تنفس‌ها دیگر وابسته به واردات نیست
در روزهای نخست همه‌گیری کرونا در کشور که هنوز ویروس سارس ــ کوو ــ 2 را خیلی خوب نمی‌شناختیم و هر روز با تلفات گسترده‌تری در مناطق مختلف روبه‌رو می‌شدیم «ونتیلاتور» به کالایی حیاتی و نایاب در مراکز درمانی تبدیل شده بود؛ دستگاهی که کار احیای تنفسی را برای بیمارانی انجام می‌داد که ریه‌هایشان در سطح وسیع درگیر بیماری شده بود. آن زمان هر ونتیلاتوری که در بیمارستان بود یا در خانه، حکم یک واحد آی‌سی‌یو
برای مراقبت از بیمار مبتلا به کووید ــ 19 را داشت. در شرایطی که پیش از همه‌گیری کرونا دستگاه ونتیلاتور عمدتا کالایی وارداتی بود،
نیاز کشور به این دستگاه حیاتی در اوج تحریم‌های ناجوانمردانه که واردات این کالا به کشور را پیچیده و در مواردی غیرممکن کرده بود سبب شد محققان ایرانی در قالب شرکت‌های دانش‌بنیان، عزم خود را برای تولید انواع ونتیلاتور در کشور جزم کنند. این شد که پس از گذشت سه چهار ماه از همه‌گیری کرونا در کشور، دیگر خبری از کمبود ونتیلاتور در کشور نشنیدیم و به‌تدریج پزشکان توانستند با استفاده از تجهیزات درمانی و پوشش واکسیناسیون روند مدیریت و کنترل همه‌گیری را در دست بگیرند. حالا اما با فروکش کردن تب کرونا در کشور، توسعه فناوری تولید ونتیلاتور موجب تولید نمونه‌های فناورانه و قابل‌حمل این دستگاه شده است که یکی از آخرین نمونه‌های تولید ونتیلاتور پرتابل در یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در دانشگاه صنعتی شریف است.
مجتبی نجفی، از مدیران این شرکت دانش بنیان مستقر در پارک علم وفناوری دانشگاه شریف در گفت‌وگو با جام‌جم می گوید: «ما از سال97 تولید ونتیلاتورهای پرتابل را آغاز کردیم. پیش از آن حدود 20سال واردکننده دستگاه های ونتیلاتور انگلیسی بودیم اما حالا با همت متخصصان و همکاران توانستیم با تولید داخلی این محصول از خروج ارز از کشور جلوگیری کنیم. سال 95 و 96 به‌دلیل افزایش قیمت ارز، واردات با مشکل مواجه شد. به‌تدریج در سال‌های 97 و 98 تولید داخلی را آغاز کردیم و بخش های آزمایشگاهی را پشت‌سر گذاردیم.»
بی‌نیاز از برق و باتری
این فناور ایرانی درباره ویژگی های دستگاه این طور توضیح می دهد: «دستگاه قابلیت اتصال به ماسک اکسیژن و لوله اینتوبه و کپسول یا سیستم سنترال بیمارستان را دارد و علاوه‌براین، دارای دو حالت (مُد) اتوماتیک و دستی است و کاربر می‌تواند در حین احیا (CPR) با تنفس مصنوعی با فشار یک دکمه، اکسیژن‌رسانی را انجام دهد و در حالت اتوماتیک نیز حجم و فرکانس تنفسی می‌تواند با توجه به سن و وزن بیمار انتخاب شود. این ونتیلاتور پنوماتیک است و حتی اگر داخل محلول یا آب قرار بگیرد هیچ مشکلی برایش پیش‌نمی آید. از طرفی، بدون نیاز به برق و باتری کار می کند و تنها منبع تغذیه آن کپسول اکسیژن یا کپسول هواست. این ویژگی کمک می کند در هنگام احیا و انتقال بیمار به بیمارستان و اتاق عمل نیازی به چند پرستار و بهیار مراقب برای نگهداری از دستگاه نباشد.»
نجفی می‌افزاید: «در کنار این موارد، دستگاه ما تنها نمونه ای است که تست ضربه را هم با موفقیت گذرانده و این ویژگی مثبت را هم داراست. این دستگاه در اورژانس، چادرهای امداد، آمبولانس های پیش بیمارستانی و نجات آی سی یو و بخش های دیگر بیمارستان کاربرد دارد.» گفتنی است در شرایطی که نمونه های خارجی قادر به ارائه خدمات پس‌ازفروش در دوران تحریم نیستند این محصول ایرانی می تواند تا دو سال گارانتی ارائه دهد.»
وزن پایین و جابه جایی ساده و راحت
ابعاد و وزن ونتیلاتورها از مسائل مهمی است که برای بیماران و همراهان‌شان وقتی قرار است از دستگاه در جابه جایی های بیمارستانی استفاده کنند بیشتر احساس می شود. طراحان و سازندگان ونتیلاتور ایرانی پرتابل در این شرکت دانش بنیان سعی کردند به این موضوع مهم هم اهمیت دهند و محصولی را به بازار عرضه کنند که سبک و به‌راحتی قابل‌حمل باشد.
مدیرعامل این شرکت دانش بنیان دراین‌باره توضیح می دهد: «دستگاه ما فقط 300 تا 350 گرم وزن دارد و کوچک ترین نمونه ونتیلاتور در داخل ایران است درحالی‌که نمونه های سبک دیگر حداقل 1.5 کیلوگرم وزن دارند.»
جلوگیری از خروج ارز از کشور
تولید داخلی هر محصولی قطعا به ارزانتر تمام‌شدن قیمت‌نهایی آن در مقایسه با قیمت محصولات خارجی منجر میشود و این مساله درصورتی‌که حمایت های دولتی را در پی داشته باشد می‌تواند با جلوگیری از واردات به پیشرفت شرکت های دانش‌بنیان مولد کمک کند. نجفی دراین‌باره می گوید: «قیمت فروش محصول ونتیلاتور پرتابل تولیدشده در شرکت ما در سال 1401 با محصول خارجی در سال 97 برابری می کند. این نشان می دهد که قیمت محصول داخلی چقدر به صرفه تر است. از آنجا که محصول ما تولید مستقل به‌حساب‌می آید، صفرتاصد محصول در ایران تهیه شده است و پروانه مستقل هم دارد، هزینه ها برای سازمان ها و افراد بسیار به صرفه خواهد شد و از خروج ارز از کشور برای تهیه ونتیلاتور جلوگیری می کند.»
لزوم حمایت از محصول ایرانی برای حفظ متخصصان
با وجود این‌که ونتیلاتور برای کشور کالایی استراتژیک به‌حساب‌می آید و اهمیت تولیدچنین دستگاه‌هایی در دوران همه‌گیری کرونا بسیار روشن شده است اما تولیدکنندگان آن می‌گویند هنوز حمایت های لازم را برای تولید داخلی و فروش و توسعه بازار آن به‌منظور صادرات دریافت نکرده‌اند. مدیر شرکت دانش بنیان تولیدکننده این ونتیلاتورها می گوید: «بیشتر دستگاه ها را خیرین سلامت برای بیمارستان ها خریده‌اند و متاسفانه نه در زمان ساخت و نه در زمان فروش محصول، از ما حمایت نشده است. وزارت بهداشت و بیمارستان ها سهم اندکی در خرید این دستگاه ایرانی داشتند. درحالی‌که می شود با حمایت از محصولات داخلی بسیاری از متخصصان و مهندس های ایرانی را در داخل کشور نگه‌داشت و مانع مهاجرت آنها شد. حفظ نیروی انسانی به سرمایه نیاز دارد و ما تا به امروز تمام تلاش‌مان را در این زمینه انجام دادیم. مقصود ما حمایت ویژه از شرکت و محصول خودمان نیست بلکه همه شرکت های دانش‌بنیان نیازمند این پشتیبانی ها هستند.»
مریم ملی - گروه دانش و سلامت
بی‌نیاز از برق و باتری
این فناور ایرانی درباره ویژگی های دستگاه این طور توضیح می دهد: «دستگاه قابلیت اتصال به ماسک اکسیژن و لوله اینتوبه و کپسول یا سیستم سنترال بیمارستان را دارد و علاوه‌براین، دارای دو حالت (مُد) اتوماتیک و دستی است و کاربر می‌تواند در حین احیا (CPR) با تنفس مصنوعی با فشار یک دکمه، اکسیژن‌رسانی را انجام دهد و در حالت اتوماتیک نیز حجم و فرکانس تنفسی می‌تواند با توجه به سن و وزن بیمار انتخاب شود. این ونتیلاتور پنوماتیک است و حتی اگر داخل محلول یا آب قرار بگیرد هیچ مشکلی برایش پیش‌نمی آید. از طرفی، بدون نیاز به برق و باتری کار می کند و تنها منبع تغذیه آن کپسول اکسیژن یا کپسول هواست. این ویژگی کمک می کند در هنگام احیا و انتقال بیمار به بیمارستان و اتاق عمل نیازی به چند پرستار و بهیار مراقب برای نگهداری از دستگاه نباشد.»
نجفی می‌افزاید: «در کنار این موارد، دستگاه ما تنها نمونه ای است که تست ضربه را هم با موفقیت گذرانده و این ویژگی مثبت را هم داراست. این دستگاه در اورژانس، چادرهای امداد، آمبولانس های پیش بیمارستانی و نجات آی سی یو و بخش های دیگر بیمارستان کاربرد دارد.» گفتنی است در شرایطی که نمونه های خارجی قادر به ارائه خدمات پس‌ازفروش در دوران تحریم نیستند این محصول ایرانی می تواند تا دو سال گارانتی ارائه دهد.»
وزن پایین و جابه جایی ساده و راحت
ابعاد و وزن ونتیلاتورها از مسائل مهمی است که برای بیماران و همراهان‌شان وقتی قرار است از دستگاه در جابه جایی های بیمارستانی استفاده کنند بیشتر احساس می شود. طراحان و سازندگان ونتیلاتور ایرانی پرتابل در این شرکت دانش بنیان سعی کردند به این موضوع مهم هم اهمیت دهند و محصولی را به بازار عرضه کنند که سبک و به‌راحتی قابل‌حمل باشد.
مدیرعامل این شرکت دانش بنیان دراین‌باره توضیح می دهد: «دستگاه ما فقط 300 تا 350 گرم وزن دارد و کوچک ترین نمونه ونتیلاتور در داخل ایران است درحالی‌که نمونه های سبک دیگر حداقل 1.5 کیلوگرم وزن دارند.»
جلوگیری از خروج ارز از کشور
تولید داخلی هر محصولی قطعا به ارزانتر تمام‌شدن قیمت‌نهایی آن در مقایسه با قیمت محصولات خارجی منجر میشود و این مساله درصورتی‌که حمایت های دولتی را در پی داشته باشد می‌تواند با جلوگیری از واردات به پیشرفت شرکت های دانش‌بنیان مولد کمک کند. نجفی دراین‌باره می گوید: «قیمت فروش محصول ونتیلاتور پرتابل تولیدشده در شرکت ما در سال 1401 با محصول خارجی در سال 97 برابری می کند. این نشان می دهد که قیمت محصول داخلی چقدر به صرفه تر است. از آنجا که محصول ما تولید مستقل به‌حساب‌می آید، صفرتاصد محصول در ایران تهیه شده است و پروانه مستقل هم دارد، هزینه ها برای سازمان ها و افراد بسیار به صرفه خواهد شد و از خروج ارز از کشور برای تهیه ونتیلاتور جلوگیری می کند.»
لزوم حمایت از محصول ایرانی برای حفظ متخصصان
با وجود این‌که ونتیلاتور برای کشور کالایی استراتژیک به‌حساب‌می آید و اهمیت تولیدچنین دستگاه‌هایی در دوران همه‌گیری کرونا بسیار روشن شده است اما تولیدکنندگان آن می‌گویند هنوز حمایت های لازم را برای تولید داخلی و فروش و توسعه بازار آن به‌منظور صادرات دریافت نکرده‌اند. مدیر شرکت دانش بنیان تولیدکننده این ونتیلاتورها می گوید: «بیشتر دستگاه ها را خیرین سلامت برای بیمارستان ها خریده‌اند و متاسفانه نه در زمان ساخت و نه در زمان فروش محصول، از ما حمایت نشده است. وزارت بهداشت و بیمارستان ها سهم اندکی در خرید این دستگاه ایرانی داشتند. درحالی‌که می شود با حمایت از محصولات داخلی بسیاری از متخصصان و مهندس های ایرانی را در داخل کشور نگه‌داشت و مانع مهاجرت آنها شد. حفظ نیروی انسانی به سرمایه نیاز دارد و ما تا به امروز تمام تلاش‌مان را در این زمینه انجام دادیم. مقصود ما حمایت ویژه از شرکت و محصول خودمان نیست بلکه همه شرکت های دانش‌بنیان نیازمند این پشتیبانی ها هستند.»
مریم ملی - گروه دانش و سلامت