سوء استفاده غیر اخلاقی از گردشگری
غروب عید فطر، همه آنهایی كه در دالان‌های تودرتوی فضای مجازی چرخ می‌زدند، چشم‌شان به تصاویری خورد كه با هشتگ سد لفور منتشر می‌شدند؛ تصاویری تكان دهنده از تفریح چند جوان در آب‌های سد لفور با پوششی نامتعارف؛ سیل واكنش‌ها به این حركت به فاصله كوتاهی از انتشار تصاویر، در همان فضای مجازی شروع شد، از لزوم برخورد با هنجارشكنان گرفته تا پیام‌های طنزی كه از نصب تابلوی خطر عبور از مرزهای اخلاقی به جای خطر غرق شدن در حاشیه سدها خبر می‌دادند؛ این ماجرا اما در حافظه خیلی‌ها چرخ خورد و آنها را یاد ماجرایی مشابه انداخت ؛ یاد فیلمی كه از تك خوانی یك زن گردشگر در محله هرده ابیانه در آخرین جمعه اردیبهشت منتشر شده بود. بعضی‌ها هم یاد خبری افتادند كه روزهای اول خرداد منتشر شد و از توقف حركت قطارهای گردشگری به دلیل روزه خواری و عدم رعایت شئونات اسلامی حكایت می‌كرد؛ خبرهای كوچك و بزرگی كه وقتی كنار هم چیده شدند، از ضرورت نظارت بر صنعت گردشگری در كشورمان گفتند؛ صنعتی با آینده‌ای روشن كه به نظر می‌رسد در و پیكر درستی ندارد و با تكرار اتفاقات مشابه، می‌تواند قطار صنعت گردشگری را از مسیر اصلی اش خارج كند و به بیراهه ببرد!
هر چیزی برای خودش فرهنگی دارد
اتفاقی كه با وجود حوادث پیش آمده چندان دور از ذهن نیست. این را اویس كیانی، رئیس سابق انجمن راهنمایان گردشگری كشور به ما می‌گوید و تاكید می‌كند، صنعت گردشگری ما رشد نمی‌كند مگر زمانی كه همه افراد فعال و درگیر در این عرصه، با فرهنگ گردشگری آشنا باشند؛ فرهنگی كه به گفته او باید هم توسط مجریان گردشگری، هم قانون‌گذاران و هم مردم عادی رعایت شود. كیانی می‌افزاید: اگر این فرهنگ گردشگری و كدهای ذاتی این صنعت در جامعه ما جا بیفتد و نهادینه بشود می‌توانیم انتظار داشته باشیم كه صنعت گردشگری هم راه درست خودش را در پیش بگیرد.
همیشه نگرانیم كه مبادا ...
رئیس سابق انجمن راهنمایان گردشگری كشور در ادامه با انتقاد از رعایت نشدن این كدها و اصول اولیه گردشگری در كشور ما چه در حوزه قانون‌گذاری، چه مردم و جوامع محلی و چه فعالان گردشگری، می‌گوید: نتیجه این اتفاق، ماجراهایی مثل سد لفور است كه خارج از عرف و هنجارهای جامعه ماست و طبیعتا با واكنش شدید جامعه هم مواجه می‌شود و متاسفانه ما در هر فصل سال نگران وقوع چنین حركت‌هایی هستیم.
به گفته این كارشناس حوزه گردشگری، یك نگرانی همیشگی از رفتارهای غیرمتعارف گردشگران در هر فصل سال، در دل فعالان صنعت گردشگری به وجود آمده؛ نگرانی از تكرار حادثه‌های مشابه و در نهایت اتخاذ برخوردهای چكشی كه به گفته او، بیشترین ضربه را به صنعت گردشگری كشور می‌زنند.
ضربه به صنعت کلان گردشگری
موضوعی كه سیدحمایت میرزاده، سخنگوی فراكسیون گردشگری مجلس شورای اسلامی هم آن را تایید می‌كند و به ما می‌گوید: تكرار حوادث اینچنینی در حوزه گردشگری كشور تبعات خوبی به دنبال
ندارد.
میرزاده در توضیح بیشتر می‌گوید: در همه جای دنیا خط قرمزهایی در عرصه فرهنگی وجود دارد كه مردم ملزم به رعایت آنها هستند و اینطور هم نیست كه فقط مختص جامعه ما باشد. خط قرمز‌های جامعه ما هم كه مشخص است و برای این‌كه صنعت گردشگری ما از رونق نیفتد، ضرورت دارد كه از سوی تمامی گردشگران چه گردشگران داخلی و چه توریست‌ها رعایت شود.
سخنگوی فراكسیون گردشگری مجلس ادامه می‌دهد: هم خود مردم و هم مسؤولان ما باید بدانند كه این نوع هنجارشكنی‌ها در نهایت به اهداف كلان گردشگری یك منطقه لطمه می‌زند و برای جلوگیری از تكرار آن، باید فرهنگسازی بیشتری در این زمینه صورت بگیرد.
جای خالی نظارت میراث فرهنگی
در همین‌باره محمد علی اشرف واقفی، نایب رئیس جامعه تورگردانان هم معتقد است تكرار حادثه‌هایی مشابه در نهایت به صنعت گردشگری كشور ضربه می‌زنند. واقفی هم به ما می‌گوید: این ماجرا مصداق همان ضرب‌المثل قدیمی است كه تر و خشك با هم می‌سوزند و اگر این موضوع سر زبان‌ها بیفتد كه گردشگرها رفتارهای ناهنجاری در یك منطقه گردشگری دارند، در نهایت كل صورت مساله پاك می‌شود و كسی كار ندارد كه اینها با تور مجوز‌دار به منطقه آمده بودند یا به صورت شخصی یا با تور غیرمجاز.در نهایت همه آنها از گردشگری در این منطقه محروم می‌شوند!
واقفی اضافه می‌كند: ما بارها به ضرورت نظارت‌ها در این حوزه از سوی نهادهای مختلف تاكید كرده‌ایم و معتقدیم فقدان این نظارت، منجر به تكرار حوادثی مثل ماجرای ابیانه و... می‌شود كه در نهایت، هر نهادی هم كه در این حوزه كوتاهی كرده باشد، باز مسؤولیت وقوع این اتفاق‌ها به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری برمی‌گردد چون متولی این امر در كشور است .
فرهنگ جامعه میزبان
باید رعایت شود
در درآمدزا بودن صنعت گردشگری چه گردشگری داخلی و چه خارجی شكی نیست؛ درآمدی مستمر و همیشگی كه اگر مورد توجه قرار بگیرد، می‌تواند به یكی از منابع اصلی تغذیه اقتصاد یك كشور تبدیل شود و در نهایت نویدبخش روزهایی بهتر باشد؛ اتفاقی كه تاكید می‌كند گردشگری فعالیتی دوسویه و دوسر سود است و باید توسط همه افراد زیرمجموعه حوزه گردشگری رعایت شود، چه جامعه مهمان و چه جامعه میزبان. از این منظر جامعه مهمان دارای ارزش‌ها و باورهای فرهنگی متنوعی است، باورها، ارزش‌ها و فرهنگی كه باید متناسب با جامعه میزبان تغییر كند.
محمدعلی فیاضی، كارشناس گردشگری می‌گوید: گردشگران مهمان با ورود به جامعه میزبان برای كسب پذیرش و استقبال باید ضمن حفظ شئون و اصول پذیرفته شده آن جامعه، احترام و ادب را رعایت و احساس تعلق خاطر را نسبت به آن سرزمین داشته باشند.
به اعتقاد این كارشناس گردشگری، گردشگران مسؤولان فرهنگی مسؤولیت‌پذیری هستند كه باید به حفظ محیط زیست و فرهنگ سایر جوامع احترام بگذارند و در مقابل، جوامع میزبان نیز با توجه به این‌كه از محل درآمدهای گردشگری به توسعه‌ای فراخور دست یافته‌اند باید بتوانند تعامل مثبت و سازنده‌ای را با گردشگران برقرار كنند، طوری كه گردشگران را متقاعد كنند كه دوباره از این مقصد بازدید كنند.
گردشگری اخلاق‌مدار كجاست؟
پس لرزه‌های حوادث مشابه، از ماجرای روزه‌خواری در قطار گردشگری گرفته تا تك‌خوانی گردشگر زن در ابیانه و حالا هنجارشكنی در سد لفور، حالا حالاها ادامه دارد.
پس‌لرزه‌هایی كه خیلی‌ها را یاد حاشیه‌های به‌وجود آمده بعد از برگزاری تورهای گردشگری غیرمتعارف در یكی از جزایر بكر هرمزگان می‌اندازد؛ ماجرایی با اما و اگرهای زیاد كه در نهایت از بی‌خبری دستگاه‌های نظارتی در حوزه گردشگری حكایت داشت؛ حوزه‌ای كه به گفته معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری باید اخلاق‌مدار باشد!
ولی تیموری با اشاره به این موضوع می‌گوید: نه تنها در ایران، بلكه در سطح بین‌المللی برای این حوزه، كدهای اخلاقی طراحی شده كه بر این اساس به جامعه محلی سفارش می‌كند خدمات شایسته به گردشگر بدهد و در عین حال گردشگر را ملزم می‌كند به قوانین، عرف و هنجارهای جامعه محلی و میزبان احترام بگذارد. این مقام مسؤول با اشاره به این‌كه گردشگری هنجارشكنی نیست هم تاكید می‌كند: عرف، قوانین و باورهای محلی نباید نادیده گرفته شود.
اتفاقی كه با وجود حوادث پیش آمده چندان دور از ذهن نیست. این را اویس كیانی، رئیس سابق انجمن راهنمایان گردشگری كشور به ما می‌گوید و تاكید می‌كند، صنعت گردشگری ما رشد نمی‌كند مگر زمانی كه همه افراد فعال و درگیر در این عرصه، با فرهنگ گردشگری آشنا باشند؛ فرهنگی كه به گفته او باید هم توسط مجریان گردشگری، هم قانون‌گذاران و هم مردم عادی رعایت شود. كیانی می‌افزاید: اگر این فرهنگ گردشگری و كدهای ذاتی این صنعت در جامعه ما جا بیفتد و نهادینه بشود می‌توانیم انتظار داشته باشیم كه صنعت گردشگری هم راه درست خودش را در پیش بگیرد.
همیشه نگرانیم كه مبادا ...
رئیس سابق انجمن راهنمایان گردشگری كشور در ادامه با انتقاد از رعایت نشدن این كدها و اصول اولیه گردشگری در كشور ما چه در حوزه قانون‌گذاری، چه مردم و جوامع محلی و چه فعالان گردشگری، می‌گوید: نتیجه این اتفاق، ماجراهایی مثل سد لفور است كه خارج از عرف و هنجارهای جامعه ماست و طبیعتا با واكنش شدید جامعه هم مواجه می‌شود و متاسفانه ما در هر فصل سال نگران وقوع چنین حركت‌هایی هستیم.
به گفته این كارشناس حوزه گردشگری، یك نگرانی همیشگی از رفتارهای غیرمتعارف گردشگران در هر فصل سال، در دل فعالان صنعت گردشگری به وجود آمده؛ نگرانی از تكرار حادثه‌های مشابه و در نهایت اتخاذ برخوردهای چكشی كه به گفته او، بیشترین ضربه را به صنعت گردشگری كشور می‌زنند.
ضربه به صنعت کلان گردشگری
موضوعی كه سیدحمایت میرزاده، سخنگوی فراكسیون گردشگری مجلس شورای اسلامی هم آن را تایید می‌كند و به ما می‌گوید: تكرار حوادث اینچنینی در حوزه گردشگری كشور تبعات خوبی به دنبال
ندارد.
میرزاده در توضیح بیشتر می‌گوید: در همه جای دنیا خط قرمزهایی در عرصه فرهنگی وجود دارد كه مردم ملزم به رعایت آنها هستند و اینطور هم نیست كه فقط مختص جامعه ما باشد. خط قرمز‌های جامعه ما هم كه مشخص است و برای این‌كه صنعت گردشگری ما از رونق نیفتد، ضرورت دارد كه از سوی تمامی گردشگران چه گردشگران داخلی و چه توریست‌ها رعایت شود.
سخنگوی فراكسیون گردشگری مجلس ادامه می‌دهد: هم خود مردم و هم مسؤولان ما باید بدانند كه این نوع هنجارشكنی‌ها در نهایت به اهداف كلان گردشگری یك منطقه لطمه می‌زند و برای جلوگیری از تكرار آن، باید فرهنگسازی بیشتری در این زمینه صورت بگیرد.
جای خالی نظارت میراث فرهنگی
در همین‌باره محمد علی اشرف واقفی، نایب رئیس جامعه تورگردانان هم معتقد است تكرار حادثه‌هایی مشابه در نهایت به صنعت گردشگری كشور ضربه می‌زنند. واقفی هم به ما می‌گوید: این ماجرا مصداق همان ضرب‌المثل قدیمی است كه تر و خشك با هم می‌سوزند و اگر این موضوع سر زبان‌ها بیفتد كه گردشگرها رفتارهای ناهنجاری در یك منطقه گردشگری دارند، در نهایت كل صورت مساله پاك می‌شود و كسی كار ندارد كه اینها با تور مجوز‌دار به منطقه آمده بودند یا به صورت شخصی یا با تور غیرمجاز.در نهایت همه آنها از گردشگری در این منطقه محروم می‌شوند!
واقفی اضافه می‌كند: ما بارها به ضرورت نظارت‌ها در این حوزه از سوی نهادهای مختلف تاكید كرده‌ایم و معتقدیم فقدان این نظارت، منجر به تكرار حوادثی مثل ماجرای ابیانه و... می‌شود كه در نهایت، هر نهادی هم كه در این حوزه كوتاهی كرده باشد، باز مسؤولیت وقوع این اتفاق‌ها به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری برمی‌گردد چون متولی این امر در كشور است .
فرهنگ جامعه میزبان
باید رعایت شود
در درآمدزا بودن صنعت گردشگری چه گردشگری داخلی و چه خارجی شكی نیست؛ درآمدی مستمر و همیشگی كه اگر مورد توجه قرار بگیرد، می‌تواند به یكی از منابع اصلی تغذیه اقتصاد یك كشور تبدیل شود و در نهایت نویدبخش روزهایی بهتر باشد؛ اتفاقی كه تاكید می‌كند گردشگری فعالیتی دوسویه و دوسر سود است و باید توسط همه افراد زیرمجموعه حوزه گردشگری رعایت شود، چه جامعه مهمان و چه جامعه میزبان. از این منظر جامعه مهمان دارای ارزش‌ها و باورهای فرهنگی متنوعی است، باورها، ارزش‌ها و فرهنگی كه باید متناسب با جامعه میزبان تغییر كند.
محمدعلی فیاضی، كارشناس گردشگری می‌گوید: گردشگران مهمان با ورود به جامعه میزبان برای كسب پذیرش و استقبال باید ضمن حفظ شئون و اصول پذیرفته شده آن جامعه، احترام و ادب را رعایت و احساس تعلق خاطر را نسبت به آن سرزمین داشته باشند.
به اعتقاد این كارشناس گردشگری، گردشگران مسؤولان فرهنگی مسؤولیت‌پذیری هستند كه باید به حفظ محیط زیست و فرهنگ سایر جوامع احترام بگذارند و در مقابل، جوامع میزبان نیز با توجه به این‌كه از محل درآمدهای گردشگری به توسعه‌ای فراخور دست یافته‌اند باید بتوانند تعامل مثبت و سازنده‌ای را با گردشگران برقرار كنند، طوری كه گردشگران را متقاعد كنند كه دوباره از این مقصد بازدید كنند.
گردشگری اخلاق‌مدار كجاست؟
پس لرزه‌های حوادث مشابه، از ماجرای روزه‌خواری در قطار گردشگری گرفته تا تك‌خوانی گردشگر زن در ابیانه و حالا هنجارشكنی در سد لفور، حالا حالاها ادامه دارد.
پس‌لرزه‌هایی كه خیلی‌ها را یاد حاشیه‌های به‌وجود آمده بعد از برگزاری تورهای گردشگری غیرمتعارف در یكی از جزایر بكر هرمزگان می‌اندازد؛ ماجرایی با اما و اگرهای زیاد كه در نهایت از بی‌خبری دستگاه‌های نظارتی در حوزه گردشگری حكایت داشت؛ حوزه‌ای كه به گفته معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری باید اخلاق‌مدار باشد!
ولی تیموری با اشاره به این موضوع می‌گوید: نه تنها در ایران، بلكه در سطح بین‌المللی برای این حوزه، كدهای اخلاقی طراحی شده كه بر این اساس به جامعه محلی سفارش می‌كند خدمات شایسته به گردشگر بدهد و در عین حال گردشگر را ملزم می‌كند به قوانین، عرف و هنجارهای جامعه محلی و میزبان احترام بگذارد. این مقام مسؤول با اشاره به این‌كه گردشگری هنجارشكنی نیست هم تاكید می‌كند: عرف، قوانین و باورهای محلی نباید نادیده گرفته شود.
