رضا نباتی از تدریس قرآن در «قلم و بیان» می‌گوید
پیاده‌سازی روش کلاس‌معکوس به کمک رسانه ملی
رضا نباتی، دکترای فلسفه تعلیم و تربیت و از مدرسان برنامه قلم و بیان است. او در گفت‌وگو با جام‌جم از تاثیر این برنامه و نقش رسانه ملی در آموزش می‌گوید.
دلیل انتخاب؟ من یکی از مولفان کتاب‌های درسی قرآن و دینی دوران ابتدایی و متوسطه و کارشناس برنامه‌ریزی درسی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش در وزارتخانه هستم. همچنین از ابتدا با نهضت سوادآموزی در تالیف کتاب‌های آن همکاری داشتم. تغییراتی که در کتاب‌های درسی قرآن در نهضت سوادآموزی اتفاق افتاده است تا حدود خیلی زیادی منطبق با کتاب‌های درسی است. قبلا پروژه‌هایی را برای این دوستان تدریس کرده بودم و این ادامه پروژه‌های قبلی بود. بر این اساس لطف داشتند و خواستند من در این برنامه تدریس کنم.
سابقه تدریس مقابل دوربین و برای بزرگسالان؟ من کتاب‌های درسی قرآن اول ابتدایی تا پایه دوازدهم را دوره کرونا در تلویزیون تدریس کردم. همچنین برای رشته معارف اسلامی و نهضت سوادآموزی تدریس داشتم. می‌شود گفت 16 کتاب را در تلویزیون تدریس کردم. برنامه‌ای هم به‌نام قرآن در تابستان داشتم که تدریس کتاب‌های اول تا ششم ابتدایی است و ساعت 11 از شبکه قرآن پخش شد. من زمانی آموزشیار نهضت سوادآموزی بودم و برای بزرگسالان تدریس می‌کردم. البته از آن طریق وارد آموزش و پرورش نشدم. تحصیلاتم دکترای فلسفه تعلیم و تربیت است و سال‌هاست استاد دانش فرهنگیان هستم. همچنین تولیدکننده برخی رسانه‌های نهضت سوادآموزی بودم. زمانی با بخش تولید محتوای آموزشی آنها مثل نوار قرآن همکاری داشتم و بعضی قسمت‌های آن مثل بخش نماز با صدای بنده تولید شده است.
تسلط به فن بیان و زبان بدن؟ نمی‌توانم از خودم تعریف کنم، اما این موضوع همیشه دغدغه‌ام بوده است. در بحث آموزش قرآن، آموزش بزرگسالان و استفاده از ابزارهای آموزشی خیلی برایم اهمیت دارد.
تاثیر رسانه ملی در آموزش؟ به نظر من استفاده از رسانه‌های عمومی و ملی یک فرصت ناب است. چون در اینجا مستقیما با مولف و مدرسان طراز اول سر و کار دارید. یکی از مشکلات ما در کشور رویه انتخاب مدرسان کشوری است که خیلی دقیق صورت نمی‌گیرد. بعد از انتخاب هم آموزش لازم را نمی‌بینند. کسی که می‌خواهد به معلمان آموزش دهد باید حداقل صد ساعت آموزش ببیند. گاهی می‌بینیم با 20 ساعت می‌خواهند مدرس آموزش دهند. این شخص هم زمان کافی برای آموزش معلمان ندارد و گاهی در 20-10 بیست ساعت می‌خواهد به آموزگاران تدریس کند. این رویه چندان استاندارد نیست و بازده خوبی ندارد. به همین خاطر اگر بتوانیم از رسانه ملی برای آموزش از طریق مولفان استفاده کنیم، خیلی بهتر می‌شود. همچنین استفاده از رسانه ملی یک ظرفیت جدید است که می‌توان با کمک آن از روش کلاس معکوس بهره ببریم. یعنی دانش‌آموزان تدریس را از رسانه ملی ببینند و کلاس درس محل تمرین و تکرار باشد. رویه عادی این است که معلم در مدرسه، درس می‌دهد و بچه‌ها یا بزرگسالان در خانه تمرین می‌کنند. این را می‌شود معکوس کرد. در خانه از طریق رسانه ملی آموزش ببینند و کلاس درس به محلی برای رفع اشکال تبدیل شود. در کلاس فرصت کافی برای تمرین نیست و برای همین در حالت عادی معلم متوجه نمی‌شود دانش‌آموز درس را فهمیده است یا نه و تدریس درس بعدی را شروع می‌کند. در این حالت دانش‌آموز یا سوادآموز با انباشتی از اطلاعات مواجه می‌شود که درونش نهادینه نشده است. روش کلاس معکوس به کمک رسانه ملی به خوبی قابل اجراست. همچنین تدریس از این طریق در دوران کرونا به یک نیاز بدل شده است.
باخوردها؟ بازخوردهای برنامه‌های تلویزیونی در این زمینه خیلی خوب بوده است. بسیاری از اولیا، سوادآموزان، معلمان و مدیران به ما گفتند نمی‌دانستند آن‌قدر آموزش قرآن تغییر کرده و تا این اندازه نگاه‌های جدید در این مبحث به وجود آمده است.
تفاوت این برنامه با نمونه‌های مشابه؟ در این برنامه‌ها سعی کردیم نگاه‌مان صرفا آموزشی نباشد و به سمت تربیت هم برویم. چون نظام آموزشی ما از نظر توجه به تربیت دچار مساله است. معمولا شعار تربیت داده می‌شود، اما در فرآیند آموزش کمتر به آن توجه می‌کنیم. وقتی می‌گوییم تعلیم و تربیت درواقع به دو بخش از نظام آموزشی اشاره می‌کنیم که معمولا یک بخش آن، یعنی تربیت مورد غفلت قرار می‌گیرد. بیشتر سبقه تعلیمی دارد. یعنی مباحثی را به دانش‌آموزان انتقال می‌دهیم، اما به این‌که یک کودک یا بزرگسال در زندگی‌اش این اطلاعات را چگونه به کار می‌گیرد و چه مشکلی را با آن برطرف می‌کند توجه نمی‌شود. دانش‌آموز هم نمی‌داند اصلا چرا باید قرآن بخواند؟ چه فایده‌ای دارد؟ چرا اینها را دارد یاد می‌گیرد؟ باید از نهضت سوادآموزی به خاطر کتاب‌هایش تشکر کنم. با این‌که خیلی کم حجم و مختصر هستند، ولی بنده به‌عنوان یک برنامه‌ریز درسی با سابقه 18 سال تالیف کتاب‌های درسی و بیش از 24 – 25 جلد کتاب آموزشی رسمی نظام آموزشی، کتاب‌های نهضت سوادآموزی را بسیار فاخر و با نگاه تربیتی می‌بینم. به همین دلیل ارائه ما در این برنامه‌ها خوب از آب درآمده است چون خوب نوشته شده‌اند.
دلیل انتخاب؟ من یکی از مولفان کتاب‌های درسی قرآن و دینی دوران ابتدایی و متوسطه و کارشناس برنامه‌ریزی درسی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش در وزارتخانه هستم. همچنین از ابتدا با نهضت سوادآموزی در تالیف کتاب‌های آن همکاری داشتم. تغییراتی که در کتاب‌های درسی قرآن در نهضت سوادآموزی اتفاق افتاده است تا حدود خیلی زیادی منطبق با کتاب‌های درسی است. قبلا پروژه‌هایی را برای این دوستان تدریس کرده بودم و این ادامه پروژه‌های قبلی بود. بر این اساس لطف داشتند و خواستند من در این برنامه تدریس کنم.
سابقه تدریس مقابل دوربین و برای بزرگسالان؟ من کتاب‌های درسی قرآن اول ابتدایی تا پایه دوازدهم را دوره کرونا در تلویزیون تدریس کردم. همچنین برای رشته معارف اسلامی و نهضت سوادآموزی تدریس داشتم. می‌شود گفت 16 کتاب را در تلویزیون تدریس کردم. برنامه‌ای هم به‌نام قرآن در تابستان داشتم که تدریس کتاب‌های اول تا ششم ابتدایی است و ساعت 11 از شبکه قرآن پخش شد. من زمانی آموزشیار نهضت سوادآموزی بودم و برای بزرگسالان تدریس می‌کردم. البته از آن طریق وارد آموزش و پرورش نشدم. تحصیلاتم دکترای فلسفه تعلیم و تربیت است و سال‌هاست استاد دانش فرهنگیان هستم. همچنین تولیدکننده برخی رسانه‌های نهضت سوادآموزی بودم. زمانی با بخش تولید محتوای آموزشی آنها مثل نوار قرآن همکاری داشتم و بعضی قسمت‌های آن مثل بخش نماز با صدای بنده تولید شده است.
تسلط به فن بیان و زبان بدن؟ نمی‌توانم از خودم تعریف کنم، اما این موضوع همیشه دغدغه‌ام بوده است. در بحث آموزش قرآن، آموزش بزرگسالان و استفاده از ابزارهای آموزشی خیلی برایم اهمیت دارد.
تاثیر رسانه ملی در آموزش؟ به نظر من استفاده از رسانه‌های عمومی و ملی یک فرصت ناب است. چون در اینجا مستقیما با مولف و مدرسان طراز اول سر و کار دارید. یکی از مشکلات ما در کشور رویه انتخاب مدرسان کشوری است که خیلی دقیق صورت نمی‌گیرد. بعد از انتخاب هم آموزش لازم را نمی‌بینند. کسی که می‌خواهد به معلمان آموزش دهد باید حداقل صد ساعت آموزش ببیند. گاهی می‌بینیم با 20 ساعت می‌خواهند مدرس آموزش دهند. این شخص هم زمان کافی برای آموزش معلمان ندارد و گاهی در 20-10 بیست ساعت می‌خواهد به آموزگاران تدریس کند. این رویه چندان استاندارد نیست و بازده خوبی ندارد. به همین خاطر اگر بتوانیم از رسانه ملی برای آموزش از طریق مولفان استفاده کنیم، خیلی بهتر می‌شود. همچنین استفاده از رسانه ملی یک ظرفیت جدید است که می‌توان با کمک آن از روش کلاس معکوس بهره ببریم. یعنی دانش‌آموزان تدریس را از رسانه ملی ببینند و کلاس درس محل تمرین و تکرار باشد. رویه عادی این است که معلم در مدرسه، درس می‌دهد و بچه‌ها یا بزرگسالان در خانه تمرین می‌کنند. این را می‌شود معکوس کرد. در خانه از طریق رسانه ملی آموزش ببینند و کلاس درس به محلی برای رفع اشکال تبدیل شود. در کلاس فرصت کافی برای تمرین نیست و برای همین در حالت عادی معلم متوجه نمی‌شود دانش‌آموز درس را فهمیده است یا نه و تدریس درس بعدی را شروع می‌کند. در این حالت دانش‌آموز یا سوادآموز با انباشتی از اطلاعات مواجه می‌شود که درونش نهادینه نشده است. روش کلاس معکوس به کمک رسانه ملی به خوبی قابل اجراست. همچنین تدریس از این طریق در دوران کرونا به یک نیاز بدل شده است.
باخوردها؟ بازخوردهای برنامه‌های تلویزیونی در این زمینه خیلی خوب بوده است. بسیاری از اولیا، سوادآموزان، معلمان و مدیران به ما گفتند نمی‌دانستند آن‌قدر آموزش قرآن تغییر کرده و تا این اندازه نگاه‌های جدید در این مبحث به وجود آمده است.
تفاوت این برنامه با نمونه‌های مشابه؟ در این برنامه‌ها سعی کردیم نگاه‌مان صرفا آموزشی نباشد و به سمت تربیت هم برویم. چون نظام آموزشی ما از نظر توجه به تربیت دچار مساله است. معمولا شعار تربیت داده می‌شود، اما در فرآیند آموزش کمتر به آن توجه می‌کنیم. وقتی می‌گوییم تعلیم و تربیت درواقع به دو بخش از نظام آموزشی اشاره می‌کنیم که معمولا یک بخش آن، یعنی تربیت مورد غفلت قرار می‌گیرد. بیشتر سبقه تعلیمی دارد. یعنی مباحثی را به دانش‌آموزان انتقال می‌دهیم، اما به این‌که یک کودک یا بزرگسال در زندگی‌اش این اطلاعات را چگونه به کار می‌گیرد و چه مشکلی را با آن برطرف می‌کند توجه نمی‌شود. دانش‌آموز هم نمی‌داند اصلا چرا باید قرآن بخواند؟ چه فایده‌ای دارد؟ چرا اینها را دارد یاد می‌گیرد؟ باید از نهضت سوادآموزی به خاطر کتاب‌هایش تشکر کنم. با این‌که خیلی کم حجم و مختصر هستند، ولی بنده به‌عنوان یک برنامه‌ریز درسی با سابقه 18 سال تالیف کتاب‌های درسی و بیش از 24 – 25 جلد کتاب آموزشی رسمی نظام آموزشی، کتاب‌های نهضت سوادآموزی را بسیار فاخر و با نگاه تربیتی می‌بینم. به همین دلیل ارائه ما در این برنامه‌ها خوب از آب درآمده است چون خوب نوشته شده‌اند.
ضمیمه کلیک
تیتر خبرها
