مراد عنادی، تحلیلگر مسائل سیاسی:
قطعنامه شورای حکام، لطمه به جایگاه آژانس است
پیش‌نویس قطعنامه علیه ایران به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فرستاده شده است. ماجرایی که سخنگوی وزارت خارجه معتقد است: پاسخ ایران به آن اقدامی متناسب خواهد بود. در همین زمینه با مراد عنادی، کارشناس ارشد مسائل سیاسی گفت‌وگو کرده‌ایم که مشروح آن در ادامه آمده است:
صدورقطعنامه از سوی شورای حکام چه تاثیری بر همکاری ایران و آژانس خواهد داشت؟
همکاری ایران با آژانس، همواره روندی پر فراز و نشیبی داشته اما این همکاری همیشه ادامه یافته ، البته این همکاری‌ها در مقاطعی‌کاهش یافته و علت اصلی آن نیز واکنش ایران به عملکرد نامناسب آژانس بوده است، چراکه آژانس برخوردی سیاسی داشته و مدیرکل آژانس نیز گزارش‌های جهت‌داری ارائه می‌کرده است. درواقع به این دلایل، ایران سطح همکاری‌های خود را کاهش داده اما با وجود این، همکاری ایران با آژانس ادامه داشته است.
درخصوص شرایط کنونی چه نظری دارید؟
با گزارشی که آقای گروسی درباره سه نقطه مریوان، ورامین و تورقوزآباد ــ که ایران اجازه دسترسی به آن نداده است ــ ارائه کرده و بحث‌هایی که در شورای حکام مطرح است، مبنی بر این‌که آمریکا و تروئیکای اروپا دنبال صادر شدن قطعنامه هستند به نظر می‌رسد این رویکرد برتعامل ایران با آژانس تاثیر خواهد گذاشت؛ چراکه به این شکل آژانس از کارکرد بی‌طرفانه و کارشناسانه خود خارج می‌شود. به عبارت دیگر به جای این‌که به ملاحظات و درخواست‌های طرفین توجه کند به درخواست‌های یک طرف، یعنی اروپا و آمریکا توجه می‌کند. علاوه بر این، نکته‌ای که ماجرا را پیچیده‌تر می‌کند و از رویکرد سیاسی آژانس حکایت دارد، تعاملاتی است که آقای گروسی با رژیم‌صهیونیستی داشته و مذاکراتی است که با نخست‌وزیر این رژیم دارد. این مسائل، تاثیرگذار و مهم است، چراکه رژیم‌صهیونیستی عضو ان‌پی‌تی نیست و کلاهک اتمی نیز دارد. علاوه بر این، هیچ‌وقت نیز به آژانس اجازه دسترسی نداده است. با وجود این، رژیم‌صهیونیستی ادعا می‌کند دیگران باید زیر ذره‌بین باشند و با توجه به این مسائل می‌توان گفت برخورد آنها سیاسی است و ایران نیز اعلام کرده اگر به سمت صدور قطعنامه بروند، سیاست‌های جدیدی را اتخاذ خواهد کرد.
صدور قطعنامه احتمالی چه تبعاتی دارد؟
تبعات خاصی ندارد. فقط سبب می‌شود ماجرا مقداری پیچیده‌تر شود، البته این مساله روی از سرگیری مذاکرات وین که از 20اسفند متوقف شده اثر منفی می‌گذارد. طرف‌های غربی با تحریک رژیم‌صهیونیستی تصور می‌کنند با صدور قطعنامه، فشار را روی ایران بیشتر می‌کنند و مذاکرات ادامه پیدا می‌کند، در حالی که ایران مذاکرات را قطع نکرده و خواسته‌های قانونی و مشروع خود را مطرح کرده است.
به این ترتیب آیا بازگشت پرونده ایران به شورای امنیت محتمل است؟
بستگی به قطعنامه‌ای دارد که تصویب می‌شود و بعید است بخواهند قطعنامه تندی صادر کنند و احتمالا به عنوان اقدامی محرک از آن استفاده خواهند کرد تا به اهداف‌شان برسند. به نظرم با توجه به مواضعی که وزیرخارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی [ایران] گرفته است، ایران زیر بار این فشار نخواهد رفت و مسیر خود را ادامه می‌دهد.
به نظر شما می‌توان تشدید تنش بین ایران و آژانس را به‌عنوان کاهش شانس توافق برجام تعبیرکرد؟
طبیعتا یکی از سازوکارهایی که می‌تواند بحث‌های مربوط به مذاکرات وین را که برجام را هم دربرمی‌گیرد، تقویت کند، نقش آژانس است. به عبارت دیگر، اگر آژانس نقش خود را بد بازی کند و از مسیر بی‌طرفی خارج شود روی این مساله نیز تأثیر منفی
خواهد داشت.
با توجه به این شرایط، بهترین واکنش ایران در برابر سیاسی‌کاری آژانس چیست؟
ایران بارها اعلام کرده اگر آژانس این مسیر را ادامه بدهد سطح همکارهای داوطلبانه خود را کاهش داده و تجدید نظر می‌کند؛ چراکه دولت مصوبه مجلس را نیز در این خصوص دارد؛ بنابراین ایران پاسخی متناسب با تصمیم آژانس خواهد داد.
همکاری ایران با آژانس، همواره روندی پر فراز و نشیبی داشته اما این همکاری همیشه ادامه یافته ، البته این همکاری‌ها در مقاطعی‌کاهش یافته و علت اصلی آن نیز واکنش ایران به عملکرد نامناسب آژانس بوده است، چراکه آژانس برخوردی سیاسی داشته و مدیرکل آژانس نیز گزارش‌های جهت‌داری ارائه می‌کرده است. درواقع به این دلایل، ایران سطح همکاری‌های خود را کاهش داده اما با وجود این، همکاری ایران با آژانس ادامه داشته است.
درخصوص شرایط کنونی چه نظری دارید؟
با گزارشی که آقای گروسی درباره سه نقطه مریوان، ورامین و تورقوزآباد ــ که ایران اجازه دسترسی به آن نداده است ــ ارائه کرده و بحث‌هایی که در شورای حکام مطرح است، مبنی بر این‌که آمریکا و تروئیکای اروپا دنبال صادر شدن قطعنامه هستند به نظر می‌رسد این رویکرد برتعامل ایران با آژانس تاثیر خواهد گذاشت؛ چراکه به این شکل آژانس از کارکرد بی‌طرفانه و کارشناسانه خود خارج می‌شود. به عبارت دیگر به جای این‌که به ملاحظات و درخواست‌های طرفین توجه کند به درخواست‌های یک طرف، یعنی اروپا و آمریکا توجه می‌کند. علاوه بر این، نکته‌ای که ماجرا را پیچیده‌تر می‌کند و از رویکرد سیاسی آژانس حکایت دارد، تعاملاتی است که آقای گروسی با رژیم‌صهیونیستی داشته و مذاکراتی است که با نخست‌وزیر این رژیم دارد. این مسائل، تاثیرگذار و مهم است، چراکه رژیم‌صهیونیستی عضو ان‌پی‌تی نیست و کلاهک اتمی نیز دارد. علاوه بر این، هیچ‌وقت نیز به آژانس اجازه دسترسی نداده است. با وجود این، رژیم‌صهیونیستی ادعا می‌کند دیگران باید زیر ذره‌بین باشند و با توجه به این مسائل می‌توان گفت برخورد آنها سیاسی است و ایران نیز اعلام کرده اگر به سمت صدور قطعنامه بروند، سیاست‌های جدیدی را اتخاذ خواهد کرد.
صدور قطعنامه احتمالی چه تبعاتی دارد؟
تبعات خاصی ندارد. فقط سبب می‌شود ماجرا مقداری پیچیده‌تر شود، البته این مساله روی از سرگیری مذاکرات وین که از 20اسفند متوقف شده اثر منفی می‌گذارد. طرف‌های غربی با تحریک رژیم‌صهیونیستی تصور می‌کنند با صدور قطعنامه، فشار را روی ایران بیشتر می‌کنند و مذاکرات ادامه پیدا می‌کند، در حالی که ایران مذاکرات را قطع نکرده و خواسته‌های قانونی و مشروع خود را مطرح کرده است.
به این ترتیب آیا بازگشت پرونده ایران به شورای امنیت محتمل است؟
بستگی به قطعنامه‌ای دارد که تصویب می‌شود و بعید است بخواهند قطعنامه تندی صادر کنند و احتمالا به عنوان اقدامی محرک از آن استفاده خواهند کرد تا به اهداف‌شان برسند. به نظرم با توجه به مواضعی که وزیرخارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی [ایران] گرفته است، ایران زیر بار این فشار نخواهد رفت و مسیر خود را ادامه می‌دهد.
به نظر شما می‌توان تشدید تنش بین ایران و آژانس را به‌عنوان کاهش شانس توافق برجام تعبیرکرد؟
طبیعتا یکی از سازوکارهایی که می‌تواند بحث‌های مربوط به مذاکرات وین را که برجام را هم دربرمی‌گیرد، تقویت کند، نقش آژانس است. به عبارت دیگر، اگر آژانس نقش خود را بد بازی کند و از مسیر بی‌طرفی خارج شود روی این مساله نیز تأثیر منفی
خواهد داشت.
با توجه به این شرایط، بهترین واکنش ایران در برابر سیاسی‌کاری آژانس چیست؟
ایران بارها اعلام کرده اگر آژانس این مسیر را ادامه بدهد سطح همکارهای داوطلبانه خود را کاهش داده و تجدید نظر می‌کند؛ چراکه دولت مصوبه مجلس را نیز در این خصوص دارد؛ بنابراین ایران پاسخی متناسب با تصمیم آژانس خواهد داد.
