کشور پاکستان به لحاظ تاریخی، جغرافیایی، اقتصادی و فرهنگی با ایران مشترکات بسیار زیادی دارد و اتفاقا قدرت‌های بزرگ هم در دو قرن گذشته تلاش بسیار زیادی داشتند تا از پیوند‌های گسترده و موثر بین دو کشور جلوگیری کنند.در چند دهه گذشته غرب با استفاده از اوضاع افغانستان تسلط بیشتری بر پاکستان پیدا کرد، اما بعد از شکست آمریکا در افغانستان طبعا تا حدودی دولت پاکستان این امکان را پیدا کرد که نسبت به گذشته بتواند تصمیمات مناسبتی را در رابطه با ایران اتخاذ کند.به‌ویژه آن‌که دولت سیزدهم از ابتدای استقرار، همکاری، افزایش مبادلات و دیپلماسی فعال با همسایگان را جزو سیاست‌های خود قرار داد و به همین دلیل طی یکی، دو سال گذشته برنامه سفر رئیس‌جمهور مطرح بود، اما بنا به دلایلی از منظر سیاسی، بین‌المللی و منطقه‌ای این سفر عملی نشد، ولی در مقطع کنونی به نظر می‌رسد شاید این بهترین فرصت برای جمهوری اسلامی بود تا در این سفر هم در ارتباط با همکاری‌ها و مبادلات دوجانبه تصمیمات مهمی گرفته شود و هم در مورد مسائل منطقه‌ای.همچنین قرائن نشان می‌دهد دولت پاکستان با توجه به تحولات اخیری که روی داده، احتمالا تمایل بیشتری نسبت به توسعه همکاری‌ها با ایران در زمینه‌های مختلف در مقایسه با دوره‌های گذشته داشته باشد.از این رو می‌توان پیش‌بینی کرد که سفر رئیس‌جمهور به پاکستان موفقیت‌آمیز باشد به‌ویژه اگر مقامات دو کشور بتوانند در زمینه‌های امنیتی و دفاعی همکاری‌های بیشتری را تعریف کنند، قطعا برای دو دولت مزایایی دارد که شاید در میان همسایگان کمتر چنین تعاملاتی اتفاق بیفتد.خوشبختانه دولت سیزدهم هم در این زمینه مقدمات و تمهیدات خوبی را فراهم کرده و به نظر می‌رسد در این سفر دو کشور بتوانند شرایط را برای همکاری‌های بیشتر فراهم آورند.نکته‌ای که معمولا در این‌گونه سفر‌ها تکرار می‌شود، موضوع پیگیری جدی در اجرای توافقات و مذاکرات و توسعه روابط با دستگاه‌های مختلف است. این کار حتما باید انجام شود و صرفا به سفر، امضای یادداشت تفاهم، قرارداد و بیانیه اکتفا نشود.در شرایط کنونی یکی از زمینه‌های خوبی که در حوزه همکاری میان ایران و پاکستان می‌تواند مورد توجه جدی قرار گیرد، همکاری‌های مرزی و بازارچه‌های مرزی است. همچنین موضوع گردشگری هم یکی از حوزه‌هایی است که باید مورد توجه دو دولت قرار گیرد. در حال حاضر بیش از ۵۰ میلیون نفر در پاکستان زندگی می‌کنند که بسیار علاقه‌مندند به زیارت اماکن مقدسه ایران بیایند و این نکته مهمی است که متاسفانه تاکنون چندان به آن پرداخته نشده و امیدوارم در این سفر این مسأله از زوایای مختلف مورد بررسی قرار گیرد و تصمیم جدی برای مهیا کردن تسهیلات لازم و گسترش روابط مردمی و همسایگی میان دو کشور اتخاذ شود.اگر روابط ایران و پاکستان توسعه پیدا کند، قطعا در تعاملات جمهوری اسلامی با کشور‌های آسیای میانه و افغانستان اتفاقات مثبتی خواهد افتاد.در اینجا باید این نکته را متذکر شد که به‌دلیل اشتراکات فرهنگی، مسأله زبان، ادبیات، شعر، هنر و تاریخ تمدن اسلامی شرایط به‌خوبی مهیاست تا زمینه مراودات میان دو ملت از منظر فرهنگ فراهم شود.

جواد منصوری/ سفیر پیشین ایران در پاکستان