راز حیات زمین از دل سنگ فضایی
در فوریه سال میلادی گذشته (اسفند1400)، شهاب‌سنگی با قدمت 4.6میلیون سال در منطقه مسکونی شهر کوچک «وینچکم» انگلیس سقوط‌کرد. این شهاب‌سنگ که قدمتی به اندازه منظومه شمسی دارد محتوی ترکیباتی از آب است که تا حد زیادی مشابه با ترکیبات شیمیایی آب موجود در سطح زمین است. این قبیل پدیده‌ها به خوبی می‌توانند رازها و عوامل احتمالی آغازگر حیات در سیاره زمین را توضیح‌دهند.
به گمان دانشمندان، پس از سردشدن تدریجی زمین طی میلیون‌ها سال و وقوع پدیده‌هایی مانند رگبار شهابی با شهاب‌هایی از جنس سنگ و یخ و با سرمنشا خارج از منطومه شمسی، مولکول‌های یخ به زمین وارد و اولین مولکول‌های آب مایع در سطح زمین تشکیل شدند. اما اکنون و پس از سقوط این شهاب‌سنگ در وینچکم، دانشمندان در تحقیقی که 25آبان1401 در نشریه علمی ساینس ادونسز (Science Advances) منتشرشد، به بررسی مجدد این نظریه و تایید احتمالی آن‌پرداختند.
از بزرگ‌ترین سوالاتی که همواره از جامعه علمی پرسیده‌می‌شود این است که: «چه طور به اینجا رسیدیم؟» به گفته لوک دالی، مدرس علوم سیاره‌ای دانشگاه گلاسکوی اسکاتلند و از پژوهشگران این مطالعه، تحقیقات روی شهاب‌سنگ وینچکم، حقایق و رازهای مهمی در خصوص چگونگی پیدایش آب و شکل‌گیری حیات در زمین را برای ما آشکار خواهدکرد. شهاب‌سنگ وینچکم، نوع بسیار نادری از شهاب‌سنگ‌های غیرفلزی غنی از کربن است که به نام کندریت کربنی شناخته می‌شود که پس از سقوط، به سرعت و به راحتی تحت‌تاثیر شرایط آب‌وهوایی زمین، دچار تغییرات می‌شوند. جمع‌آوری و انتقال شهاب‌سنگ وینچکم تنها چندساعت پس از سقوط، تا حد زیادی از آلوده‌شدن آن توسط عوامل زمینی جلوگیری کرد. این امر آن را به یکی از بکرترین و سالم‌ترین شهاب‌سنگ‌های در دسترس برای تجزیه و تحلیل تبدیل کرده‌است.
سنجش دقیق شهاب‌سنگ
برای تجزیه و تحلیل مواد معدنی و عناصر درون شهاب‌سنگ، محققان از روش‌هایی مانند صیقل‌دهی، حرارت‌دهی و کار با دستگاه‌های گران‌قیمت پراش اشعه ایکس و لیزر استفاده‌کردند. محققان در نهایت دریافتند منشا این شهاب‌سنگ، سیارکی در حال چرخش به دور سیاره هرمز یا مشتری است و 11درصد جرم آن را آب تشکیل می‌دهد. هیدروژن یافت‌شده در آب این شهاب‌سنگ به دو شکل هیدروژن معمولی (تنها دارای یک ذره پروتون در هسته) و ایزوتوپ «دوتریوم» (یک ذره پروتون و یک ذره نوترون در هسته)که «آب سنگین» را می‌سازد موجود است. محققان دریافتند نسبت هیدروژن به دوتریوم در شهاب‌سنگ مشابه با نسبت موجود در آب روی زمین است. این موضوع دلیل و گواه محکمی بر یکی‌بودن منشا اصلی آب این شهاب‌سنگ و سیاره زمین است. علاوه بر این اسیدهای آمینه که بدنه اصلی تشکیل‌دهنده ساختارهای پروتئینی و سایر عناصر حیاتی هستند نیز در شهاب‌سنگ وینچکم یافت‌شده‌است. برای ادامه تحقیقات دانشمندان باید سایر شهاب‌سنگ‌های مشابه یا نمونه‌های سیارکی جمع‌آوری‌شده را که حاوی ساختارهای عناصر حیاتی هستند، بررسی کنند. این قبیل تحقیقات کمک بسیار زیادی به پیشرفت دانش علوم سیاره‌ای و درک ما از چگونگی تشکیل منظومه شمسی و در نهایت دلیل شروع حیات در زمین خواهدکرد.
منبع: Live Science
جواد فیاض - گروه دانش و سلامت
از بزرگ‌ترین سوالاتی که همواره از جامعه علمی پرسیده‌می‌شود این است که: «چه طور به اینجا رسیدیم؟» به گفته لوک دالی، مدرس علوم سیاره‌ای دانشگاه گلاسکوی اسکاتلند و از پژوهشگران این مطالعه، تحقیقات روی شهاب‌سنگ وینچکم، حقایق و رازهای مهمی در خصوص چگونگی پیدایش آب و شکل‌گیری حیات در زمین را برای ما آشکار خواهدکرد. شهاب‌سنگ وینچکم، نوع بسیار نادری از شهاب‌سنگ‌های غیرفلزی غنی از کربن است که به نام کندریت کربنی شناخته می‌شود که پس از سقوط، به سرعت و به راحتی تحت‌تاثیر شرایط آب‌وهوایی زمین، دچار تغییرات می‌شوند. جمع‌آوری و انتقال شهاب‌سنگ وینچکم تنها چندساعت پس از سقوط، تا حد زیادی از آلوده‌شدن آن توسط عوامل زمینی جلوگیری کرد. این امر آن را به یکی از بکرترین و سالم‌ترین شهاب‌سنگ‌های در دسترس برای تجزیه و تحلیل تبدیل کرده‌است.
سنجش دقیق شهاب‌سنگ
برای تجزیه و تحلیل مواد معدنی و عناصر درون شهاب‌سنگ، محققان از روش‌هایی مانند صیقل‌دهی، حرارت‌دهی و کار با دستگاه‌های گران‌قیمت پراش اشعه ایکس و لیزر استفاده‌کردند. محققان در نهایت دریافتند منشا این شهاب‌سنگ، سیارکی در حال چرخش به دور سیاره هرمز یا مشتری است و 11درصد جرم آن را آب تشکیل می‌دهد. هیدروژن یافت‌شده در آب این شهاب‌سنگ به دو شکل هیدروژن معمولی (تنها دارای یک ذره پروتون در هسته) و ایزوتوپ «دوتریوم» (یک ذره پروتون و یک ذره نوترون در هسته)که «آب سنگین» را می‌سازد موجود است. محققان دریافتند نسبت هیدروژن به دوتریوم در شهاب‌سنگ مشابه با نسبت موجود در آب روی زمین است. این موضوع دلیل و گواه محکمی بر یکی‌بودن منشا اصلی آب این شهاب‌سنگ و سیاره زمین است. علاوه بر این اسیدهای آمینه که بدنه اصلی تشکیل‌دهنده ساختارهای پروتئینی و سایر عناصر حیاتی هستند نیز در شهاب‌سنگ وینچکم یافت‌شده‌است. برای ادامه تحقیقات دانشمندان باید سایر شهاب‌سنگ‌های مشابه یا نمونه‌های سیارکی جمع‌آوری‌شده را که حاوی ساختارهای عناصر حیاتی هستند، بررسی کنند. این قبیل تحقیقات کمک بسیار زیادی به پیشرفت دانش علوم سیاره‌ای و درک ما از چگونگی تشکیل منظومه شمسی و در نهایت دلیل شروع حیات در زمین خواهدکرد.
منبع: Live Science
جواد فیاض - گروه دانش و سلامت
