عدالت در گفتار و رفتار سیره شهید بهشتی بود
سالهاست که از شهادت آیتا... شهید بهشتی میگذرد اما اندیشههای ایشان همچنان در اذهان ماندگار است. آنچه که امروز ما در دستگاه قضا و محاکم دادگستری و حتی قوای دیگر به آن نیاز داریم رجوع به اندیشههای شهید بهشتی است. اساس فکر و اندیشه از اهمیت بالایی برخوردار است و حتی برخی مبتنی بر نوع نگاهی که دارند بسیاری از بیعدالتیها و تبعیضها را توجیه میکنند اما شهید بهشتی در روزگار خود اینگونه نبود و این رویه را خیانت به آرمانهای انقلاب میدانست. از نگاه شهید بهشتی، هدف انقلاب اسلامی ایجاد شرایط مساعد برای آسایش مردم در ابعاد مختلف رفاهی، امنیتی، سیاسی، اجتماعی و عدالت اجتماعی بود.
ایشان بارها تاکید میکرد مبتنی بر آرمانهای انقلاب اسلامی باید برای تحقق عدالت، استقلال و آزادیهای مردم تلاش بسیار کرد. دو مفهوم اسلامیت و جمهوریت به یک اندازه نزد شهید بهشتی از اعتبار برخوردار بودند و از نظر او حضور و حمایت مردم مبنای مشروعیت نظام است. طبعا برای رسیدن به این اهداف بالا باید کوششهای فراوانی صورت گیرد.
راهکار شهید بهشتی برای نیل به این اهداف، کادرسازی بود. به باور او، کادرسازی، نهادسازی و تاکید بر تشکیلات زمینه لازم را فراهم میآورد تا در عرصه تصدی مسؤولیت، مدیران و قضات کارکشته و عالم تربیت شوند و با انجام تکالیف و وظایف محوله، مقدمات لازم را برای احیای عدالت اجتماعی، استقلال ملی، آزادیهای مشروع و حفظ کرامت انسانی مهیا کنند.
درحالحاضر از سوی قوه مقننه، دانشگاه قضایی وظیفه آموزش و تربیت قضات را به عهده دارد. این نهاد آموزشی از یادگارهای شهید بهشتی و برگرفته از اندیشههای والای ایشان بود. این شهید مظلوم براساس همین مبنای فکر خود در جریان مذکرات مجلس خبرگان بر تدوین اصل 56 اصرار ورزید.
بر مبنای این اصل، حاکمیت مطلق از آن خداست و همو انسان را بر سرنوشت اجتماعی خود حاکم ساخته و هیچکس نمیتواند این حق الهی را از انسان سلب کند یا در خدمت منافع گروه قرار دهد. بر مبنای همین اندیشه بود که شهید بهشتی بر تحزب، تشکیلات و کادرسازی اعتقاد داد. او معتقد بود در سایه این کادرسازیها میتوان ارزشها و کرامت انسانی را حفظ کرد و عدالت اجتماعی، قانونمداری و عدم تبعیض را در جامعه جاری و ساری کرد.
شهید بهشتی تنها در لفظ از رعایت عدالت دفاع نمیکرد بلکه در رفتار و رویکرد خود نیز به آن عمل مینمود. در یکی از جلسات مربوط به انتخاب قضات که من هم حضور داشتم، شخصی با توجه به سابقه اختلافات بنیصدر با شهید بهشتی نسبت به او بدگویی کرد اما بلافاصله شهیدبهشتی نسبت به او تذکر داد و گفت بنا نیست ما در غیاب کسی که با او اختلاف نظر داریم هر نسبتی را به او بدهیم. این رفتار نشان میدهد که شهید بهشتی حتی نسبت به دشمن خود رفق، مدارا و مروت داشت. شهید بهشتی سالهای پیش به درجه رفیع شهادت نایل آمد اما اندیشه و مبانی فکر و روش او در عرصههای مختلف مدیریتی و تقنینی همچنان باید بهعنوان یک الگو مورد توجه قوای سهگانه قرار گیرد.
سیدمحمد اصغری - وزیر پیشین دادگستری