جامعه‌ ایرانی، جامعه‌ امروز و دیروز نیست. یک جامعه قدیمی هزاران ساله است که ریشه در اعماق تاریخ دارد. اگر ما به تاریخ نگاه کنیم جامعه ما نه فقط بعد از ورود اسلام به ایران، بلکه از قرن‌ها پیش در آن دین و دینداری وجود داشت. چه دین زرتشتی، چه دین باستانی ایران. یعنی ما دوره‌ای نداشتیم که توجه مردم معطوف ایران باستانی باشد و توجه به بحث دین نداشته باشند. بعد که اسلام به ایران آمد، این مورد تشدید شد. ما همیشه در تاریخ دیدیم که بین این دو میان جامعه مسالمت بوده ولی وقتی به قول سهراب سپهری آب را گل می‌کنیم و مسیری که آب جریان دارد را دستکاری کنیم، آن جاست که دردسر ایجاد می‌شود. این کار را برای اولین بار‌ها در تاریخ پهلوی انجام داد. از طرفی به بعد ایرانیت پرداخت و از سویی با بعد دینی تقابل کرد. پهلوی می‌خواست بعد ایرانی را پرورش دهد ولی راهی که انتخاب کرده بود، باعث شد از سمت جامعه مذهبی ایران مقاومت ایجاد شود و هدفش به نتیجه نرسد. اکنون نیز گاهی گروه‌ها و دولت‌هایی نیز چنین اشتباهی را به شکلی دیگر انجام می‌دهند. اگر پهلوی از سمت هویت ایرانی بام، می‌افتاد گروه‌هایی از آن سمت بام در حال افتادنند.گاهی پیش می‌آید که تصمیمات‌مان را از روی لجبازی می‌گیریم. دوستی داشتم، اهل همان منطقه‌ مقبره‌ کوروش است. ایشان می‌گفت تا قبل از این چند سال اخیر که محدودیت‌هایی برای رفتن به آرامگاه کوروش اعمال شده، اهالی آنجا اساسا توجه زیادی به مقبره نداشتند. هرازچند گاهی برای گردش آنجامی‌رفتند وسری هم به مقبره می‌زدند. یعنی به پا داشتن ارزش‌های باستانی به شکلی که حالا وجود دارد، از سمت عامه‌ مردم وجود نداشت.منتها ازوقتی که این محدودیت‌ها اعمال شده و رفتن به سمت آرامگاه کوروش تبدیل به مسأله شده مردم پافشاری بیشتری براین موضوع پیدا کردندو برای بخشی از مردم ایجاد لجبازی شده.درواقع جریان اصلی فرهنگ مردم به سمت تعادل است وهم به ایرانیت توجه دارد وهم به دین.مردم همیشه هم مراسمات نوروز و یلدا را به پا داشتند وهم مراسم تاسوعا،عاشورا وعیدفطر وشب قدر.جامعه ایران همیشه ترکیبی ازعناصر دینی وملی بوده است ودخالت دولت‌هاست که این مقوله را دچار افراط و تفریط می‌کند. دولت‌ها باید این جریان را به حال خود بگذارند تا مسیر خویش را برود. ملت نیز با مردمی نگه داشتن این مراسمات، از تشدید این دوگانه‌ها می‌توانند جلوگیری کنند.