کارگران را پرداخت نکرده و با حکم دادگاه تنها به تعدادی از کارگران حقوق معوقشان را پرداخت کرده است.
شیوع کرونا و خانهنشینی کارگران
گفتنی است شیوع کرونا همزمان با روی کار آمدن آخرین پیمانکار بود و تعطیلی کار بهدلیل شیوع کووید-19 و آتشسوزیهای مکرر سایت پسماند، بهانهای برای عدم پرداخت بیمه و حقوق کارگران توسط پیمانکار و خانهنشینی پنجماهه کارگران میشود؛ طوری که کارگران میگویند از فروردین تا امروز تنها دو ماه مشغول به کار بودهاند.
از سوی دیگر بهدلیل خانهنشینی کارگران هیچگونه بیمه و حقوقی به آنها تعلق نمیگیرد و همین امر سبب شده که حتی از بیمه بیکاری آسیبدیدگان از کرونا، محروم بمانند. موضِع پسماند در مقابل بیتعهدیهای انجام شده نسبت به کارگران و شفاف کردن امر، بهرغم تماسهای مکرر خبرنگار جامجم هنوز روشن نیست و تاکنون هیچگونه پاسخی از سوی این سازمان دریافت نشدهاست، چرا که یک مقام آگاه نزدیک به مدیرعامل سابق سازمان پسماند معتقد است کارگران سایت تفکیک نیروی حجمی پیمانکار هستند و تنها فهرست اسامی کارگران را با ذکر شرط عدم اخراج این کارگران در اختیار پیمانکار میگذارد.
امرارمعاش با کمکهای مومنانه
فریبا خدادادی، یکی از زنان کارگر سایت تفکیک پسماند از رنج این روزهایشان میگوید؛ از اینکه فرزندان بسیاری از این کارگران تنها یک وعده غذا میخورند و عدهای دیگر برای سیر کردن شکم فرزندانشان به خانه پدرانشان پناه میبرند.
همسر خدادادی فلج است و خانهنشین، برای همین فریبا از سال 91 مجبور به کار در سایت پسماند شده تا به قول خودش از میان انبوه زبالهها لقمهنان حلالی به شرافت در آورده و جلوی کودکانش بگذارد. اما چند ماهی است که هیچگونه منبع درآمدی ندارد و خرج زندگیاش را از طریق کمکهای مومنانه مردم میگذراند: فعلا یکی از خیرین با کمکهای مردمی برایم یک دستگاه سبزی خردکن خریده تا از این طریق بتوانم امرار معاش کنم.کاری کردهاند که به مرگ گرفته تا به تب راضی شویم.
اینها را میگوید و درباره آخرین روند پیگیری مطالباتشان ادامهمیدهد: هیچکس پاسخ درستی به ما نمیدهد و با این استدلال که ما زیر نظر پیمانکار هستیم و پیمانکار باید مطالباتمان را پرداخت کند، از پاسخ قانعکننده به ما میگریزند.
سلامات یکی دیگر از زنانِ کارگر سایت تفکیک پسماند میگوید میزان حقوق دریافتیشان، ماهانه یک میلیون و 400 تا یکمیلیون و 800هزار تومان، بسته به خواست هر پیمانکار متغیر بود.
حقوقی کمتر از دو میلیونتومان برای کاری سخت و پرخطر در میان انبوه زبالههای عفونی و غیرعفونی که هر بار سلامت یکی از کارگران را به خطر میاندازد، مثل سال گذشته که در خلال تفکیک پسماند، یک سوزن عفونی وارد دست یکی از کارگران شد و 42 روز در بیمارستان بستری شد و البته بخیر گذشت.
سلامات یک بار هم به مسؤولان نامه مینویسد و آنها را اینگونه خطاب قرار میدهد:«آیا کسی در طول مدت این تعطیلیها با خود اندیشیده که چگونه این زنها از پس مخارج زندگیشان برمیآیند؟»
باید زیر چتر شهرداری باشند
محمدرضا ایزدی، رئیس کمیسیون تحقیق و تفحص شورای شهر اهواز پیش از این به ما گفتهبود مدیریت درستی برای ساماندهی وضعیت کارگران سایت پسماند کلانشهر اهواز صورت نمیگیرد و اختلاف میان پیمانکار و کارفرما موجب از دست رفتن حق و حقوق این کارگران شدهاست.
او همچنین گفتهبود این کارگران باید به عنوان نیروی انسانی شهرداری اهواز شناختهشوند تا در صورت تعطیلی کار به دلایل مختلف مانند آتشسوزی و سایر اتفاقات دیگر، بیمه و حقوق شامل حالشان شود.
بی اطلاع هستم
سراغ فتحا... حاجتی، رئیس کمیسیون خدمات شهری میرویم تا بدانیم چه کسی باید پاسخگوی حق و حقوق این کارگران و بلاتکلیفی و خانهنشینی آنها باشد.
حاجتی درباره وضعیت تعدیل کارگران و طرح کمیسیون تحقیق و تفحص شورای شهر مبنی بر خارج شدن کارگران از حالت پیمانکاری و ادغام این کارگران با سایر کارگران شهرداری کلانشهر اهواز به ما میگوید: اطلاعی از این وضعیت ندارم و تا جایی که میدانم با آمدن پیمانکار جدید، تکلیف این کارگران روشن میشود.
به گفته او، همچنین کارگران دیگری هم هستند که هیچ مجوزی برای خروج از حالت پیمانکاری آنها در دست نیست و کسی تکلیفشان را مشخص نمیکند.
کارگران فعلا به خانهنشینی ادامه دهند
محمدرضا ایزدی، رئیس کمیسیون تحقیق و تفحص شورای شهر اهواز در گفتوگو با جامجم درباره آخرین وضعیت این کارگران میگوید چند روز گذشته جلسهای با نمایندگان کارگران، مدیرعامل سازمان پسماند و پیمانکار پیشین برگزار شد و خروجی این جلسه تعهد پیمانکار پیشین سایت برای پرداخت مطالبات کارگران بود. رئیسکمیسیون تحقیق و تفحص شورای شهر اهواز با اشاره به تعطیلی کارخانه برای اورهال و تعمیرات، ادامه میدهد: مدیرعامل سازمان میگوید پس از انجام تعمیرات، کارگران بازگشت به کار میشوند و هیچکس قصد اخراج کارگران را ندارد؛ چرا که این کارگران سابقه کار در چنین محیطی دارند.
او درباره شایعه مزایده کارخانه تفکیک هم میگوید: کارخانه تفکیک پسماند یکبار به مزایده گذاشتهشد اما مزایده به سرانجام نرسید. قرار بر این شد مجددا کارخانه به مزایده گذاشتهشود تا یک پیمانکار جدید کار را به عهده بگیرد و پس از انجام تعمیرات کار از سر گرفتهشود.
طبق گفتههای رئیس کمیسیون شورای شهر، بازگشت به کار کارگران سایت تفکیک پسماند مشروط به برنده شدن یکی از پیمانکاران در مزایده است و تا زمان تعیین پیمانکار جدید، کارگران همچنان باید به خانهنشینی اجباری ادامه دهند. آنچه آینده کارگران را مبهمتر میکند این است که همچنان کارگران سایت پسماند به عنوان نیروهای حجمی پیمانکار باقی خواهندماند و پاسخگو نبودن مسؤولان شهرداری کلانشهر اهواز در رابطه با این موضوع است.