آیا جوایزی که در کن اهدا میشود بر مبنای صلاحیت است
واقعا جایزهها به حق است یا نه؟
تقریبا در تمام 74 دورهای که از برگزاری جشنواره کن میگذرد، حرف و حدیثهایی درباره جوایزی که اهدا شده وجود داشته و خیلیها معتقدند این جشنواره بیش از آنکه یک جشنواره هنری باشد محلی است برای ابراز نظرات سیاسی و مسائلی که ممکن است در برخی کشورها یک تابو به حساب بیاید. یکی دیگر از انتقاداتی که در این سالها به کن وارد شده، نحوه چینش داوران آن است.
امسال کفه سنگین ترازوی ترکیب هیات داوران بخش مسابقه جشنواره کن، به نفع خانمها بود و آنها دست بالا را داشتند. جایزه نخل طلایی هم به ساخته یک خانم فیلمساز اهدا شد.
حالا اگر در این ترکیب دست بالا را آقایان داشتند، چه اتفاقی میافتاد؟ باز هم یک خانم فیلمساز جایزه بزرگ را دریافت میکرد؟ این پرسش ساده توجهات را به سمت و سوی دیگری جلب میکند: اگر بهجای این هنرمندان تعداد دیگری از هنرمندان ــ که طبیعتا دیدگاه و نقطه نظراتی متفاوت از این گروه داوری دارند ــ فیلمهای بخش مسابقه کن 2021 را داوری و قضاوت میکردند، آیا ترکیب فیلمهای برنده تغییر نمیکرد؟ حتما چنین است. برای همین است که رسانههای مستقل و بسیاری از منتقدان عقیده دارند مردم عادی و تماشاگران معمولی سینما نباید مقهور نام جوایز سینمایی شده و تنها براساس جوایزی که فیلمها میگیرند (یا نمیگیرند) دربارهشان قضاوت کرد و آنها را فیلمهایی باارزش یا کمارزش قلمداد کرد. حرف کلی و اساسی این گروه این است که صرف تابید یا عدم تابید جشنوارهای نمیتواند ملاک اصلی و اساسی برای خوب یا بد شمردن محصولات سینمایی باشد. هر فیلمی در ذات خودش یا دارای محاسن هست یا نیست و بر این اساس، جایزه گرفتن یا نگرفتن آن نمیتواند عاملی تعیینکننده برای ارزشگذاری بر آن (یا بیارزش خطاب کردن آن) باشد.
در هر جشنوارهای، تعدادی داور انتخاب و آنها به قضاوت و بررسی فیلمها میپردازند. تکتک این افراد دارای جهانبینی و گرایشات خاص فکری و اجتماعی خود هستند و فیلمها را براساس آن داوری و قضاوت میکنند. شاید اگر یک گروه داوری دیگر فیلمهای این یا آن جشنواره را داوری کند، اصلا به نتایج متفاوتی برسد و جوایز خود را به فیلمها و افرادی بدهد که اصلا مورد توجه و تایید آن یکی گروه داوری نباشد. همه اینها در شرایطی است که داوران منتخب هر جشنوارهای، همیشه گوشهچشمی قوی به انتخابهای منتقدان سینمایی داشته و دارند. براین اساس، آنها تلاش میکنند در مراسم اختتامیه جشنوارهای رأیهایشان را به نفع فیلمهایی صادر کنند که قبل از این مورد توجه منتقدان قرار گرفته و امتیازهای بالایی از جانب آنان کسب کرده باشند. در کنار تمام این نکات، یک مساله مهم دیگر هم باقی میماند که همان تئوری توطئه است! بارها گفته شده که داوران جشنوارهها زمان انتخاب فیلمهای منتخب خود، گوشهچشمی هم به دیدگاه میزبانان خود دارند و برخی اوقات ابایی از این ندارند که جایزهشان را به فیلم یا فیلمهایی بدهند که مورد توجه مسؤولان هنری کشور برگزار کنندهاست. نگاهی به جوایز هر جشنوارهای، آماری از فیلمهای بومی میدهد که مورد توجه داوران قرار گرفته و جوایزی را به خود اختصاص دادهاند. اینطور به نظر میرسد که داوران جشنوارهها به هر حال رسم مهماننوازی را انجام داده و با انتخاب فیلمهایی از کشور میزبان و برگزارکننده جشنواره، تشکر خود را از برپایی جشنواره فوق
اعلام کنند.