خشک شدن دریاچه ارومیه یکی از جنجالی‌ترین موضوعات تاریخ سیاسی و زیست‌محیطی کشور در 10سال اخیر است، موضوعی که حتی میان وعده‌های نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در سال 92 مطرح و دولت تدبیر و امید برای حل آن وعده‌های مشخصی داد که البته این وعده‌ها به نتیجه‌ای نرسید. دراین‌بین یکی از راهکارهای حل معضل دریاچه ارومیه پروژه انتقال آب از رود ارس به تبریز و افزایش سهم حقآبه دریاچه ارومیه از سایر منابع آبی موجود بود. پروژه‌ای که هدفش به رفع تشنگی شهروندان تبریزی برمی‌گشت و قرار بود نیاز روزمره این شهر بزرگ را نیز تأمین کند.بااین‌حال طبق آمار اعلامی سازمان‌های مسؤول، میانگین مصرف آب در تبریز به‌صورت شبانه‌روزی 200لیتر است که این مقدار 50لیتر بیشتر از میزان استاندارد کشوری است. در چند سال اخیر و با آغاز افزایش دما در اردیبهشت، شروع مشکل کم‌آبی در تبریز را شاهد هستیم، این موضوع با شیوع کرونا افزایش 5درصدی سالانه مصرف آب را به دنبال داشته و به 38درصد رسانده است. مسأله‌ای که موجب پیچیده‌تر شدن بحران آب شهروندان تبریزی شده است.
راه‌حل‌های کوتاه‌مدت
برای برون‌رفت از مشکل کم‌آبی و تأمین فوری آب تبریز اقدامات مختلفی در دستور کار سازمان‌های مسؤول قرار گرفت و بر این اساس اعتباری در حدود ۱۰۰میلیارد تومان برای حفر چند چاه در تبریز، اصلاح 100کیلومتر از مسیر انتقال آب سد نهند به تبریز و همچنین تقویت ایستگاه‌های پمپاژ این خط و ایجاد امکان برداشت آب از مسیر سد قلعه چای عجب‌شیر به خط انتقال زرینه‌رود و سپس به تبریز انجام پذیرفت. البته تمام این اقدامات به‌نوعی راه‌حل‌های کوتاه‌مدت محسوب می‌شوند تا بتوانند از ایجاد معضل آبی در آینده نزدیک در شهر تبریز جلوگیری کنند، بااین‌حال به گفته کارشناسان هیچ‌کدام از این طرح‌های کوتاه‌مدت نمی‌تواند چالش بحران آب را در شمال غرب کشور مرتفع کند.
اصلی‌ترین راه‌حل برای حل مشکل کم‌آبی شهر تبریز، پروژه انتقال آب ارس بود که سال‌هاست وعده آن داده شد ولی هنوز عملیاتی نشده به‌طوری‌که تنها 35کیلومتر از پروژه 140کیلومتری حدفاصل سد ارس تا ایستگاه پمپاژ با هزینه‌ای بالغ بر 2500میلیارد تومان اجرایی شده اما 105کیلومتر آن از ابتدای سال92 تا به امروز راکد مانده است. همچنین 105کیلومتر باقی‌مانده این خط، شامل یک ایستگاه پمپاژ و یک تصفیه‌خانه بزرگ بوده و در مسیر این پروژه بزرگ می‌تواند در کنار تأمین آب موردنیاز شهرهای اطراف، بخشی از تشنگی کلانشهر تبریز را تأمین کند. این طرح ابتدا برای تأمین اعتبار به یک کنسرسیوم خارجی واگذارشده بود اما مشکلات پیش‌آمده در خصوص تحریم‌ها، تأمین اعتبار آن را ناممکن کرد و سرانجام اجرا و تأمین اعتبار آن به شرکت‌های داخلی سپرده شد.
پروژه انتقال آب ارس برای عملیاتی شدن به حداقل سه سال زمان و 510میلیون یورو اعتبار نیاز دارد اما پس از اجرای آن آب موردنیاز شهر تبریز حداقل برای 25سال بدون کوچک‌ترین خللی تأمین می‌شود. در حالی دولت سیزدهم در مسند قوه مجریه تکیه می‌زند که طرح ملی انتقال رود ارس نیازمند دستور صریح و تدبیر دولتمردان دولت سیزدهم است؛موضوعی که می‌تواند بحران‌های زیست‌محیطی ازجمله چالش‌های تشنگی شهر تبریز و حتی دریاچه ارومیه را رفع کند.