همه چی به راهه؟
این روزها که دیگر چیزی به تمامشدن امتحانات نمانده است، وقت خوبی است که سری به موضوع «اوقات فراغت» بزنیم و از نهادهای مربوطه تا خود و خانواده را کندوکاو و مطالباتمان را بیان کنیم، بلکه بتوانیم گرمای این تابستان را با یک اوقات فراغت خوب بشوریم و ببریم.
اما، تابستان با تمام گرم بودنش، هیچگاه منفور نخواهد شد، چون خاطرات متفاوتی را با او ثبت میکنیم؛ از خوابیدنهای لنگ ظهر گرفته تا انواع کلاسها و تفریحها. البته ممکن است، همین تابستان گاهی حوصلهسربر بشود، به بطالت بگذرد و یک لحظه مفید هم نداشته باشد؛ گاهی امکانات در شهر و استانی که ما هستیم کافی نیست و گاه ممانعتهای خانواده پابرجاست که درباره همه اینها در این دو صفحه از نوجوانه صحبت خواهیم کرد.
از آ.پ به نوجوان!
هرکسی که سری در کار فرهنگی حوزه نوجوان داشته باشد، میداند که نمیتوان دست و پای نوجوان را بست و برایش کار فرهنگی دیکته کرد. مطمئنا بخش زیادی از آموزشهای فرهنگی، دینی ــ ملی برای نوجوان در دل اوقات فراغت رقم میخورد و اوقاتی که با همسن و سالهایش میگذراند؛ بهخصوص که میل نوجوان به معاشرت و یادگیری از گروه همسالهایش بیشتر است. از طرفی رها کردن نوجوان به حال خود میتواند از او موجودی بیبرنامه و سردرگم بسازد. کودکی که تا دیروز بازیهای هیجانانگیز و مفرح داشت به نوجوانی تبدیل میشود که کسل و بیحوصله است و به هیجانات و میل به سرگرمی در او بها داده نمیشود، پس ممکن است در فضاهای نامناسب بهدنبال سرگرمی و تخلیه هیجانات بگردد. پس آموزش و پرورش بهعنوان یکی از مرتبطترین وزارتها به نوجوان، همانطور که طی سال تحصیلی مسئول آموزش و پرورش دانشآموز است در دوران تابستان نیز وظیفه دارد فکری برای اوقات فراغت نوجوان داشته باشد. حال در این بین چند سوال و مطالبه پیش میآید که قبل از ذکر آن به مختصری از چند خبر میپردازیم.در هفته اخیر، معاون پرورشی و فرهنگی آموزش و پرورش از تدارک ۳۰ هزار پایگاه تابستانه متشکل از ۲۰هزار مدرسه منتخب و ۱۰هزار مرکز فرهنگی دیگربرای کیفیتبخشی به اوقات فراغت دانشآموزان خبر داد.آموزش و پرورش در سال گذشته ۴۶ هزار و ۳۵۰ پایگاه تابستانی داشت که این عدد در سال جاری به 30هزار تا رسیده است، البته علت کاهش ظرفیت را ارتقای کیفی این مراکز اعلام کردهاند و اینکه در تابستان سال گذشته در مجموع ۲ میلیون و ۴۱۳ هزار و ۶ نفر دانشآموز از ظرفیت 46 هزارتایی بهره بردهاند. همچنین حجتالاسلام محمدحسین پورثانی، بیان کرده که 30هزار پایگاه تابستانه برای چهار میلیون دانشآموز پیشبینی و آمادهسازی شده است. از طرفی بهتبع از آموزش و پرورش و هماهنگی این وزارت، برخی کانونها و انجمنها نیز برای اوقات فراغت اعضای نوجوان خود برنامهریزیهایی کردهاند از جمله انجمن اسلامی، سازمان بسیج دانشآموزی و... .
اما چند سوال!
آیا همه مدارس به دانشآموزان آگاهی دادهاند که میتوانند در سامانه نورینو برای ثبتنام پایگاههای تابستانه اقدام کنند؟
آیا در همه مناطق کشوری، از تهران گرفته تا نقطهای دور افتاده، این امکان فراهم است؟
آیا برای طرحریزی و چیدمان فرهنگی این پایگاهها توجهی به بازخوردهای سال گذشته و سلیقه متنوع و نوجوان شده است؟
آیا کمشدن ظرفیت پایگاهها میتواند جمعیتی بیش از آنچه در سال قبل شرکت کردهاند را به خود جذب کند؟
آیا وعده اردوهای تابستان هم قرار است مثل اردوهای سال تحصیلی، تکراری و بدون تنوع باشد؟
آیا آموزش و پرورش برای پرورش روحیه مسئولیتپذیری و مهارتمندی نوجوان فکر ویژهای دارد؟
و...
از کدام جهت؟
اگر بگویم هزاران استعداد ورزشی در میان نوجوانان کشور هست که کشف نمیشوند و هدر میروند، دروغ نگفتهام. اگر بگویم هریک مدالی که در مسابقات جهانی و آسیایی سهم ما نمیشود لایق یکی از همان استعدادهای کشف نشده است، اغراق نکردهام. چرا برای نخبههای علمی، مدارس خاص سمپاد زده میشود و آزمونهای استعدادیابی برگزار میشود اما کسی به فکر استعدادیابی ورزشی اصولی در میان نوجوانان نیست؟ چه زمانی بهتر از تابستان برای کشف استعدادهای ورزشی؟ چه زمانی بهتر از سه ماه تعطیل سال برای اینکه نسل نوجوان به سمت ورزش بیایند؟ وزارت ورزش و جوانان که در دولت آقای رئیسی یک بنیاد ملی به مجموعههایش اضافه شد به نام «بنیاد ملی نوجوانان»، چه برنامهای دارد؟ فکری برای پر کردن اوقات فراغت نوجوانان ورزشی کرده است؟وزارت ورزش و جوانان زیرمجموعهای دارد با عنوان «استعدادیابی» و هرساله اقداماتی در این حوزه انجام میدهند که جای بررسی دارد اما من در بحث استعدادیابی از خلأ دیگری صحبت میکنم، از پرورش تخصصی نوجوان مستعد در یک ورزش حرفهای و از پیدا کردن استعدادی دور افتاده در نقطه کمبرخودار کشور.
آیا زمینهای بازی و باشگاههای ورزشی برای همه نوجوانان کشور فراهم است؟ آیا نوجوان با هر وضعی از سطح مالی میتواند در باشگاهها و زمینهای بازی حضور پیدا کند؟ آیا وزارت ورزش و جوانان از او حمایت خواهد کرد؟ آیا میتواند بهدنبال ورزش حرفهای برود و به چشم شغل نگاهش کند بیآنکه نگران وضعیت مالی خود در آینده باشد؟
وزارت ورزشوجوانان باید در مقابل نوجوان احساس مسئولیت داشته باشد، نه صرفا از آن جهت که بنیاد ملی نوجوانان دارد، از آن جهت که آیندههای ورزشیاش را میتواند در میان نوجوانان پیدا کند، از آن جهت که میتوان با جذب نوجوان به ورزش به مبارزه با مواد مخدر پرداخت، از آن جهت که دست دردست آموزش و پرورش میتواند استعدادیابی کند و آینده نسل جدید کشور را تغییر بدهد، از آن جهت که میتواند در بهبود وضعیت جسمانی نسل جدید که آمارها میگویند وضع خوبی ندارد، موثر عمل کند و دهها
«از آن جهت» دیگر.
چه فرصتی بهتر از این؟
در کشورهای غربی و بعضی از کشورهای آسیای شرقی، سالانه هزینههای هنگفتی برای تولید آثار فرهنگی مختص به نوجوان صرف میشود. شاید مهمترین چیزی که آنها نظر میگیرند در فیلمسازیها و نشر کتب و هزاران امر فرهنگی دیگر، تمایز میان نوجوان و کودک باشد؛ همان چیزی که سالهاست مورد بحث و تاکید ماست: عدم اتصال نوجوان به کودک.این مشکل نه درعبارت، بلکه در میدان عمل است. اگر فعالیت در حوزه کودک با فعالیت در حوزه نوجوان متمایز شناخته شود، ذائقهشناسی نوجوان نیز بهتر اتفاق میافتد. آن وقت است که انیمیشن کودکانه با برچسب کودک و نوجوان، منتشر نمیشود و نشریات ما کتاب داستانهای کودکانه را با عنوان اثر کودک و نوجوان چاپ نمیکنند.چندی قبل نیز زهرا محسنیفرد، پژوهشگر حوزه نوجوان در این باره گفته بود: «ما در حوزه نوجوانان تاکنون پژوهشهای عمیق و درستی نداشتیم که بتوانیم برای آنها محتوا و آثار درست تولید کنیم. نباید بین پژوهشگر و نوجوان فاصلهای باشد... نباید نسبت به سلیقه نوجوان امروز نظر او را بهطور مطلق نفی کرد. با همراهی نوجوانان میتوانیم مسأله او را شناسایی کنیم و مسیر درست را به او نشان دهیم.»و لبکلام دقیقا همین است. حال که تابستان در راه است و اوقاتفراغت دانشآموزان، چه تعداد از کتابهای ما برای قشر نوجوان تولید شده است که با آنها وقت بگذراند؟ آیا تولیدات سینمایی مختص به نوجوان خواهیم داشت؟ آیا وزارت فرهنگ و ارشاد، برنامهای برای اوقات فراغت نوجوان دارد؟ مگر نه اینکه بهدنبال کار موثر و فرهنگی برای نسل جدید است؟
همانطورکه محمدمهدی اسماعیلی، وزیرفرهنگ وارشاد اسلامی درحاشیه سومین روز ازنمایشگاه رسانههای ایران ودر گفتوگویی با تحریریه نوجوانه جامجم گفت: «کار اصلی فرهنگی و کار تبیینی ما حتما باید برای نسل نوجوان دهه هشتادی و نودی باشد.»
پس چه زمانی بهتر از تابستان و اوقات فراغت نوجوان؟
نه به ریشریش کردن رشتهها!
همه ما دیدهایم و شنیدهایم و خواندهایم که وقتی فرزند پا در دوره نوجوانی میگذارد، ممکن است به مشکلات و اختلافاتی با پدر و مادرش بر بخورد. ناخودآگاه دلش میخواهد بیشتر در گروه همسن و سالهایش باشد و با رفیقهایش وقت بگذراند اما این به معنی اینکه خانواده را رها کند، نیست؛ خانواده هم همینطور. آن چیزی که نوجوان را از بسیاری خطرات دور میکند دو رشته ارتباطی با خانوادهاش را ریشریش نمیکند، وقت گذراندن با خانواده است.این وقت گذراندن بخشی از مسئولیتش با خانواده است. خانواده باید به اوقات فراغت فرزندش اهمیت دهد. نه صرفا با ثبتنام او درکلاسهای رنگ ووارنگ،بلکه در وقت گذراندن باهم. همانطور که در دوران کودکی، کودک با والدین بازی میکند، در نوجوانی نیز باید باهم تفریح کنند. این وقت گذراندن میتواند شامل هرنوع سرگرمی باشد؛ البته با درنظر گرفتن سلیقه نوجوان و درصورت خطرزا نبودن، بها دادن به سلیقه و میل آن.اگر رشته ارتباطی و حمایتی نوجوان از خانوادهاش پاره نشود و بتواند با خانواده خوش بگذراند، بسیاری از اختلافنظرها در طی زمان حل یا کمرنگ میشوند.البته این به معنای قطع کردن ارتباط فرزند با دوستانش نیست. خانواده باید بتواند محیط و شرایطی امن برای ارتباط فرزند با دوستانش فراهم کند و نه آنقدر فرزند رامحکم بچسبد که احساس خفگی کندونه آنقدررها کند که مشکل ایجاد شود.
بگرد و بچرخ و بدون!
شنیدهاید میگویند: «قدر جوانی را بدانید که مثل برق و باد میگذرد؟»تابستان یا هر اوقاتفراغت دیگری هرچقدر کوتاه باشد، میتواند زمان خیلی خوبی برای یادگیری یک مهارت موردعلاقه یا ایجاد یک عادت خوب در شما باشد. این دروغ نیست که هرچقدر در نوجوانی بکارید، در جوانی برداشت میکنید. ممکن است در زندگی اجتماعیای که بعد از دوران مدرسه شروع میکنید بارها به مهارتهایی نیاز پیدا کنید که روزی میتوانستید یاد بگیرید، به کتابهایی که میتوانستید بخوانید و تجربیاتی که میتوانستید کسب کنید.برای سرگرم کردن خود و گذراندن اوقاتفراغت منتظر نباشید که کسی کاری انجام دهد، پیگیر باشید تا خودتان برای خودتان در حدی که میتوانید مفید باشید. از طرفی ممکن است گاهی اوقات همه چیز بر مراد ما نباشد و این هم عجیب نیست! مطمئن باشید هر جای دنیا و با هر سن و سالی که باشیم، چیزهایی هست که بر وفق مراد ما نیست اما باید بگردیم به دنبال هرآنچه داریم.بازی و چرخیدن و خوابیدن تا لنگ ظهر و تخمه شکاندن سر جای خود اما از پر کردن اوقات فراغتتان با اقدامات مفید غافل نشوید. بهخصوص که ما نسل جدید هستیم و امکانات آموزشی و امکان یادگیری بیشتری نسبت به نسلهای قبل داریم.ما در صفحه فوتوفن این شماره از نوجوانه، راهکارهایی برای گذراندن تابستانی مفید گفتهایم که خواندنش خالی از لطف نیست.
مریم شاهپسندی - دبیر تحریریه
از آ.پ به نوجوان!
هرکسی که سری در کار فرهنگی حوزه نوجوان داشته باشد، میداند که نمیتوان دست و پای نوجوان را بست و برایش کار فرهنگی دیکته کرد. مطمئنا بخش زیادی از آموزشهای فرهنگی، دینی ــ ملی برای نوجوان در دل اوقات فراغت رقم میخورد و اوقاتی که با همسن و سالهایش میگذراند؛ بهخصوص که میل نوجوان به معاشرت و یادگیری از گروه همسالهایش بیشتر است. از طرفی رها کردن نوجوان به حال خود میتواند از او موجودی بیبرنامه و سردرگم بسازد. کودکی که تا دیروز بازیهای هیجانانگیز و مفرح داشت به نوجوانی تبدیل میشود که کسل و بیحوصله است و به هیجانات و میل به سرگرمی در او بها داده نمیشود، پس ممکن است در فضاهای نامناسب بهدنبال سرگرمی و تخلیه هیجانات بگردد. پس آموزش و پرورش بهعنوان یکی از مرتبطترین وزارتها به نوجوان، همانطور که طی سال تحصیلی مسئول آموزش و پرورش دانشآموز است در دوران تابستان نیز وظیفه دارد فکری برای اوقات فراغت نوجوان داشته باشد. حال در این بین چند سوال و مطالبه پیش میآید که قبل از ذکر آن به مختصری از چند خبر میپردازیم.در هفته اخیر، معاون پرورشی و فرهنگی آموزش و پرورش از تدارک ۳۰ هزار پایگاه تابستانه متشکل از ۲۰هزار مدرسه منتخب و ۱۰هزار مرکز فرهنگی دیگربرای کیفیتبخشی به اوقات فراغت دانشآموزان خبر داد.آموزش و پرورش در سال گذشته ۴۶ هزار و ۳۵۰ پایگاه تابستانی داشت که این عدد در سال جاری به 30هزار تا رسیده است، البته علت کاهش ظرفیت را ارتقای کیفی این مراکز اعلام کردهاند و اینکه در تابستان سال گذشته در مجموع ۲ میلیون و ۴۱۳ هزار و ۶ نفر دانشآموز از ظرفیت 46 هزارتایی بهره بردهاند. همچنین حجتالاسلام محمدحسین پورثانی، بیان کرده که 30هزار پایگاه تابستانه برای چهار میلیون دانشآموز پیشبینی و آمادهسازی شده است. از طرفی بهتبع از آموزش و پرورش و هماهنگی این وزارت، برخی کانونها و انجمنها نیز برای اوقات فراغت اعضای نوجوان خود برنامهریزیهایی کردهاند از جمله انجمن اسلامی، سازمان بسیج دانشآموزی و... .
اما چند سوال!
آیا همه مدارس به دانشآموزان آگاهی دادهاند که میتوانند در سامانه نورینو برای ثبتنام پایگاههای تابستانه اقدام کنند؟
آیا در همه مناطق کشوری، از تهران گرفته تا نقطهای دور افتاده، این امکان فراهم است؟
آیا برای طرحریزی و چیدمان فرهنگی این پایگاهها توجهی به بازخوردهای سال گذشته و سلیقه متنوع و نوجوان شده است؟
آیا کمشدن ظرفیت پایگاهها میتواند جمعیتی بیش از آنچه در سال قبل شرکت کردهاند را به خود جذب کند؟
آیا وعده اردوهای تابستان هم قرار است مثل اردوهای سال تحصیلی، تکراری و بدون تنوع باشد؟
آیا آموزش و پرورش برای پرورش روحیه مسئولیتپذیری و مهارتمندی نوجوان فکر ویژهای دارد؟
و...
از کدام جهت؟
اگر بگویم هزاران استعداد ورزشی در میان نوجوانان کشور هست که کشف نمیشوند و هدر میروند، دروغ نگفتهام. اگر بگویم هریک مدالی که در مسابقات جهانی و آسیایی سهم ما نمیشود لایق یکی از همان استعدادهای کشف نشده است، اغراق نکردهام. چرا برای نخبههای علمی، مدارس خاص سمپاد زده میشود و آزمونهای استعدادیابی برگزار میشود اما کسی به فکر استعدادیابی ورزشی اصولی در میان نوجوانان نیست؟ چه زمانی بهتر از تابستان برای کشف استعدادهای ورزشی؟ چه زمانی بهتر از سه ماه تعطیل سال برای اینکه نسل نوجوان به سمت ورزش بیایند؟ وزارت ورزش و جوانان که در دولت آقای رئیسی یک بنیاد ملی به مجموعههایش اضافه شد به نام «بنیاد ملی نوجوانان»، چه برنامهای دارد؟ فکری برای پر کردن اوقات فراغت نوجوانان ورزشی کرده است؟وزارت ورزش و جوانان زیرمجموعهای دارد با عنوان «استعدادیابی» و هرساله اقداماتی در این حوزه انجام میدهند که جای بررسی دارد اما من در بحث استعدادیابی از خلأ دیگری صحبت میکنم، از پرورش تخصصی نوجوان مستعد در یک ورزش حرفهای و از پیدا کردن استعدادی دور افتاده در نقطه کمبرخودار کشور.
آیا زمینهای بازی و باشگاههای ورزشی برای همه نوجوانان کشور فراهم است؟ آیا نوجوان با هر وضعی از سطح مالی میتواند در باشگاهها و زمینهای بازی حضور پیدا کند؟ آیا وزارت ورزش و جوانان از او حمایت خواهد کرد؟ آیا میتواند بهدنبال ورزش حرفهای برود و به چشم شغل نگاهش کند بیآنکه نگران وضعیت مالی خود در آینده باشد؟
وزارت ورزشوجوانان باید در مقابل نوجوان احساس مسئولیت داشته باشد، نه صرفا از آن جهت که بنیاد ملی نوجوانان دارد، از آن جهت که آیندههای ورزشیاش را میتواند در میان نوجوانان پیدا کند، از آن جهت که میتوان با جذب نوجوان به ورزش به مبارزه با مواد مخدر پرداخت، از آن جهت که دست دردست آموزش و پرورش میتواند استعدادیابی کند و آینده نسل جدید کشور را تغییر بدهد، از آن جهت که میتواند در بهبود وضعیت جسمانی نسل جدید که آمارها میگویند وضع خوبی ندارد، موثر عمل کند و دهها
«از آن جهت» دیگر.
چه فرصتی بهتر از این؟
در کشورهای غربی و بعضی از کشورهای آسیای شرقی، سالانه هزینههای هنگفتی برای تولید آثار فرهنگی مختص به نوجوان صرف میشود. شاید مهمترین چیزی که آنها نظر میگیرند در فیلمسازیها و نشر کتب و هزاران امر فرهنگی دیگر، تمایز میان نوجوان و کودک باشد؛ همان چیزی که سالهاست مورد بحث و تاکید ماست: عدم اتصال نوجوان به کودک.این مشکل نه درعبارت، بلکه در میدان عمل است. اگر فعالیت در حوزه کودک با فعالیت در حوزه نوجوان متمایز شناخته شود، ذائقهشناسی نوجوان نیز بهتر اتفاق میافتد. آن وقت است که انیمیشن کودکانه با برچسب کودک و نوجوان، منتشر نمیشود و نشریات ما کتاب داستانهای کودکانه را با عنوان اثر کودک و نوجوان چاپ نمیکنند.چندی قبل نیز زهرا محسنیفرد، پژوهشگر حوزه نوجوان در این باره گفته بود: «ما در حوزه نوجوانان تاکنون پژوهشهای عمیق و درستی نداشتیم که بتوانیم برای آنها محتوا و آثار درست تولید کنیم. نباید بین پژوهشگر و نوجوان فاصلهای باشد... نباید نسبت به سلیقه نوجوان امروز نظر او را بهطور مطلق نفی کرد. با همراهی نوجوانان میتوانیم مسأله او را شناسایی کنیم و مسیر درست را به او نشان دهیم.»و لبکلام دقیقا همین است. حال که تابستان در راه است و اوقاتفراغت دانشآموزان، چه تعداد از کتابهای ما برای قشر نوجوان تولید شده است که با آنها وقت بگذراند؟ آیا تولیدات سینمایی مختص به نوجوان خواهیم داشت؟ آیا وزارت فرهنگ و ارشاد، برنامهای برای اوقات فراغت نوجوان دارد؟ مگر نه اینکه بهدنبال کار موثر و فرهنگی برای نسل جدید است؟
همانطورکه محمدمهدی اسماعیلی، وزیرفرهنگ وارشاد اسلامی درحاشیه سومین روز ازنمایشگاه رسانههای ایران ودر گفتوگویی با تحریریه نوجوانه جامجم گفت: «کار اصلی فرهنگی و کار تبیینی ما حتما باید برای نسل نوجوان دهه هشتادی و نودی باشد.»
پس چه زمانی بهتر از تابستان و اوقات فراغت نوجوان؟
نه به ریشریش کردن رشتهها!
همه ما دیدهایم و شنیدهایم و خواندهایم که وقتی فرزند پا در دوره نوجوانی میگذارد، ممکن است به مشکلات و اختلافاتی با پدر و مادرش بر بخورد. ناخودآگاه دلش میخواهد بیشتر در گروه همسن و سالهایش باشد و با رفیقهایش وقت بگذراند اما این به معنی اینکه خانواده را رها کند، نیست؛ خانواده هم همینطور. آن چیزی که نوجوان را از بسیاری خطرات دور میکند دو رشته ارتباطی با خانوادهاش را ریشریش نمیکند، وقت گذراندن با خانواده است.این وقت گذراندن بخشی از مسئولیتش با خانواده است. خانواده باید به اوقات فراغت فرزندش اهمیت دهد. نه صرفا با ثبتنام او درکلاسهای رنگ ووارنگ،بلکه در وقت گذراندن باهم. همانطور که در دوران کودکی، کودک با والدین بازی میکند، در نوجوانی نیز باید باهم تفریح کنند. این وقت گذراندن میتواند شامل هرنوع سرگرمی باشد؛ البته با درنظر گرفتن سلیقه نوجوان و درصورت خطرزا نبودن، بها دادن به سلیقه و میل آن.اگر رشته ارتباطی و حمایتی نوجوان از خانوادهاش پاره نشود و بتواند با خانواده خوش بگذراند، بسیاری از اختلافنظرها در طی زمان حل یا کمرنگ میشوند.البته این به معنای قطع کردن ارتباط فرزند با دوستانش نیست. خانواده باید بتواند محیط و شرایطی امن برای ارتباط فرزند با دوستانش فراهم کند و نه آنقدر فرزند رامحکم بچسبد که احساس خفگی کندونه آنقدررها کند که مشکل ایجاد شود.
بگرد و بچرخ و بدون!
شنیدهاید میگویند: «قدر جوانی را بدانید که مثل برق و باد میگذرد؟»تابستان یا هر اوقاتفراغت دیگری هرچقدر کوتاه باشد، میتواند زمان خیلی خوبی برای یادگیری یک مهارت موردعلاقه یا ایجاد یک عادت خوب در شما باشد. این دروغ نیست که هرچقدر در نوجوانی بکارید، در جوانی برداشت میکنید. ممکن است در زندگی اجتماعیای که بعد از دوران مدرسه شروع میکنید بارها به مهارتهایی نیاز پیدا کنید که روزی میتوانستید یاد بگیرید، به کتابهایی که میتوانستید بخوانید و تجربیاتی که میتوانستید کسب کنید.برای سرگرم کردن خود و گذراندن اوقاتفراغت منتظر نباشید که کسی کاری انجام دهد، پیگیر باشید تا خودتان برای خودتان در حدی که میتوانید مفید باشید. از طرفی ممکن است گاهی اوقات همه چیز بر مراد ما نباشد و این هم عجیب نیست! مطمئن باشید هر جای دنیا و با هر سن و سالی که باشیم، چیزهایی هست که بر وفق مراد ما نیست اما باید بگردیم به دنبال هرآنچه داریم.بازی و چرخیدن و خوابیدن تا لنگ ظهر و تخمه شکاندن سر جای خود اما از پر کردن اوقات فراغتتان با اقدامات مفید غافل نشوید. بهخصوص که ما نسل جدید هستیم و امکانات آموزشی و امکان یادگیری بیشتری نسبت به نسلهای قبل داریم.ما در صفحه فوتوفن این شماره از نوجوانه، راهکارهایی برای گذراندن تابستانی مفید گفتهایم که خواندنش خالی از لطف نیست.
مریم شاهپسندی - دبیر تحریریه
