آزاده خرمایی،گوینده برتر رادیو بوشهر از عوامل موفقیت خود می‌گوید
سعی می‌کنم صدای زندگی مردم باشم
آزاده خرمایی، گوینده و مجری با ۲۱سال سابقه کار از مجریان توانمند شبکه استانی بوشهر است که با صدای گرم و گیرا و از برنامه‌های مختلف صداوسیما مهمان خانواده‌های بوشهری می‌شود. با این کارشناس ارشد ادبیات فارسی و کارشناس روان‌شناسی درباره گویندگی و اجرا در شبکه بوشهر به گفت‌وگو نشسته‌ایم که می‌خوانید.
کار خود را کی و در چند سالگی در مرکز بوشهر شروع کردید؟
تیرماه ۱۳۷۹. 21ساله و دانشجوی سال سوم ادبیات فارسی بودم که به صداوسیمای مرکز بوشهر آمدم.
چگونه جذب صداوسیما شدید؟ چرا این حرفه را انتخاب کردید؟
راستش من با رادیو آشنایی نداشتم. در واقع رادیو مرا انتخاب کرد.کمی به عقب‌تر برمی‌گردم. در دبیرستان رشته علوم‌تجربی می‌خواندم که همزمان در آزمون دانشگاه آزاد در رشته ادبیات هم شرکت کردم و با وجود قبولی در دانشگاه دولتی در رشته خودم، ادبیات را انتخاب کردم و یک سال بعد از دیپلم هم تئاتر را شروع کردم که در سالن دانشگاه مشغول به تمرین بودیم که به من اطلاع دادند یکی از تهیه‌کنندگان رادیو برای تست صدا آمدند. تست گرفتند و گفتند به صداوسیما بروم که بار دوم هم تست من در استودیوی رادیو قبول شد و بار سوم هم همزمان با فراخوان کلی استانی روبه‌روی دوربین و همچنین مدیران، تست دادم و به بداهه‌گویی پرداختم که قبول شدم و بعد از چهارماه به من اطلاع دادند می‌توانم شروع به کار کنم و تا الان که ۲۱سال که در حکم گویندگی رادیو، استخدام رسمی سازمان هستم.
فکر می‌کنید دلیل انتخاب شما چه بود؟
غیر از صدای نسبتا خوب، آرامش و تمرکز، اعتماد به نفس، بیان و بداهه‌گویی داشتم. یادم می‌آید درباره عرفان بداهه‌گویی کردم!
برنامه‌های شاخصی را که اجرا کرده‌اید، نام ببرید و این که در چه زمینه‌ای بوده‌است؟
تقریبا تمام برنامه‌های رادیو بوشهر را از قبیل برنامه صبح و عصر و خانواده و جوان و شبانه و معارفی و ادبی و فرهنگی و... را اجرا کرده‌ام و تا آنجا که امکانش فراهم شده، به اجرای برنامه‌هایی در شبکه سراسری چون رادیو پیام، رادیو فرهنگ، رادیو زیارت و رادیوی مراکز استان‌ها و شبکه تلویزیونی شما پرداخته‌ام و برای رادیو جوان هم برنامه‌سازی کرده‌ام.
اجرا در برنامه‌های مختلف با گسترش و نفوذ شبکه‌های اجتماعی چه تغییراتی داشته؟
قطعا با گسترش شبکه‌های اجتماعی، مخاطبان ما و این شبکه ها، بیشتر در جریان کسب و انتقال اطلاعات قرار گرفته اند و از طرفی، اطلاعات و نقدهای متنوع این شبکه‌ها را دریافت می‌کنند و خودشان هم به مراتب نقادتر شده‌اند، بنابراین از گویندگان و مجریان رسانه انتظار دارند در برنامه‌سازی و انتقال پیامشان، سریع و شفاف‌تر، واضح‌تر و همه جانبه‌تر برخورد کنند. بنابراین در اجرا هم باید فرزند زمان خود و صاحب نظر و دیدگاه و همیشه به روز باشی و بتوانی با زبان مردم با آنها صحبت کنی. یعنی هم به دیدگاهشان احترام بگذاری و هم دیدگاه خودت را مطرح کنی.
در این سال‌ها چه توفیقاتی به دست آوردید؟
گوینده برتر رادیو بوشهر در چند سال متوالی بوده‌ام و همین‌طور مجری برتر جشنواره تلویزیونی خادمین ازدواج، بازیگر برتر جشنواره تئاتر فجر.
ویژگی‌های یک گوینده خوب چیست؟
شاخص‌های متفاوتی برای یک اجرای درخور و موفق وجود دارد، از صدای خوب و مناسب، بیان خوب، ارائه محتوا و بداهه‌گویی مناسب، دانش در حیطه اجرا و درباره موضوعات متفاوت که هر کدام از اینها موارد بسیار دیگری را در بر می‌گیرد مثل شناخت مخاطب، فضا و هدف و زبان برقراری ارتباط با مخاطب خاص در هر برنامه رادیویی، گنجینه غنی لغات، آشنایی با دستور زبان و ادبیات فارسی، خلاقیت و قدرت بداهه‌گویی و نگاه تازه و پرداخت قوی به موضوعات.
یک گوینده رادیو صد درصد باید هوشمند، متمرکز، مسلط، با اعتماد به نفس، چند وجهی، منعطف، باسواد(هم دانش و هم سواد رسانه‌ای)، مردمی، صمیمی، خلاق و خوش بیان، جسور و در عین حال متواضع و گرم و دوست‌داشتنی باشد. باید از مردم باشد و یک زندگی مردمی را با تمام موضوعاتش روی آنتن ببرد.
آیا غیر از گویندگی رادیو و اجرای تلویزیونی، در زمینه‌های دیگر هنری هم در رسانه سابقه کار دارید؟
بله و همین مساله هم بسیار کمک‌کننده و جهت‌دهنده بود. نویسندگی رادیو و تلویزیون،گزارشگری رادیو و تلویزیون، بازیگری نمایش رادیویی، تهیه‌کنندگی رادیو، ویراستاری متون رادیویی و بازیگری نمایش صحنه از سوابق کارهای هنری من است.
شما خودتان ادبیات فارسی خوانده‌اید و به نظر می‌رسد این مساله در کار شما بسیار موثر باشد. شما دامنه تاثیر این موضوع را چقدر دیدید؟
بنده دستور زبان را می‌شناسم، پس قدرت خلق ترکیبات جدید و همین‌طور جمله‌های دست اول و همچنین شعرخوانی مطلوب در من بالا رفته و از آنجا که مهارت ویرایش متون رو هم دارم، متن‌ها را تا آنجا که ممکن است بی‌اشکال روی آنتن می‌برم. البته به نظر من گویندگی یک بسته است که هر چه شما موارد این پکیج را بیشتر داشته باشید موفق‌تر هستید.
آینده کاری خود را چگونه می‌بینید؟ تا کجا می‌خواهید ادامه بدهید؟
دوست دارم در آینده همگام باشم با گویندگان مطرح شبکه‌های سراسری رادیو که در کار خود منحصر به فرد هستند و سبک و امضای خود را دارند.
در کنارش قصد تالیف کتابی در خصوص سخنوری و فن بیان دارم، چون دوست دارم تجربه‌ها و دانش خودم را در این زمینه به علاقه‌مندان این حوزه تقدیم کنم و البته دوست دارم روزی دستنوشته‌ها یا داستان‌هایم را هم چاپ کنم.
چه توصیه‌ای به علاقه‌مندان برای ورود به این عرصه دارید؟
اگر به گویندگی علاقه دارند اول نزد یک متخصص بروند تا مطمئن شوند آیا برای این کار مناسب هستند یا نه و چنانچه استعداد لازم را داشتند، با آموزش نزد افراد با تجربه و با استمرار و بالا بردن دانش و تجربه‌شان در حیطه اجرا می‌توانند به‌تدریج به اهداف مدنظرشان نزدیک‌تر بشوند.
تفاوت اجرا در رادیو با تلویزیون
من هر دو را به دلیل ارتباط با مردم دوست دارم اما رادیو رازآمیزتر و جادویی‌تر است؛چرا که تو باید تنها با دو عنصر صدا و سکوت کار کنی و از چیزی به نام زبان بدن برای تفهیم بهتر پیام به مخاطب بهره نمی‌جویی. در رادیو، مخاطب بر اساس صدای گوینده، او را تصور و تخیل می‌کند و یک دنیای منحصر به فرد خیالی برای خود می‌سازد و با موضوعاتی که گوینده بیان می‌کند، همراه می‌شود. در رادیو به گونه‌ای سهم مشارکت مخاطب بیشتر است و این تنها گوینده و عوامل برنامه نیستند که برنامه را می‌سازند، چرا که مخاطب رادیو، یک مخاطب فعال است.
تیرماه ۱۳۷۹. 21ساله و دانشجوی سال سوم ادبیات فارسی بودم که به صداوسیمای مرکز بوشهر آمدم.
چگونه جذب صداوسیما شدید؟ چرا این حرفه را انتخاب کردید؟
راستش من با رادیو آشنایی نداشتم. در واقع رادیو مرا انتخاب کرد.کمی به عقب‌تر برمی‌گردم. در دبیرستان رشته علوم‌تجربی می‌خواندم که همزمان در آزمون دانشگاه آزاد در رشته ادبیات هم شرکت کردم و با وجود قبولی در دانشگاه دولتی در رشته خودم، ادبیات را انتخاب کردم و یک سال بعد از دیپلم هم تئاتر را شروع کردم که در سالن دانشگاه مشغول به تمرین بودیم که به من اطلاع دادند یکی از تهیه‌کنندگان رادیو برای تست صدا آمدند. تست گرفتند و گفتند به صداوسیما بروم که بار دوم هم تست من در استودیوی رادیو قبول شد و بار سوم هم همزمان با فراخوان کلی استانی روبه‌روی دوربین و همچنین مدیران، تست دادم و به بداهه‌گویی پرداختم که قبول شدم و بعد از چهارماه به من اطلاع دادند می‌توانم شروع به کار کنم و تا الان که ۲۱سال که در حکم گویندگی رادیو، استخدام رسمی سازمان هستم.
فکر می‌کنید دلیل انتخاب شما چه بود؟
غیر از صدای نسبتا خوب، آرامش و تمرکز، اعتماد به نفس، بیان و بداهه‌گویی داشتم. یادم می‌آید درباره عرفان بداهه‌گویی کردم!
برنامه‌های شاخصی را که اجرا کرده‌اید، نام ببرید و این که در چه زمینه‌ای بوده‌است؟
تقریبا تمام برنامه‌های رادیو بوشهر را از قبیل برنامه صبح و عصر و خانواده و جوان و شبانه و معارفی و ادبی و فرهنگی و... را اجرا کرده‌ام و تا آنجا که امکانش فراهم شده، به اجرای برنامه‌هایی در شبکه سراسری چون رادیو پیام، رادیو فرهنگ، رادیو زیارت و رادیوی مراکز استان‌ها و شبکه تلویزیونی شما پرداخته‌ام و برای رادیو جوان هم برنامه‌سازی کرده‌ام.
اجرا در برنامه‌های مختلف با گسترش و نفوذ شبکه‌های اجتماعی چه تغییراتی داشته؟
قطعا با گسترش شبکه‌های اجتماعی، مخاطبان ما و این شبکه ها، بیشتر در جریان کسب و انتقال اطلاعات قرار گرفته اند و از طرفی، اطلاعات و نقدهای متنوع این شبکه‌ها را دریافت می‌کنند و خودشان هم به مراتب نقادتر شده‌اند، بنابراین از گویندگان و مجریان رسانه انتظار دارند در برنامه‌سازی و انتقال پیامشان، سریع و شفاف‌تر، واضح‌تر و همه جانبه‌تر برخورد کنند. بنابراین در اجرا هم باید فرزند زمان خود و صاحب نظر و دیدگاه و همیشه به روز باشی و بتوانی با زبان مردم با آنها صحبت کنی. یعنی هم به دیدگاهشان احترام بگذاری و هم دیدگاه خودت را مطرح کنی.
در این سال‌ها چه توفیقاتی به دست آوردید؟
گوینده برتر رادیو بوشهر در چند سال متوالی بوده‌ام و همین‌طور مجری برتر جشنواره تلویزیونی خادمین ازدواج، بازیگر برتر جشنواره تئاتر فجر.
ویژگی‌های یک گوینده خوب چیست؟
شاخص‌های متفاوتی برای یک اجرای درخور و موفق وجود دارد، از صدای خوب و مناسب، بیان خوب، ارائه محتوا و بداهه‌گویی مناسب، دانش در حیطه اجرا و درباره موضوعات متفاوت که هر کدام از اینها موارد بسیار دیگری را در بر می‌گیرد مثل شناخت مخاطب، فضا و هدف و زبان برقراری ارتباط با مخاطب خاص در هر برنامه رادیویی، گنجینه غنی لغات، آشنایی با دستور زبان و ادبیات فارسی، خلاقیت و قدرت بداهه‌گویی و نگاه تازه و پرداخت قوی به موضوعات.
یک گوینده رادیو صد درصد باید هوشمند، متمرکز، مسلط، با اعتماد به نفس، چند وجهی، منعطف، باسواد(هم دانش و هم سواد رسانه‌ای)، مردمی، صمیمی، خلاق و خوش بیان، جسور و در عین حال متواضع و گرم و دوست‌داشتنی باشد. باید از مردم باشد و یک زندگی مردمی را با تمام موضوعاتش روی آنتن ببرد.
آیا غیر از گویندگی رادیو و اجرای تلویزیونی، در زمینه‌های دیگر هنری هم در رسانه سابقه کار دارید؟
بله و همین مساله هم بسیار کمک‌کننده و جهت‌دهنده بود. نویسندگی رادیو و تلویزیون،گزارشگری رادیو و تلویزیون، بازیگری نمایش رادیویی، تهیه‌کنندگی رادیو، ویراستاری متون رادیویی و بازیگری نمایش صحنه از سوابق کارهای هنری من است.
شما خودتان ادبیات فارسی خوانده‌اید و به نظر می‌رسد این مساله در کار شما بسیار موثر باشد. شما دامنه تاثیر این موضوع را چقدر دیدید؟
بنده دستور زبان را می‌شناسم، پس قدرت خلق ترکیبات جدید و همین‌طور جمله‌های دست اول و همچنین شعرخوانی مطلوب در من بالا رفته و از آنجا که مهارت ویرایش متون رو هم دارم، متن‌ها را تا آنجا که ممکن است بی‌اشکال روی آنتن می‌برم. البته به نظر من گویندگی یک بسته است که هر چه شما موارد این پکیج را بیشتر داشته باشید موفق‌تر هستید.
آینده کاری خود را چگونه می‌بینید؟ تا کجا می‌خواهید ادامه بدهید؟
دوست دارم در آینده همگام باشم با گویندگان مطرح شبکه‌های سراسری رادیو که در کار خود منحصر به فرد هستند و سبک و امضای خود را دارند.
در کنارش قصد تالیف کتابی در خصوص سخنوری و فن بیان دارم، چون دوست دارم تجربه‌ها و دانش خودم را در این زمینه به علاقه‌مندان این حوزه تقدیم کنم و البته دوست دارم روزی دستنوشته‌ها یا داستان‌هایم را هم چاپ کنم.
چه توصیه‌ای به علاقه‌مندان برای ورود به این عرصه دارید؟
اگر به گویندگی علاقه دارند اول نزد یک متخصص بروند تا مطمئن شوند آیا برای این کار مناسب هستند یا نه و چنانچه استعداد لازم را داشتند، با آموزش نزد افراد با تجربه و با استمرار و بالا بردن دانش و تجربه‌شان در حیطه اجرا می‌توانند به‌تدریج به اهداف مدنظرشان نزدیک‌تر بشوند.
تفاوت اجرا در رادیو با تلویزیون
من هر دو را به دلیل ارتباط با مردم دوست دارم اما رادیو رازآمیزتر و جادویی‌تر است؛چرا که تو باید تنها با دو عنصر صدا و سکوت کار کنی و از چیزی به نام زبان بدن برای تفهیم بهتر پیام به مخاطب بهره نمی‌جویی. در رادیو، مخاطب بر اساس صدای گوینده، او را تصور و تخیل می‌کند و یک دنیای منحصر به فرد خیالی برای خود می‌سازد و با موضوعاتی که گوینده بیان می‌کند، همراه می‌شود. در رادیو به گونه‌ای سهم مشارکت مخاطب بیشتر است و این تنها گوینده و عوامل برنامه نیستند که برنامه را می‌سازند، چرا که مخاطب رادیو، یک مخاطب فعال است.
