نتیجه بهکارگیری بیرویه از ابزار تحریم
استفاده زیاد آمریکا از حربه تحریم علیه کشورها که با بهرهگیری از تسلط دلار بر تعاملات اقتصادی جهان صورت میگیرد، باعث شده بسیاری از کشورها به فکر چاره بیفتند و راهکارهای جایگزینی برای این معضل پیدا کنند.
پس از جنگ جهانی دوم بود که آمریکا با استفاده از برتری خود در جنگ علاوه بر امتیازاتی که در عرصه سیاسی و نظامی گرفت در عرصه اقتصادی نیز سیستمهای اقتصادی را در سراسر جهان گسترش داد تا بتواند دلار را بهعنوان ارز غالب بینالمللی جا بیندازد. آمریکا از آغاز قرن21 از سلطهاش بر نظام مالی دنیا برای جنگافروزی اقتصادی علیه کشورهای مخالف خود استفاده کرده است و اکنون با استفاده از همین سیستمهاست که میتواند هر وقت بخواهد برای تحت فشار قرار دادن کشورها بهراحتی آنها را تحریم کند اما اقتصاددانان معتقدند استفاده زیاد از این حربه، درنهایت برای آمریکا نتیجه معکوس خواهد داشت و تسلطی که آمریکا در دههها بهصورت تضمینی در اختیار داشته در حال تضعیف شدن یا حتی نابودی است و ممکن است سیستم مالی جدیدی جایگزین دلار آمریکا شود. بر همین اساس شاهدیم که در سالهای گذشته برخی کشورها به فکر استفاده از پول ملی خود در تعاملات دوجانبه با سایر کشورها افتادهاند. به عنوان مثال در سال۲۰۱۳، استرالیا و چین توافق کردند با ارزهای ملی تجارت کنند. در سه ماهه اول سال۲۰۲۰ سهم دلار در تجارت دوجانبه چین و روسیه به کمتر از ۵۰درصد رسید. هند و روسیه نیز قرار است تجارت تسلیحاتی را به روبل و روپیه انجام دهند تا تحریمهای آمریکا علیه مسکو را دور بزنند. در کنار این تعاملات دوجانبه و چندجانبه میان کشورها، برخی کشورها نیز بهدنبال طرح زیربناییتری برای تشکیل نظام مالی جدید در عرصه بینالمللی هستند. پوتین، رئیسجمهور روسیه بهتازگی در همین چارچوب خواستار تشکیل نظام جدیدی برای پرداختهای بینالمللی بر اساس واقعیتهای نظم چندقطبی در دنیا شده است. البته آنطور که اقتصاددانان پیشبینی میکنند دلار همچنان در آینده قابل پیشبینی بر جهان حکومت خواهد کرد اما آمریکاییها نتیجه سیاستهای تحریمی خود را بر این سیستم خواهند دید و روند روبه ضعف نظام مالی فعلی ادامهدار خواهد بود.
سعید سبحانی - گروه بینالملل