گفتوگو با جعفردهقان؛ بازیگر سینما و تلویزیون
من همیشه خوش به حالمه!
بایبسما...
با جعفر دهقان که همسخن میشوی نمیشود یاد جبهه و حماسه نیفتی بهویژه همکاریهایش با رسول ملاقلیپور که به گفته ایشان: بسی رک و راست بود و دلیر، رزمندگان را چنان که بودند به قاب تصویر درمیآورد نه آنچنانکه دلبخواه این یا آن است بی تعارف! او شجاع بود و به آنچه میخواست رسید و زود هم رسید. همچنین عادت او که دست بازیگر را باز میگذاشت برای اجرای نقش، در درخشش و جاافتادن چهره دهقان به عنوان هنرمند دفاع مقدسی حتما نقشداشته.
پس ازچندی تماس و... با هم یک همسخنی دلی داشتیم قرار بود نهایتا 20دقیقه باشد اما... چنان لحظاتمان سبز و شکوفان بود که سررشته زمان گسست و از دست هردومان رفت آنجا هم که گفتم: استاد! اگه وقتتون تنگه... چه مهرانه گفت: نه حالا چند دقیقه دیگه هم... که همین چند به چندینها تبدیل شد. بدنیست فراز آخرین درددل دوستانه جعفر دهقان را در آغاز سخن بنیوشیم: یه گفتگو کردم توی یکی از این روزنامهها و خیلی ناراحت شدم. راجع به حقوق بازنشستگی گفتم که اصلا شوخیه! پول بنزین ماشین هم نمیشه. 3.5 میلیون بازنشستگی برای کسی که عروس و دوماد و نوه داره که پولی نیست. واقعا شوخیه به هیچ جای آدم نمیرسه.
این خبرنگار عزیز پا شد بهش یه دستمزد هم اضافه کرد که پول بازنشستگی و دستمزد ما برای بنزین ماشینمون هم نمیرسه!
حقیقتا دلم شکست از پیامایی که دوستان در فضای مجازی در این باره گذاشتن. گفتم خدایا این خبرنگارا رسالتشون چیز دیگه است. به جای اینکه حامی هنرمندها باشن برخیشون کرامت هنرمندها رو... یه سریهاشون میخوان براتون حاشیه بسازن، نه اینکه بخوان شما رو در حاشیه امن قرار بدن. من که همیشه از این حاشیهها فرار میکنم. چنان حاشیهای برام ساختن برای اینکه فالوئرهاشون رو ببرن بالا نوشتن: دهقان میگه دستمزدم حتی پول بنزین ماشینم هم نمیشه! چرا این حرف رو میزنین؟ مگه من آدم نیازمندیم؟ خدا رو شکر من دارم زندگی میکنم و هیچی هم توی زندگیم کم و کسر ندارم. درسته زندگی من سختی داره ولی جوری نیست که دستم رو دراز بکنم. تو رو به خدا اینقدر با حیثیت و آبروی چندین ساله ما بازی نکنن. نمیدونم دنبال چی هستن. اما میان آبروی یکی دیگه رو میبرن که مطلب خودشون دیده بشه. نکنین این کار رو! هنرمندها نیاز دارن نه که نداشته باشن اما هیچوقت خدا دستشون رو جلو کسی دراز نمیکنن یا نمیان جار بزنن نداریم. نه خدا رو شکر اگه همین دستمزد فیلمها هم نباشه زندگی من میگذره چون یادگرفتم چهجوری زندگی و قناعت بکنم همیشه خدا، پام رو به اندازه گلیمم درازکردم، چرا این کارها رو میکنن. هنرمندها همیشه سعی کردن با آبرو زندگی بکنن. اینکه چنین کسانی در این شرایط هدفشون چیه بماند واگذارشون میکنیم به خدا! و به خوانندگان این صفحات مجازی میگم که اینقدر به برخی از این مطالبها توجه نکنین. متاسفانه در همین باره حرفهایی میخوندم که در شأن مردم کشورمون نیست مثلا یکی گفته بود مگه ماشینت چیه که دستمزدت پول بنزینش نمیشه! یا برو ماشینت رو دوگانهسوز کن یا کمتر برو دوردور! این حرفا رو نزنین. گناهه. دل ما رو نشکنین. من همیشه میگم که مردم ما فهیمترین مردم دنیا هستن و اگه کامنتی میذارن نظراتی سازنده باشه نه کوبنده و تخریبگر و کاش برخی خبرنگارا کرامت هنرمندها رو حفظ بکنن.
از جعفر دهقان که پرسیدم: در اکنون این گفتوگو به کسی پیام میدین؟ به کسانی که پشت میز نشستن و امروز صاحب مقام و منصب میشن پیام داد که: فکرنکنین این میز و این جایگاه همیشگیه. تا زمونی که خدمت به خلق بکنی و تا دستت میرسه کاری میتونی بکنی این فرصت رو از دست نده. مولوی میگه: نردبان این جهان، ما و منی است/ عاقبت این نردبان افتادنی است/ لاجرم آن کس که بالاتر نشست/ استخوانش سختتر خواهد شکست. دهقان بازی در سریال «طلاق» اثر ابوالقاسم طالبی و سریال محرمی و تاریخی «وهم و خنجر» اثر حسین گنجخانی را تازه به سرانجام رسانده است.
اول صبح که از خونه بیرون میرین؟
بسم ا... الهی به امید تو، اینجوری خداوند همه چیز رو براتون درست میکنه.
چرخ روزگار (به فرموده حافظ) اگه به مراد شما نگرده؟
مگه میشه نگرده! شما توکل کن به خدا همه چی برات درست میشه.
اون بارونی که دوست دارین بباره به روحتون و سبز و بارآورش کنه ؟
بارون امید.
و اون آفتابی که میتابه و همه تاریکی و عقده و... رو از ذهن پاک میکنه؟
صبر.
معجون موفقیت شما چه ترکیبی داره؟
صداقت و راستگویی و عشق به خونواده.
شما به اضافه چیها شدین جعفر دهقان الان؟
من به اضافه درستی و راستی و صداقتم.
چیها رو از خودتون منها کردین که به موفقیت برسین؟
(با خنده) دروغگویی، غیبت، تهمت و هر اونچه رو که بده باید از خودمون دورکنیم.
با چه کسی نمیتونین کنار بیاین تفاوت دارین؟
با آدمهایی که صادق نیستن، دورو، چی میگن: محافظهکار.
نزدیکترین دوستتون و سنگ صبورتون؟
خدا! هیشکی از خدا به من نزدیکتر نیست. من همیشه همه درد دلم رو به خدا میگم.
آخرین بار به خدا چی گفتین ؟
همین دیشب بود دیگه. غروب بعد نماز مغرب و عشاء. همیشه عاقبتبخیری میخوام.
چه نقشیه که بازی نکردین و دوست دارین؟
نقش آدمهای خوب زیاده ولی باید ببینم خودم صلاحیت و لیاقتش رو دارم. باید بسنجم چقدر به شخصیت و باورهام نزدیکه.
به قسمت هم معتقدین؟
آره. چرا نه. هرچی قسمت باشه همون خواهد شد.
پس به سرنوشت هم مثلا تلاش میکنه اما نمیشه و...؟
آره آره! این نشدنها رو باید به فال نیک بگیری.
ادامه راه حرفهای شما بدون عشق، بارها گفتین، امکان پذیر نیست؟
اصلا امکان نداره.
عشق چیه؛ چی تغذیه اش میکنه؟
عشق، معنویاته دیگه قربونتون برم! عشق مَجازی که نمیتونه باشه.
اگه بخواین دوستاتون رو بشمرین؛ تعدادشون؟
دوستای من 80 میلیونن، مردم کشورم همه دوستای منن. عاشق همهشونم. همهشون رو دوست دارم.
این دوستی رو به چی تشبیه میکنین؟
به صداقت، به پایداری، به امید، به امید به آینده و به وفاداری. من همیشه میگم شما هیچی هم که نداشته باشی وقتی توی این مملکت در خونهای رو بزنی بگی تشنهام یه لیوان آب لطفا، برات یه پارچ شربت میارن. بگی گرسنه ام یه لقمه نون به من بدین دستتون رو میگیرن میرن توی خونه، قشنگ براتون غذا درست میکنن. همیشه میگم توی این مملکت، کسی از گرسنگی نمیمیره، هیچوقت!
و این نشونه چیه؟
نشونه عشق این مردمه دیگه، بزرگی این مردم. همه جا هرجا نیاز بوده مردم ما حاضر بودن.
چیزی که راهنمای شماست؟
شما هرچقدر عاشق باشی و دلبسته باشی در اصل این همون چیزیه که شما رو برای همیشه هدایت میکنه و بهش تکیه میکنی.
وقتی هم که توکلت به خدا باشه؟
و نیتت خیر باشه وقتی که عاشق باشی عاشق مردمت و کشورت باشی. خدمتی که داری صادقانه برای مردمت انجام میدی کار میکنی همون عشقه.
و بدون عشق؟
نمیشه. این عشقه و انرژیه که مردم دارن به شما میدن که میتونی کار بکنی. در غیر این صورت عشقی وجود نداره که عزیزم. منظور من عشق مجازی نیست ها!
چی این عشق رو پایدار و پاینده میکنه؟
صداقت، توکل، راستی ، درستی و همه چیزهای خوب.
آرامشی که در چهره ظاهرا خشن شماست از کجا میاد، ریشهاش؟
اول توکل بر خدا، بعد هم خونواده.
وقتی خونواده خوب داری؟
استرس نداری.
تعاملتون در جامعه؟
در کنار و در حاشیه. هیچ وقت خودم رو قاتی مراسم و چیزهایی نمیکنم که داره شرایط رو به هم میزنه. همیشه خدا کنارمه و وارد خیلی مسائل نمیشم چون اونا فقط جنجاله به قول معروف.
وقتی کسی رو میبینین که سعی داره خاطرههای خوب و زیباش رو فراموش بکنه چون بدترین عقوبت میگن فراموشکردن خاطرههای خوبه؟
آره، گذشتهاش رو فراموش کنه چون حالا جایگاهش متفاوتتر شده و نگاهشون به الان و دوستان قدیم کمرنگ شده. من همیشه احترام گذاشتم و به روشون نیاوردم چون مطمئنم یه روزی برخواهندگشت.
در کوران مشکلات، قوت قلبه؟
بوده کسانی نگرانیهایی داشتن و من سعی کردم بهشون امید بدهم. وقتی توی زندگی خدا هست مگه میذاره شما لنگ بمونین.
زندگی با اون زندگی نیست؟
دروغ! آقای مظاهری! دروغ! بدترین آفت زندگیه همیشه میگم مصلحتی هم دروغ به همدیگه نگیم. باعث میشه خیلی چیزها از هم بپاشه. واقعیت رو بگیم حتی اگه تلخ باشه. بهترین چیز، صداقته. دروغ هیچ وقت به جایی نمیرسه.
نقشهایی که همیشه با شما اومدن بخشی از شما شدن و به شما افزودن؟
ببین آقای مظاهری! همیشه نقشهایی رو که گرفتم سعیم این بوده دوستشون داشته باشم .
پس اگه به نقشی احساس نزدیکی نکنین و دوسش نداشته باشین؟
قبولش نمیکنم. نقشی که بهم پیشنهاد میشه، میبینم آیا به روحیاتم سازگاره یا نیست. اگر هست میپذیرم اگر نباشه یا ببینم از عهده نقش برنمیام و دوستش نداشته باشم هیچوقت قبول نمیکنم. شاید خیلی از چیزهایی که توی بازیهای من میبینید نشأتگرفته از شخصیت خودم باشه.
بهترین/ مهمترین انسان زمین برای شما؛ ویژگیش؟
هرکسی یه جور میبینه. آدمهایی که با همه صادقن رو بهترین انسانها میدونم.
اگه چنین کسی از شما پابکشه، قهر بکنه؟
من باهاش آشتی میکنم.
اگه نپذیره؛ آشتیناپذیر باشه؟
من باهاش آشتیام اگه میخواد قهر هم باشه، باشه. من هیچوقت با کسی قهر نمیکنم اگر دوست مشترکی رو هم ببینم میگم سلام من رو بهش برسون من اصلا قهر توی ذاتم نیست.
شده توی زندگیتون چیزی کم باشه؟
خیلی چیزها کم داریم. اونجوری هم نیست که بگیم خیلی توی رفاهیم.
راه مطمئنی که به بچههاتون، به جوونهای کاردرست پیشنهاد میدین حتما برن؟
همیشه میگم صداقت با همه. توی زندگیت هیچوقت دروغ نگو و صادقانه و خالصانه کار بکن. همیشه هم توی هرکاری توکلتون به خدا باشه.
پیشنهادی به تلویزیون درباره اهمیت دادن به کیفیت بیشتر و به مخاطب؟
تلویزیون که الحمدا... دارن کار میکنن و خوب کار میکنن.
وقتهایی هست که غیرعادی جلوه کرده باشین؟
نه پیش نیومده بگن تو دیگه اون جعفر قبلی نیستی. اتفاقا هرکی، هر دوستی، هر شناسی از قدیم حتی، میگن تغییر نکردی.
دلیل این بزرگواری؟
آخه چرا باید تغییر کنیم. ما مگه چیمون بزرگتر یا اضافهتر از مردمه؟ چه چیزیمون از دیگران ارجحتره. من همیشه میگم اگه نفس گرم این مردم، اگه عشق این مردم به ما نباشه هیچ کجا قرارنداریم. هیچ کجای هنر نیستیم.
نگاه و نفس گرم این مردم؟
به ما عشق و انرژی میده تا کار بکنیم و برای این مردم هم باید کارکرد. اگه غیر از این باشه هیچ فایدهای نداره.
از فیلمهای دفاع مقدستون به ما چی هدیه میدین؟
ایثار رو، فداکاری رو،چیزی که خودم یادگرفتم در اون هشت سال دفاع مقدس از خودگذشتگی و عشق و محبت هرچیزی که فکرش رو بکنین که این بچهها رو هشت سال پشت یک خاکریز توی یه سنگر توی دود و آتش نگه داشت خدایا چی بوده این، چه عشقی بوده.
از شوخیهای رزمندهها چیزی یادتون هست؟
خیلی چیزها (گل از گلش میشکفد) شوخی که زیاده قربون تو من برم. حالا نگیم بهتره. بابا رزمندهها هم از خودمون بودن دیگه. همه برادرا و اقوام و فامیلهامون بودن. از همین جنس، آدمهای معمولی که جنگ کارآزموده و پختهشون کرده.
از هنرمندهای جهان که تحسینش بکنین و بخواین باهاش کاربکنین هست کسی؟
نه! من دوست دارم با هنرمندهای کشور خودم اول کار بکنم. خیلی بیشتر از دیگر هنرمندهای سرشناس جهانی دوسشون دارم. همیشه میگم هنوز هم که هنوزه شاگردم و دارم میآموزم. مگه به کجا رسیدم که بخوام اونجاها برم ارجح، هنرمندهای کشور خودمون هستن برای من هیچ کدوم از هنرمندهای اون طرفی الگو نیستن باید الگو رو از هنرمندهای کشور خودم پیدابکنم.
خاک صحنه خورده از چشم شما یعنی؟
تجربه زیاد داره تلاش کرده خیلی زحمت کشیده که به جایی رسیده یعنی اونقدر سختیها و مرارتها کشیده که به جایی رسیده.اگه رسیده باشه میگن خاک صحنهخورده.
وقتی دارین بازیتون رو تماشا میکنین شده ابعاد تازهای از شخصیتتون براتون شناخته و آشکاربشه؟
آره خیلی موقعها فیلم رو که نگاه میکنم میگم ای وای! فلان ضعف رو دارم که باید رفع بشه، آره! برای خودم هم آموزنده است.
پس این نیست که چون باهاش آشنایین، سریع فیلم خودتون رو نگاه بکنین؟
نه، کلاسه برای خود من.
چندتا نقش میگم؛ ببینین آیا احتمالا میپذیرین؛ شما در نقش جلاد؟
اصلا اصلا.
در نقش اهریمن؟
انفجار خنده؛ خدانکنه! خدانکنه که بخوام نقش اهریمن رو.
پس فرشته رو حتما میپذیرین؟
آره فرشته رو همه دوست دارن مگه میشه نپذیرفت.
برکت و حاصلخیزی کارنامه هنری تون نتیجه چیه؟
نتیجه تلاش و زحمات و نوع انتخابم و نوع نگاهم به زندگی. هیچوقت هم سرسری کارنکردم. همیشه زحمت کشیدم.
با توجه به تجربه ناخوشایندتون در گفتوگو با برخیها آیا در این گفتوگو آرامش داشتین یا باز دست و دلتون میلرزید؟
آره قربونت برم من همیشه آرامش دارم و میگم از این مسائل پیش میاد عیب نداره. من همیشه خدا به همه اعتماد کردم ولی خیلی موقعها دوستانی سوءاستفاده کردن و این قشنگ نیست اما هیچوقت نگاه من عوض نمیشه حتی از این خبرنگاری که اون کار رو کرد کینه به دل نمیگیرم هرچند دلآزرده میشم اما نفرینش نمیکنم. شاید هم ناخواسته بود یا اشتباه شنیده.
درباره گذشتهتون که داوری بکنین؟
از گذشته خودم راضیام چون نه دروغ گفتم نه کم کاری کردم هیچ وقت خدا از کارم نزَدم. همیشه با عشق کارکردم.
به خاطر فیزیک صورتتون اگه پیشداوری کرده باشن این بداخلاقه و...؟
شده اما بعد که میگذره و روز آخر کار واقعا گریه میکنیم که از هم داریم جدامیشیم.
شده ناخواسته دلخوری پیش بیارین؟
با هرکسی که کارکردم برام قابل احترام بودن الهی شکر نشده سر یه کاری برم و یک نفر از من دلآزرده شده باشه وقتی دارم اون کار رو ترک میکنم.
بازی در نقشهایی نه درخور؟
به خودم که نمیتونم دروغ بگم، شاید به خاطر گذران زندگیم و شرایط سخت مالی مجبور شدم نقشهایی، کارهایی رو اگه قبول هم نداشتم بپذیرم.
دوستان نزدیک پس از شهرت و بازیگری دربارهتون چی میگن؟
میگن همون آدمی و اصلا عوض نشدی. اکثرا این نکته رو میگن.
به کی میگین سعادتمند؟
به کسی که عاقبتبخیر باشه. یکی از دوستام آقانعمت، آدم سعادتمندیه، قانع و عاشق زندگی و دوستان و زنو بچهشه. خیلیها هستن.
مثلا دیگه کیها؟
هرکسی که عاشق خونوادهاش باشه سعادتمنده. هرکسی که احترام به پدر و مادرش بذاره.
شده با خودتون به تضاد برسین؟
یه وقتهایی یه کارهایی رو انجام دادم و گفتم کاش نمیکردم و با چندتا بزرگتر مشورت میکردم چرا نه، همهمون گاهی در زندگی دچار تضاد میشیم دیگه.
اون چیزی که انگیزه میده خستگی ناپذیری در کار پشت کار؟
خونواده است وقتی چندنفر هستن که چشم شون به دستهای شماست و سعی میکنین آینده خوبی براشون رقم بزنین یا خود مردم که یک سال کارنمیکنین وقتی میبینن میگن آقای دهقان چرا دیگه کارنمیکنین بعد تازه میبینین مردم دوستت دارن دوست دارن ببیننت. نباید فاصله گرفت باید کارکرد.
لحظهای سنگینگذر به اندازه یک سده؟
آره! یه وقتهایی خیلی سخت میگذره میخوای بگذره اما نه نمیگذره هی باید تحمل کنی و خیلی صبوری میخواد.
وقتی کسی میگه التماس دعا، براش چه دعایی میکنین مثلا برای من؟
میگم الهی که عاقبتبخیر بشی! عاقبت بخیری خیلی چیز خوبیهها! دعا کنیم همهمون عاقبت مون بخیر بشه
درباره سینمای دینی چی فکرمیکنین؟
فکرمیکنم با کارهام ثابت کردم که علاقه ام به سینمای دینی یه جور دیگه است.
در آینههای بارگاه امام هشتم که خودتون رو دیدین؟
خیلی وقتها میگم برم اونجا چیا میخوام اما وقتی مشرف میشم زبونم بند میاد...
دقیقا استاد! تجربه مشترکه!
...یادم میره چی میخواستم...
چون خودش و حضورش از همه مهمتره!
آره، اون حالی که داری دیگه به شما امون نمیده چیزی بخوای.
و اگه احیانا چیزی بخوای؟
برای اوناییه که التماس دعا داشتن و این خیلی خوبه ها؛ اگه این اتفاق بیفته بعدن هرچی بخوای بهت میدن.
فکرمیکنین کی خوشبهحالتون میشه؟
من همیشه خوشبه حالمه (بسی خنده...) شما وقتی آدم قانعی باشی پات رو به انندازه گلیمت درازبکنی دروغ نگی توقع زیادی از کسی نداشته باشی خوب! خوش بهحالته دیگه. مگه غیر از اینه.
علاقه به نویسندگی؟
نه هیچ وقت نداشتم و ندارم و نخواهم داشت.
زندگی به شما هنوز چی نداده؟
مادرم رو خیلی زود ازم گرفت.
با چه کسی به رودربایستی و تعارف میفتین؟
من با پدرم خیلی راحتم... هنوز هم جلوش بخاطر حرمت و بزرگی و... پام رو دراز نمیکنم.
لحظههای خشم هم داشتین؟
آره خشمگین میشم ناراحت و... سر یه سری رندیها و اخلاقهایی که نمیتونم تحمل بکنم.
مهمترین تلفن این چند روز اخیر؟
آقای مظاهری دیگه. سرم شلوغ بود و من هی فردا پس فردا میکردم...
نکته خاص آخر؟
نکته خاصی ندارم ممنونم از شما و خوانندگانی که این گفتوگو رو میخوونن و مردم عزیزم که همیشه حامی ما بودن.