از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون جمهوری اسلامی ایران تحت تحریم‌های گوناگون سیاسی و اقتصادی قرار گرفت اما در همه این سال‌ها رویکرد مقابله با تحریم کنار گذاشته نشد. از ابتدای فعالیت دولت سیزدهم نیز شاهد این موضوع هستیم که اقداماتی مانند عضویت در بریکس و شانگهای که از جمله سازمان‌های اقتصادی در جهان هستند، رقم خورد. هر فعالیت اقتصادی نیازمند سرمایه است. اگر پروژه بزرگ باشد، به‌طور معمول کشورهای خارجی توسعه آن را بر عهده می‌گیرند و بر اساس قرارداد در سود آن شریک می‌شوند. در واقع به‌نوعی در پروژه سرمایه‌گذاری می‌کنند و از آن سود می‌برند. پروژه‌های کوچک‌تر با تامین مالی داخلی نیز امکان‌پذیر است اما پروژه‌های بزرگ‌تر بیشتر به سرمایه‌های خارجی نیاز دارد. یکی از اهداف تحریم در واقع همین موضوع است که پروژه‌ها توسعه نیابد. با توسعه پروژه‌های اقتصادی افزایش تولید و همچنین رشد اقتصادی رقم می‌خورد. وزیر امور اقتصادی و دارایی با تأکید بر این‌که رشد اقتصادی دو سال نخست دولت سیزدهم مجموعا 12.6درصدی را تجربه کرد، گفت: رشد اقتصادی با نفت 6.4و بدون نفت 4.4درصد بود. نرخ رشد بدون نفت هم در دو سال دولت سیزدهم 10.4درصد شد که در چهار سال دولت دوازدهم 8.5درصد بود. سیداحسان خاندوزی با اشاره به این‌که آمار سرمایه‌گذاری خارجی در سال ۱۴۰۲بالاتر از ۱۶سال گذشته بود، تصریح کرد: پارسال شاهد آغاز سرمایه‌گذاری خارجی 5.5میلیارد دلاری در ۳۱۸ پروژه بودیم. خاندوزی اظهار کرد: از ابتدای دولت سیزدهم برای این‌که متغیرها را صادقانه به مردم اعلام کنیم، درباره سرمایه‌گذاری‌های خارجی دولت از این روش استفاده کردیم که اگر منجر به ورود سرمایه نشده باشد، آن مبلغ را از ارقام واقعی کسر می‌کردیم. مثلا در دوره برجام طرح‌های تفاهمنامه زیادی اعلام شد، یا شرکت‌های نفتی ارقام چند میلیارد دلاری اعلام می‌کردند، اما هیچ‌کدام برای سرمایه‌گذاری وارد کشور نشدند. این مسأله سبب شد نسبت به برخی اطلاعاتی که در سال‌های پیش به‌عنوان سرمایه‌گذاری خارجی اعلام می‌شد، اختلاف پیش بیاید.سخنگوی اقتصادی دولت ادامه داد: پارسال پروژه سرمایه‌گذاری خارجی با ارزش 5.5میلیارد دلار داشتیم. چین، ترکیه و امارات بیشترین میزان سرمایه‌گذاری‌های خارجی را به خود اختصاص داده‌اند. ۷۴درصد در بخش صنعت، 1.5درصد در حوزه نفت، ۱۰درصد دربخش کشاورزی، 7.5درصد در حوزه خدمات و باقیمانده در حوزه‌های گردشگری و ساختمان بوده است.وزیر امور اقتصادی و دارایی با بیان این‌که بخش نفت با 4.8میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی کارنامه قابل‌توجهی نسبت به سال‌های گذشته دارد، گفت: در حوزه سرمایه‌گذاری خارجی هم خوشبختانه از ابتدای آغاز‌به‌کار دولت سیزدهم تا ابتدای اسفندماه امسال بیش از ۱۱ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مصوب معتبر به آغاز این فرآیند نه‌فقط روی کاغذ منجر شده است. خاندوزی تصریح کرد: صنعت با 3.8میلیارد دلار، کشاورزی با ۵۸۰ میلیون دلار، خدمات با۶۱۷میلیون دلارونفت با4.8میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی کارنامه قابل‌توجهی نسبت به سال‌های گذشته دارد.
   
سرمایه‌گذاری در حوزه نفت
سرمایه‌گذاری‌خارجی درپروژه‌های مختلف‌نفتی مسأله‌ای‌است‌که باوجود تحریم‌ها درحال اتفاق است.چندی پیش مرتضی شاه‌میرزایی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی گفت: کشورهای همسو درخواست‌های متعددی برای سرمایه‌گذاری در ایران دارند تا در هاب مکران و جاسک، پتروشیمی و پتروپالایشگاه احداث کنند. مثلا یکی از کشورها یک سرمایه‌گذاری 2.5میلیارد دلاری روی میز گذاشته است.محسن خجسته‌مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با بیان این‌که رشد اقتصادی کشور نیازمند سرمایه‌گذاری جهت توسعه میادین نفت وگاز با اولویت میادین مشترک است، اذعان کرده بود به‌منظور توسعه میادین نفت و گاز کشور، به‌ویژه میادین مشترک برنامه‌های تولید پیش‌بینی شده، به‌طوری که بر اساس یک برنامه هشت‌ساله با انجام ۱۶۰میلیارد دلار برای توسعه میادین نفت و گاز، ظرفیت تولید نفت به 5.7میلیون بشکه در روز و گاز به 1.5میلیارد مترمکعب در روز خواهد رسید.البته نکته قابل توجه آن است ‌که با وجود تحریم‌ها ایران توانسته سرمایه‌گذاران خارجی را جذب کند. خجسته‌مهر هم بر این موضوع صحه گذاشته و گفته بود ما در حال حاضر و نیز زمانی که تحریم بودیم، موفق شدیم برای هفت میدان نفتی چهار میلیارد دلار قرارداد سرمایه‌گذاری امضا کنیم و این روند ادامه دارد و هیچ نگرانی‌ای بابت سرمایه‌گذاری و تزریق این میزان سرمایه نداریم.بر اساس اعلام وزارت نفت، ارزش تفاهمنامه‌ای که بین شرکت ملی نفت ایران و گازپروم روسیه امضا شده، ۴۰میلیارد دلار است.روسیه درچند ماه اخیر قرارداد توسعه هشت میدان نفتی ایران رابه امضارسانده که به همین سبب می‌توان روسیه را سکاندار سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران عنوان کرد.

حجم سرمایه گذاری مصوب (میلیارد دلار)
نفت و گاز 3.8
صنعت 4.1
تامین آب، برق و گاز 0.8
خدمات 0.4
کشاورزی 0.7
ساختمان 0.2
حمل و نقل و ارتباطات 0.1
معدن 0.3
افزایش سرمایه گذاری در طرح‌های مجدد  0.1

محمدحسین کشاورزی - گروه اقتصاد