مرگ می‌راند

مرگ می‌راند

اغراق نیست بگوییم برخی دلایل شهرت ایران در جهان مربوط به آمارهای منفی است. یکی‌از مهم‌ترینش شاید میزان تصادفات جاده‌ای و تلفات و مصدومانی است که خانواده‌های بسیاری را سیاه‌پوش و بسیاری دیگر را دچار دردهای ناتمام می‌کند. این آمار به اندازه‌ای است که بدانید طبق این داده‌ها با پایان‌بردن خواندن همین گزارش، یک ایرانی در جاده‌های ایران جان خود را از دست داده است.

در 10سال گذشته 400 هزار نفر جان عزیزشان را در این جاده‌ها از دست داده‌اند و عموم سیاست‌های به کاررفته در مهار آن به جایی نرسیده است که مولفه‌های موثر در این اتفاقات یکی دوتا نیست و باید یک اراده جمعی در مهار آن به کار بسته شود؛ از افزایش کیفی خودروهای داخلی گرفته تا تغییر فرهنگ رانندگی و ساماندهی جاده‌های کشور. بر اساس اعلام سازمان پزشکی قانونی کشور، تعداد موارد مرگ حوادث رانندگی در سال‌۸۴ در ایران ۲۷ هزار و ۷۵۵ نفر بود؛ آماری که زنگ هشدار را در دهه ۸۰ به صدا درآورد. دولت برای کاهش این تعداد مرگ برنامه‌های مختلفی را اجرا کرد. اجباری‌کردن کمربند ایمنی، کاهش حد مجاز سرعت خودروها، افزایش نظارت و کنترل پلیس و اجرای برخی برنامه‌های آموزشی مانند «سیا ساکتی» از جمله این اقدامات بود. به این ترتیب روند مرگ‌های تصادفات رانندگی به مدت حدود یک دهه کاهشی شد و به حدود ۱۶ هزار مرگ در سال رسید. اما بعد از آن روندی ثابت و حتی گاه افزایشی پیدا کرد به طوری که سال ۱۴۰۱ با 16.2درصد رشد نسبت به سال ۱۴۰۰ به ۱۹ هزار و ۲۳۷ نفر رسید. بر اساس اعلام پلیس راهور، حدود ۵۱ درصد فوتی‌های تصادفات رانندگی در جا می‌میرند. ۶درصد حین انتقال به بیمارستان و ۴۳ درصد نیز در مراکز درمانی جان خود را از دست می‌دهند. به گفته پلیس از این ۴۳درصد، حدود ۶۰‌درصد به دلیل خونریزی داخلی و مغزی بعد از ترخیص از بیمارستان فوت می‌شوند؛ به طوری که اصلا بیمارستان متوجه نمی‌شود. پلیس راهور اعلام کرده است ؛ ۴۹ درصد تصادفات منجر به فوت ناشی از بی‌توجهی به جلو و ۱۰درصد به علت تغییر ناگهانی مسیر است. بر این اساس، ۸۰ درصد تصادفات به دلیل چهار عامل سرعت و سبقت غیرمجاز، خستگی، خواب‌آلودگی و بی‌توجهی به جلو در رانندگی است. ۶۳ درصد تصادفات در ۳۰ کیلومتری شهرها رخ می‌دهد و رفتارهای غلط ترافیکی عامل بروز این حوادث است. در همه این سال‌ها اما کمتر کسی به میزان مصدومان تصادفات اشاره کرده است. جدا از مرگ سالانه حدود ۱۹ هزار نفر که به سوگ و عزای هزاران خانواده منجر شده و خانواده‌های بسیاری را یتیم و بدون نان‌آور کرده است. توجه به آمار مصدومان این حوادث نیز بسیار تاثر برانگیز است. داده‌های سازمان پزشکی قانونی نشان می‌دهد از سال ۸۴ تا ۱۴۰۱ در مجموع پنج میلیون و ۵۲۵ هزار و ۸۶۰ نفر در تصادفات رانندگی مصدوم شده‌اند. این آمار البته احتمالا موارد مصدومیت‌های شدید است که به تشکیل پرونده در سازمان پزشکی قانونی و پیگیری‌های قضایی ختم شده است و احتمالا قله کوه یخی است که تصادفات جرحی کوچک را که هر روز در کوچه و خیابان شهرها رخ می‌دهد، نشان نمی‌دهد. آمارهای موجود نشان می‌دهد که تصادفات رانندگی هر سال حدود ۷ درصد تولید ناخالص ملی را می‌بلعد و هر سال ۹ تا ۱۱ درصد از بودجه کل کشور یعنی ۳۵ هزار میلیارد تومان به عنوان خسارت شخص ثالث پرداخت می‌شود. سالانه 7000 میلیارد تومان خرج درمان مجروحان تصادفات می‌شود که باید به آن ۷ درصد خسارت معادل تولید ناخالص داخلی اضافه شود. این تازه خسارت مادی قابل محاسبه تصادفات رانندگی است. خسارت‌های غیرمادی و معنوی این حوادث مانند افسردگی و عزای بازماندگان، یتیم‌شدن خانواده‌ها، از دست‌دادن نان‌آور و خسارت‌هایی که از بین‌رفتن نیروهای جوان و مولد به اقتصاد کشور وارد می‌کند، در هیچ سازمان یا نهادی در کشور محاسبه نشده است و اصلا هیچ سازمانی برای محاسبه این خسارات و پیشگیری و کاهش آنها نداریم.

نمودار فراوانی مصدومان تصادفات رانندگی در ایران
1384      274257
1385       276762
1386       245418
1387       272877
1388       295179
1389       275093
1390       297557
1391      318802
1392      315719 
1393      304485
1394      313017
1395      333071
1396      325995
1397      367451
1398      347307
1399      276771
1400      317120
1401      369279