گفتوگو با مسعود تمدنی، تهیهکننده و نویسنده برنامه «دادرس» که یکشنبهها از شبکه 2 پخش میشود
دادرس حقوق شهروندیش
حتما بارها برایتان پیش آمده که در روابط روزمرهتان و برخورد با آدمها به سوالات حقوقی بسیاری برخورد کردهاید اما پاسخی برای آنها نداشتید یا برای کوچکترین مسالهای درمانده شدهاید و نمیدانستید قانون در چنین موقعیتی چه برخوردی خواهدکرد اما نگران نباشید. شبکه دو مدتی است برنامهای با عنوان «دادرس» را در گروه دانش و اقتصاد به تهیهکنندگی مسعود تمدنی یکشنبهها و سهشنبهها بعد از اذان مغرب روی آنتن دارد که در حوزه امور حقوقی و قوانین شهروندی است و در هر قسمت از برنامه آگاهیهای لازم پیرامون قوانین مورد نیاز اشخاص در جامعه شهری از جمله چک و سفته، مهریه و قوانین طلاق، دادگاه به زبان ساده، تفاوت وکیل مدنی و دادگستری، فحاشی و هتک حرمت، سامانه ثنا، کلاهبرداری، آپارتماننشینی و... ارائه میشود. از جمله اهداف این برنامه علاوه بر آگاهی بخشی در حوزه قوانین و حقوق شهروندی، جلوگیری از اشتباهها در مسیر تشکیل پرونده، عدم اتلاف وقت و ارائه راهکارهای قانونی در زمینه مسائل مختلف است. دادرس شامل بخش کارشناسی با حضور افراد زبده در امور حقوقی، موشنگرافیهای مرتبط با موضوع هر قسمت، گزارش مردمی و یک نمایش آرشیوی خواهدبود. جامجم با مسعود تمدنی، تهیهکننده این برنامه گفتوگویی داشته که در ادامه میخوانید:
مبنای این برنامه آموزش حقوق و وظایف شهروندی است. البته با زبانی که مخاطبان برنامه بتوانند متوجه اصطلاحات حقوقی شوند.
درباره اهدافتان از ساخت این برنامه هم بگویید.
اصولا ما در این برنامه چند هدف داریم که به ترتیب عنوان میکنم. از جمله: شفافسازی بین شهروندان و مسؤولان و رفع ابهامات مختلف در مواردی همچون جرایم رانندگی - وصول مالیات - عوارض شهرداری و سایر ادارات و ارگانها. دوم اینکه آموزش و راهنمایی برای مطالبهگری از طرف شهروندان و پاسخگو بودن از طرف مسؤولان. ارائه راهکار و روشهای بهینه در باره خدمات شهروندی و پیشگیری از سردرگمی شهروندان برای نیل به نتیجه مطلوب در کمترین زمان و بیشترین بازدهی. ایجاد حس رضایتمندی و متعاقبا ایجاد آرامش در بین شهروندان به دلیل دریافت پاسخ و دلایل منطقی از طرف مسؤولان ذیربط. پیشنهاد اهدای جوایز و شناسایی شهروندان شایسته بهصورت مستمر برای ایجاد انگیزه و اجرای بهینه وظایف شهروندی به مسؤولان و رساندن صدای شهروندان در قالبهای مختلف نمایش طنز- گزارش مردمی و...
منظورتان بیشتر مسائلی است که ممکن است هر کدام از ما در طول روز با آن مواجه شویم؟
بله دقیقا ما میخواهیم مردم از حقوق خود در زمینههای مختلف مطلع شوند تا بتوانند مشکلات خودشان را حل کنند. یا اینکه دغدغه خودم به عنوان نویسنده و تهیهکننده برنامه این است مردم در مسیرهای اشتباه یا بابت هر مسألهای پرونده تشکیل ندهند و اگر این اتفاق افتاد، در مسیرهای درستی پرونده تشکیل بدهند.
میتوانید در این زمینه مثالی بزنید؟
به عنوان مثال اگر کسی درگیر معضلات آپارتماننشینی شده و میخواهد از همسایهاش شکایت کند، بداند که باید در شورای حل اختلاف شکایت کند و به دادسرا نرود. ضمن اینکه از حق و حقوق اولیه خودش مطلع شود تا بتواند دفاع درستی داشته باشد. یا اینکه اگر ملکی برای وارثان مانده از حقوق خودشان مطلع شوند و بیجهت از همدیگر شکایت نکنند. ما سعی کردیم این مسائل را به زبان ساده در این برنامه مطرح کنیم.
اولویت شما در انتخاب موضوعات حقوقی برنامه بر چه اساسی است؟
با توجه به تحقیق و پژوهشی که ما انجام دادیم، الان بیشترین مراجعات به خاطر چک و سفته و همچنین اختلافات خانوادگی است که ما به این موضوعات بیشتر پرداختهایم. یعنی مساله طلاق و جهیزیه و چک و سفته را در اولویت موضوعات قرار دادهایم. علاوه بر این از آنجا که من معتقدم یکی از دلایلی که باعث شده در جامعه اختلافات حقوقی پیش بیاید، آشنا نبودن به وظایف است. یعنی خیلی از مردم وظایفشان را نمیشناسند و از آن اطلاع ندارند. به عنوان مثال یک زن و شوهر چه وظایفی نسبت به همدیگر دارند. چون اگر این مسائل را بدانند ممکن است مشکلاتشان حل شود. به همین خاطر ما یک سری مسائل روانشناسی هم در کنار این مسائل گنجاندهایم، مثلا وظایف زوجین بعد از ازدواج و...
فکر میکنم پیش از دادرس هیچ برنامهای در تلویزیون را نمیتوانیم نام ببریم که با این محوریت ساخته شدهباشد؟
نه فکر میکنم دادرس اولین برنامهای است که در این زمینه به صورت تخصصی ساخته میشود. البته فصل یک این مجموعه ساخته و پخش شد و هم اکنون فصل دوم آن روی آنتن است و ما در تدارک فصل سوم هم هستیم. البته ساختار فصل سوم کمی متفاوت از دو فصل قبلی است.
پس از تفاوت و ویژگیهای فصل سوم بگویید.
فصل سوم در کل گفتوگو محور است. یعنی در کنار آشنایی مردم با حقوقشان قرار است در این فصل با حقوق خودشان نسبت به ادارات بیشتر آشنا شوند. از طرفی یک سری وظایف هم نسبت به این نهادها و ارگانها دارند که در برنامه یک کارشناس از اداره موردنظر به همراه وکیلش و یک کارشناس از طرف ما به عنوان وکیل و به همراه یک مجری برنامه را اداره میکنند. به عنوان مثال اگر یک پرواز تاخیر داشتهباشد یا کسی از پرواز جا بماند، از او خسارت تاخیر میگیرند یا بلیت را استرداد نمیکنند. در کنارش باید خسارت تاخیر به مردم پرداخت کند که خیلیها این مساله را نمیدانند. یا ممکن است درباره اداره مالیات با مسائلی برخورد کنند که هیچ آگاهی و شناختی از آن ندارند. بنابراین نمایندههایی که در این برنامه حضور پیدا میکنند این مسائل را برای مردم عنوان میکنند.
در فصل سوم موشنگرافی و گزارش مردمی هم دارید؟
بله اتفاقا در کنار گزارش مردمی، آیتم نمایشی مرتبط با آن موضوعات هم در فصل سوم داریم. چون به هر حال زبان نمایش میتواند تاثیرگذارتر باشد. از طرفی ممکن است یک سری حرفها را کارشناسان ما و کارشناسان نهادهای مختلف نتوانند بزنند که از طریق نمایش میتوان این نکات را بیان کرد.
با توجه به تخصصی بودن این برنامه قرار است از کدام مجری در این برنامه دعوت به همکاری کنید؟
گزینههایی داریم که هنوز به قطعیت نرسیدهاست. چون به نوعی باید شناخت و آگاهی از مسائل حقوقی داشتهباشد.
زمان پخش فصل سوم مشخص شدهاست؟
ما هنوز در حال تدارک مقدمات هستیم و تولید و ضبط را آغاز نکردهایم. احتمالا تا یک ماه دیگر آغاز میکنیم و تا پایان سال به اتمام میرسانیم.
در این مدت که برنامه روی آنتن است، بازپخش آن را چطور دیدهاید؟
تماسهایی که سازمان داشته خوشبختانه خوب بوده. البته در فصل یک تماسهایی داشتیم مبتنی بر اینکه یک سری اصطلاحات را متوجه نمیشوند در فصل دوم سعی کردیم به زبانی سادهتر بیان کنیم و برخی اصطلاحات را زیرنویس میکردیم.
دادگستری و ارگانهای ذیربط در تحقیق و شناسایی سوژهها با شما همکاری کردند؟
متاسفانه نه، این همکاری اتفاق نیفتاد. اتفاقا یک آیتمی داشتیم که برایش نامهنگاری هم کردیم اما چون به نتیجه نرسید، آن را حذف کردیم. فصل سوم با همکاری معاونت پیشگیری قوه قضاییه اتفاق افتاده است.
برای پویا بودن برنامه تعاملی هم با مخاطبان در بخشهایی از برنامه دارید؟
یکی از بخشهای برنامه گزارش مردمی است که بازخوردهای خوبی داریم و مردم استقبال میکردند و میگفتند جای چنین برنامهای در تلویزیون خالی بود. ضمن اینکه میگفتند ما خیلی از مسائل را نمیدانستیم و از حق و حقوقمان شناختی نداشتیم که از طریق این برنامه آشنا شدیم.