توسعه تجارت از طریق دیپلماسی اقتصادی
کیومرث کرمانشاهی کارشناس اقتصاد بینالملل
دولت یازدهم و دوازدهم تمام تمرکز خود را روی حوزه خارجی، دیپلماسی سیاسی و پیشبردن قرارداد برجام گذاشت که این امر نیز صرفا وعدهای بیش نبود، بهطوریکه در هشت سال گذشته شاهد آن بودیم که در وضعیت اقتصادی کشور، وضعیت اشتغال و معیشت مردم گشایشی بهوجود نیامد و حتی سفره مردم نیز کوچکتر شد و در کنار کاهش ارزش پول ملی اغلب خانوارها قدرت خرید خود را از دست دادند. بر هیچ اقتصاددانی پوشیده نیست برجام و مسائل خارجی و به نتیجه رسیدن آنها بسیار مهم است اما نباید این نکته را نیز فراموش کرد که تمامی مشکلات اقتصادی کشور را نمیتوان به آنها گره زد.
متاسفانه پرداختن به این دو موضوع زمان زیادی از تیم اقتصادی و سیاسی دولت هدر داد و این دو تیم از ظرفیتهای داخلی غافل شدند. این در حالی بود که 24 ماده سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی نسخه جامعی برای مقابله با تحریم در کشور بود اما متاسفانه در بخش اجرا به ظرفیتها و توانمندیهای داخلی چه در زمان برجام و چه در دوران تحریم توجه نشد.
دولت سیزدهم مطابق وعدههایی که در جریان مناظرات انتخاباتی و پیش از آن داد باید به سمت پیادهکردن اقتصاد مقاومتی و نگاه به ظرفیتهای داخلی حرکت کند و با عزم و ارادهای قوی مسائل مربوط به تحریم را به طرز قابلتوجهی با اقدامات مناسب کاهش دهد.
از طرف دیگر، این دولت باید کارهایی را که دولت دوازدهم نتوانست به آن جامه عمل بپوشاند پیگیری و نهایی کند و آن را به سرانجام مطلوب برساند که این امر نیز بدون هیچ شکی با درایت درست و مذاکرات قوی امکانپذیر است. ایران مخالف مذاکره نیست بلکه به دنبال استفاده از مذاکره به نفع خود است. همان موضوعی که کشورهای دیگر نیز پیگیری میکنند و ما نیز در این زمینه باید گام محکمی برداریم. این نکته را نیز نباید فراموش کرد، در بحث دیپلماسی اقتصادی و تجاری سفرای جمهوری اسلامی ایران نتوانستند کاری برای توسعه اقتصادی کشور و افزایش صادرات ایران انجام دهند. این در حالی است که سهم عظیمی از صادرات دیگر کشورهای دنیا با همت و کوشش سفرا رقم میخورد. منفعل بودن سفرای جمهوری اسلامی ایران در بحث اقتصادی منتج به قفل بودن تجارت و مشکلات پیرامون آن شد، بهطوریکه در بحث تجارت خارجی سهم ایران بهشدت کاهش پیدا کرد و واردات افزایش و صادراتمان نیز کاهش یافت. طبیعتا دیپلماسی سیاسی باید در خدمت دیپلماسی اقتصادی و تجاری باشد که این عزم و اراده در بین سفرا و مسؤولان اقتصادی دولت دوازدهم نبود و عکس آن صادق بود.