رئیس‌جمهور در ادامه سخنانش با اشاره به این‌که انقلاب اسلامی و نظام برآمده از آن اساسا فرهنگ‌محور و فرهنگ پایه هستند، تصریح کرد: رشد و پیشرفت در این نظام نیز به طور طبیعی باید فرهنگ‌محور بوده و اساسا عرصه فرهنگ باید پرچمدار هرگونه پیشرفتی باشد. پویایی و تحول در همه حوزه‌ها و عرصه‌های نظام جمهوری اسلامی ایران به اعتبار محوریت فرهنگ در آن فرهنگ است و اگر در عرصه فرهنگ پیشرفت کنیم پیشرفت در عرصه‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و دیگر حوزه‌ها نیز حاصل خواهد شد.
رئیسی با بیان این‌که همین مسأله تبیین‌کننده جایگاه و اهمیت عرصه و ساختار فرهنگی در نظام جمهوری اسلامی است، خاطرنشان کرد: رهبر معظم انقلاب اسلامی با اشراف و شناخت دقیق نسبت به جایگاه و اهمیت فرهنگ، بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور را مطالبه کرده‌اند و این مطالبه برآمده از یک ضرورت اجتماعی بوده که تحقق آن نیازمند احساس مسئولیت و حرکتی متفاوت با قبل است.
رئیس‌جمهور اضافه کرد: هر حرکت انقلابی آنچنان که رهبر معظم انقلاب تصریح کرده‌اند در بطن خود بر عقلانیت و خردورزی متکی است. تحقق این بازسازی نیازمند نگاه انقلابی تحول‌خواه با ابتنا بر اصول و مبانی انقلاب اسلامی است که امام راحل و مقام معظم رهبری آنها را مطرح و تبیین و شهدای ما با خون خود این اصول و مبانی را تثبیت کرده‌اند. رئیسی در ادامه سخنانش نگاه آسیب‌شناسانه، آینده‌نگرانه و معطوف به تحول نسبت به ساختارها، رفتارها، فرآیندها، سیاست‌های اجرایی و منابع انسانی را از مهم‌ترین الزامات تحول و بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور برشمرد و افزود: در مسیر تحقق این بازسازی ساختارهای فرهنگی، نیازی به این نیست که لزوما همه کارها از جمله در عرصه پژوهشی و تحقیقی را از نو انجام دهیم، چرا که کارهای پژوهشی و آسیب‌شناسانه بسیاری در مراکز فرهنگی متعدد انجام شده که باید مورد توجه قرار گرفته و همین کارها ادامه پیدا کند.

 بهره‌گیری از منظومه دیدگاه‌های فرهنگی رهبر انقلاب
رئیس‌جمهور ترسیم وضعیت موجود و وضعیت مطلوب را با تکیه بر نگاه‌های ژرف فرهنگی، گام بعدی در مسیر بازسازی و تحول فرهنگی عنوان کرد و اظهار داشت: در پیمودن این راه منظومه‌ای عظیم از دیدگاه‌های فرهنگی رهبر معظم انقلاب در اختیار ماست که باید از آنها برای ترسیم وضع موجود و وضع مطلوب و راهکارهای نزدیک‌کردن فاصله این دو بهره بگیریم. رئیسی با تأکید بر این‌که موفقیت در این مأموریت نیازمند مطالعه، عزم و اراده جدی است، تصریح کرد: بسیار مهم است که در این مسیر بتوانیم ناهماهنگی‌ها و تداخل‌ها و اگر چه به میزان کم، اما بعضا تعارض‌ها را نیز تا حد امکان برطرف کرده و کاهش دهیم و همه این کارها باید در بررسی وضع موجود دیده شده و برای آنها راهکار طراحی شود تا با رفع ناهماهنگی‌ها امکان استفاده از حداکثر ظرفیت‌ها برای به نتیجه‌رسیدن سریع‌تر و دقیق‌تر بازسازی ساختار فرهنگی کشور فراهم آید.

 اقتضائات عصر فضای مجازی در بازسازی ساختار فرهنگی
رئیس‌جمهور با بیان این‌که امروز و در عصر فضای مجازی باید اقتضائات نوین به دقت مورد توجه قرار گرفته و لحاظ شود، خاطرنشان کرد: لحاظ‌کردن اقتضائات نوین در بازسازی فرهنگی حتما باید با مشارکت مردم به‌ویژه جوانان اتفاق بیفتد، یعنی به جای این‌که در این زمینه برای آنها تصمیم گرفته شود با مشارکت خود جوانان برنامه‌های تحولی در بستر فناوری‌های نوین و مجازی تدوین شود تا مردم احساس کنند به طور واقعی در تصمیم‌سازی، اجرا و نظارت سهیم هستند. وی رویکرد اقناع‌ در عرصه مسائل فرهنگی را از دیگر ضرورت‌ها و مسائل مهم دانست و گفت: پیشبرد کارها در عرصه فرهنگ، صرفا با بخشنامه و دستورالعمل شدنی نیست و نیاز به اقناع‌ و رفع شبهات احتمالی دارد، چرا که وقتی مردم در این زمینه اقناع شوند، تصمیمات اتخاذ شده و برنامه‌های در نظر گرفته شده نهادینه شده و اجرای آنها به نوعی تضمین خواهد شد.

چابک‌سازی دستگاه‌های فرهنگی
رئیسی بر لزوم برخورداری تصمیمات فرهنگی از پیوست‌های اقناعی، رسانه‌ای و فرهنگی تاکید کرد و افزود: حتی وقتی در عرصه فرهنگی تصمیماتی اتخاذ می‌شود اجرای آنها نیاز به پیوست‌های فرهنگی دارد چرا که این پیوست‌ها ضامن تأثیربخشی عمیق‌تر این تصمیمات خواهند بود. رئیس جمهور توجه به چابک‌سازی را از دیگر ضرورت‌های موفقیت در تحول و بازسازی ساختارهای فرهنگی ذکر و اظهار کرد: وقتی یک سازمان فرهنگی عریض و طویل شود به مسایلی مبتلا خواهد شد که مأموریت‌های اصلی آن دستگاه فرهنگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، لذا دستگاه‌های فرهنگی باید چابک و مسأله‌محور باشند و صرفا بر حل و پیشبرد مسائل خود تمرکز کنند. وی با تاکید بر لزوم حذف دوباره کاری‌ها و اقدامات موازی تصریح کرد: یکی دیگر از ضرورت‌های موفقیت در بازسازی ساختار فرهنگی، تعیین نسبت‌های دقیق و روشن بین دستگاه‌های رسمی و غیررسمی در عرصه فرهنگ و تعلیم و تربیت است. رئیس جمهور همچنین بر ضرورت بازنگری قوانین موجود متناسب با تحول ساختارها تاکید کرد و افزود: این مهم که در زمینه تنقیح قوانین مورد تاکید رهبر معظم انقلاب نیز بوده است، به عنوان یکی از اقدامات مهم مورد توجه قرار گیرد تا تکالیف و مسئولیت‌های دستگاه‌های مختلف فرهنگی کاملا روشن شده و جلوی دوباره‌کاری‌ها گرفته شود.

ضرورت توسعه سواد مجازی
رئیسی طراحی شاخص‌های سنجش میزان موفقیت برای دستگاه‌های فرهنگی را از دیگر اقدامات مهم برشمرد و خاطرنشان کرد: توسعه سواد رسانه‌ای و به تعبیر دقیق‌تر سواد مجازی برای همه قشرها و ارکان جامعه نیز ضرورت دیگری است که باید مورد توجه قرار گیرد. وی شناسایی و بهره‌گیری از ظرفیت بانوان در عرصه‌های مختلف را نیز مورد تاکید قرار داد و گفت: رهبر معظم انقلاب همواره بر توجه به ظرفیت عظیم بانوان برای نقش آفرینی اجتماعی تاکید کرده‌اند. همچنین لازم است در کنار فعال‌تر شدن صداوسیما که مسئولیت بزرگی در این زمینه بر عهده دارد، معاونت‌های پژوهشی نیز در دستگاه‌های مختلف با محوریت طراحی الگوهای کارآمد فرهنگی و تربیتی فعال‌تر شوند.

ضرورت ساماندهی الگوهای تعامل فرهنگی
رئیسی ساماندهی الگوهای تعامل فرهنگی را ضرورت مهم دیگری در زمینه تحقق تحول ساختار فرهنگی کشور عنوان کرد و افزود: همان‌گونه که در عرصه دیپلماسی بر گسترش روابط با کشورهای دوست و ایستادگی مقابل کشورهای متخاصم تاکید داریم، در عرصه فرهنگی نیز باید بر تعامل با فرهنگ‌های اهل دوستی و ایستادگی در برابر فرهنگ‌های مهاجم و متخاصم متمرکز شد.