مصائب مهریههای عجیب
بیتکوین مهریه غیر متعارفی نیست؛ چرا که از اساس این رمزارز دیجیتال در بازار اقتصادکنونی غیرمتعارف نیست. اما پیش از این، موارد غیرمتعارف بسیاری در عقدنامهها مطرح بوده که باعث دردسرهای حقوقی فراوانی هم شده است.
طبق ماده ۱۰۸۷ قانون مدنی «مهریه میتواند با تراضی زوجین هر چیزی باشد که مالیت داشته و قابل تملک نیز باشد.» اما در این سالها مهریههای عجیب و البته بعضا غیرقانونی و نامعقول هم کم نبودهاست. به عنوانمثال در سال ۸۶ پرونده طلاقی در شعبه ۲۶۴ خانواده تهران به جریان افتاد که مهریه آن یک کیلو بال مگس بود! هر چند قید چنین مواردی محدود اما در سالهای گذشته گستردگی چشمگیری هم داشت. 10آهو از کوههای منطقه، 2000قطعه نبات، 100هزار لیتر بنزین، سفر به 120پایتخت جهان، 1000بار سفر به کربلا با پای پیاده،5000قطعه مرجان دریایی و 1978توپ تنیس از جمله این مهریههای عجیبی است که در طول سالهای گذشته در عقدنامه قید شدهاست. البته که درباره مهریه همچنان همان قاعدهکلی که در گزارشاصلی هم به آن اشاره شد صدق میکند، اینکه هر چه «مالیت داشته و قابلتملک نیز باشد» میتواند بهعنوان مهریه قید شود اما مهریه ویژگیهای دیگری هم دارد که باید به آن پرداختهشود.
ویژگی اول این است که مهریه باید ارزش اقتصادی داشته باشد، به این مفهوم که یا پول باشد یا بتوان آن را با واحد پول سنجید. اگر همین ویژگی را به تنهایی مدنظر قرار بدهیم اغلب مهریههای عجیب و غیرمعمول، مشمول مهریه میشود. ویژگی دیگر اما این است که مهریه باید معلوم و معین باشد. معلوم بودن یعنی از لحاظ تعداد، جنس و اوصاف مشخص باشد. مثلا سکهبهارآزادی که امروزه از رایجترین مهریهها محسوب میشود؛ چیزی است که هم تعداد آن و هم جنس آن (طلا) و هم وصف آن (تمامبهارآزادی) مشخص و معلوم است. ویژگی دیگر این است که مشروع و قانونی باشد. اموالی را که ممنوع و غیرقانونی است، نمیتوان مهریه قرار داد. بر این مبنا بدیهی است مواد مخدر یا مشروباتالکلی را نمیتوان مهریه قرار داد و اگر روزگاری خرید و فروش بیتکوین به هر دلیلی از سوی حاکمیت غیرقانونی اعلام شود مهریه بر مبنای آن هم باطل خواهدبود. ویژگی دیگر مهریه این است که مقدور باشد. به این مفهوم که به صورت متعارف همه افراد بتوانند آن را تهیه کنند. مثلا مهریه قراردادن یک نهنگسفید یا هزار بال مگس از این جهت که به صورت متعارف قابلتهیه نیست، باطل است.