برای آخر هفته برنامهریزی کنید
فرصت رصد بهترین بارش شهابی سال
نیمه دوم آذر هر سال، بهترین فرصت برای دیدن شهابهای پربارترین بارش شهابی سال است که آن را با عنوان بارش شهابی جوزایی میشناسیم. با اینکه تعداد کل بارشهای شهابی در طول سال به بیش از 60بارش میرسد، فقط در برخی از تعداد شهابهای قابل مشاهده در اوج بارش چشمگیر است. از جمله آنها همین بارش شهابی جوزایی است که از 13 تا 29 آذر فعال است و در شبهای 22 و 23 آذر به اوج میرسد و در این صورت در بامداد این شبها میتوان انتظار دیدن 50 تا 150 شهاب در هر ساعت را داشت. البته به شرطی که جایی باشد که آسمان شب آلوده به نورهای مصنوعی شهرها نباشد، ریزگرد و غبار در آسمان نداشته باشید و البته از ابرها و نور ماه نیز خبری در آسمان نباشد و بتوانید صدها و بلکه هزاران ستاره را در آسمان با چشم غیرمسلح ببینید. در این صورت است که شهابباران جوزایی را به صورت ظهور شهابهایی خواهید دید که امتداد درخشش آنها در آسمان به صورت فلکی جوزا میرسد.
امسال در شبهای 22 و 23 آذر، هلال ماه شبهای هشتم و نهم جمادیالاول را در آسمان خواهیم داشت و بنابراین تا حوالی نیمهشب و اندکی پس از آن قرص پر نور ماه در آسمان مانع از دیدن شهابهای کمنورتر میشود. از اینرو اگر اهل بیدارماندن تا پاسی از شب نیستید پیشنهاد میکنم همین هفته و بهویژه در شبهای پنجشنبه و جمعه آخر هفته، با صندلی، زیرانداز، لباس گرم، کیسه خواب و یک فلاسک چای گرم به حیاط یا پشت بام بروید، چراغها را خاموش کنید، رو به مشرق بنشینید و به بالای سر نگاه کنید. اگر در منطقهای کویری یا کوهستانی در روستایی با آسمان پرستاره و به دور از آلودگی نوری باشید، احتمال میدهم بهطور متوسط در هر دو سه دقیقه یک شهاب را بتوانید ببینید. البته اگر در حوالی ساعت 2 بامداد شبهای 22 و 23 آذر که اوج بارش است، برای رصد اقدام کنید، احتمالا در هر دقیقه یک شهاب و شاید هم بیشتر ببینید. اما اگر در شهرها ساکن هستید این احتمال تا دیدن یک شهاب در هر 10 تا 15 دقیقه پایین میآید. در تهران شاید اگر یکی دو ساعت روی پشت بام سر به هوا باشید، دو سه شهاب بتوانید ببینید. پس یادتان باشد دیدن شهابهای بارش شهابی برای اهالی شهرها بسیار بعید است و ناچارند به دیدن دو سه شهاب درخشان قناعت کنند.
چرا آسمان شهابباران میشود؟
اگر درباره علت و منشأ این شهابها میپرسید باید بگویم، شهابهای این بارش شهابی در واقع ذرات بسیار ریزی هستند (در حد و اندازه دانههای شن و ریگ) که از سیارک فائتون3200 (3200 Phaethon) جدا شدهاند. از آنجا که مدار این سیارک با مدار گردش زمین به دور خورشید تلاقی دارد، هر سال در نیمه دوم آذر وقتی زمین به این بخش از مدار گردش به دور خورشید میرسد، این ذرات جدا شده از سیارک که در حال گردش به دور خورشید هستند با جو زمین برخورد میکنند و در اثر اصطکاک شدید و یونیزشدن اتمها در جو زمین، حاصل این برخورد را به صورت درخشش شهاب در آسمان شب میبینیم. سیارک فائتون3200 با قطر قریب به 5800 متر، هر 524 روز زمینی یکبار به دور خورشید میچرخد و بنابر بررسیهای دانشمندان فعلا احتمال برخورد این سیارک با زمین وجود ندارد.