دعوا بر سر 175.000.000یورو  ارز مسافرتی

«جام‌جم»حاشیه های تخصیص ارز مسافرتی را بررسی کرده است

دعوا بر سر 175.000.000یورو ارز مسافرتی

اوایل اسفند بود که بانک مرکزی اعلام کرد افرادی که قصد سفرهای نوروزی را دارند می‌توانند از 7 اسفند به جای 500 یورو، 1000 یورو ارز مسافرتی دریافت کنند. هدف از اجرای این کار مدیریت بازا‌ر ارز و پوشش نیاز ارزی متقاضیان بود اما این اقدام منتقدان زیادی داشت.

درواقع منتقدان معتقدند این اقدام بانک مرکزی، نوعی توزیع رانت بین ثروتمندان است اما مدافعان این طرح بر این باورند که  نهاد پولی و مالی کشور برای این‌که فشار به بازار غیر‌رسمی وارد نشود، این کار را انجام داده‌ است که نتیجه آن گران‌نشدن ارز در ایام پایانی سال است. در این گزارش بررسی کرده‌ایم که آیا این اقدام بانک مرکزی مطلوب بوده یا خیر. دیروز اعلام شد که تخصیص ارز مسافرتی متوقف شده اما پیگیری خبرنگار ما در این زمینه نشان داد این ارز همچنان پرداخت می‌شود. در مورد صف‌ دریافت ارز هم ویدئوهای مختلفی منتشر می‌شود، هرچند بانک مرکزی هم با انتشار ویدئوها اعلام می‌کند که برای پرداخت ارز صفی وجود ندارد. سال گذشته 350 هزار نفر از مسیر هوایی از کشور خارج شدند و با احتساب این‌که هر نفر 500 یورو دریافت کرده باشد 175میلیون یورو برای دولت هزینه داشته‌اند. حالا بانک مرکزی اعلام کرده رقم ارز مسافرتی دو برابر شده و از 500 به 1000 یورو رسیده که در این حالت 175 میلیون یورو بانک مرکزی ارز بیشتر باید پرداخت کند. در واقع نهاد پولی و مالی کشور به‌جای 175 میلیون یورو باید 350 میلیون یورو برای مسافران سفرهای هوایی بپردازد. البته باید توجه داشت این ارز یک‌بار در سال به هر کد ملی پرداخت می‌شود. مسئولان بانک مرکزی می‌گویند مهم‌ترین تغییری که در سیاست جدید بانک مرکزی برای تخصیص ارز مسافری صورت گرفته، حذف واسطه‌گری‌ صرافی‌ها و عرضه مستقیم آن توسط شعب بانک‌هاست. طی سال‌های گذشته سهمیه ارز مسافری از طریق صرافی‌ها توزیع می‌شد و آنها مبلغی بابت کارمزد این کار برمی‌داشتند اما با سیاست جدید بانک مرکزی، نقش واسطه‌گری صرافی‌ها حذف شده و مشتریان کارمزدی هم بابت این کار پرداخت نمی‌کنند. به‌نظر می‌رسد صرافی‌ها مهم‌ترین بازندگان سیاست جدید ارزی بانک مرکزی در توزیع ارز مسافری هستند و طبیعتا مردم هم به‌علت دریافت سریع و مستقیم ارز از باجه‌های بانک‌ها در فرودگاه، دیگر نیازی به مراجعه به صرافی‌های شهر و معطلی و پرداخت کارمزد هم ندارند، برندگان این سیاست محسوب می‌شوند.احمد صالحی، کارشناس مسائل پولی و بانکی در این‌باره معتقد است سوءاستفاده از ارز دولتی در سفرهای خارجی روی کاغذ امکان‌پذیر است زیرا مسافر می‌تواند بعد از عبور از گیت یعنی قبل از این‌که سوار هواپیما شود را  ارز مسافرتی را دریافت کند و کسی نمی‌تواند مسافر را به زور داخل سالن ترانزیت نگه دارد.وی می‌گوید: بانک مرکزی باید میزان ارزی که به مسافران سفرهای خارجی اختصاص داده می‌شود، کاهش دهد یا در عمده‌ترین مقاصد مسافرتی ایرانیان که بعضا کشورهای همسایه است، دفاتر عرضه ارز مسافرتی اختصاص دهد تا چنین مشکلاتی ایجاد نشود. برای جلوگیری از سوءاستفاده‌های ارزی باید به‌دنبال راه‌حل پایدار مانند کاهش ارز مسافرتی یا ارائه نکردن ارز به کسانی که مقاصد مسافرتی و نه کاری و درمانی دارند، بود؛ زیرا افرادی که برای مسافرت به سفر خارجی می‌روند از توانایی مالی برای خرید ارز آزاد برخوردارند، لذا نباید در شرایط اقتصادی و محدودیت‌های ارزی چنین ارزی تخصیص داده شود.
وی گفت: در صورتی که نیازسنجی به درست‌ترین شکل ممکن انجام شود، آن زمان ارائه ارز به مسافران مشکلی ندارد و جایی برای سوءاستفاده از ارز دولتی و دریافت رانت ارزی برای برخی‌ها باقی نمی‌ماند. بی‌تردید عرضه 500 دلار برای مسافرت تجاری و اداری کافی است، در غیر این صورت سایر نیازها نباید با قیمت‌های دولتی تأمین شود.
بانک مرکزی می‌گوید، تخصیص ارز مسافرتی هوایی به‌طور کامل در چارچوب نیاز ارزی احصاء شده در بخش سوم مقررات ارزی بانک مرکزی و برای مسافرت‌های هوایی با اهداف مختلفی نظیر زیارتی، گردشگری، آموزشی و اداری انجام می‌گیرد که قانونا بانک مرکزی مکلف به پاسخگویی به این تقاضا براساس نرخ مستخرج از مبادلات ارزی انجام شده در بازار رسمی ارز کشور است.