در صورتی که دخانیات مصرف می‌کنید، احتمال ابتلا به «سرطان دهان» را جدی بگیرید
تشخیص زودتر، احتمال درمان بیشتر
سرطان‌ها انواع مختلفی دارند که هرکدام به نوعی اندام‌های بدن را درگیر می‌کند و می‌تواند علاوه‌بر مشکلاتی که برای سلامت ایجاد می‌کند، کیفیت زندگی مبتلایان را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد. یکی از شدیدترین سرطان‌ها، سرطان دهان است که ممکن است تمام قسمت‌های دهان ازجمله سطح زبان، داخل چانه، سقف دهان، لب و لثه‌ها را شامل شود. در سال‌های اخیر به‌علت گسترش استعمال سیگار و دخانیات در دنیا، شمار مبتلایان به سرطان دهان نیز افزایش یافته است. تومورهای سرطانی ممکن است در غدد تولیدکننده بزاق، لوزه‌ها در عقب دهان و بخش‌هایی از گلو که دهان را به حنجره وصل می‌کند، ایجاد شود که شیوع کمتری دارد. سرطان دهان جزو سرطان‌های سر و گردن محسوب می‌شود و معمولا راه درمان آنها مشترک است. بد نیست بدانید این نوع سرطان ششمین سرطان شایع در دنیاست.
سرطان‌های ناحیه دهان زمانی بروز می‌کنند که سلول‌ها در ناحیه لب یا دهان دچار تغییر و جهش در دی‌ان‌ای می‌شوند. دی‌ان‌ای سلولی حاوی دستورالعمل‌هایی است که ویژگی‌های یک سلول را مشخص می‌کند. تغییرات جهشی باعث ادامه رشد و تقسیم سلول‌ها با از بین رفتن سلول‌های سالم می‌شود. تجمع سلول‌های سرطانی دهان به ایجاد تومور منجر می‌شود که به مرور زمان به داخل دهان و دیگر نواحی سر و گردن و حتی به دیگر قسمت‌های بدن گسترش می‌یابد.
چه کسانی بیشتر
مستعد هستند؟
سرطان دهان هم مانند بسیاری از سرطان‌های دیگر با عوامل پرخطری تشدید می‌شوند و فرد را در معرض خطر قرار می‌دهند. مصرف تنباکو به هر شکل، ازجمله سیگار و پیپ، مصرف مقادیر زیاد مشروبات الکلی، قرارگرفتن لب‌ها در معرض نور زیاد خورشید، انتقال ویروس پاپیلومای انسانی از طریق رابطه جنسی و نیز سیستم ایمنی ضعیف از مهم‌ترین عوامل خطرساز و مستعدکننده ابتلا به سرطان دهان به‌شمار می‌روند. بنابراین اگر در معرض هرکدام یا چند نوع از این عوامل قرار دارید، بسیار مراقب باشید؛ شما بیشتر از دیگر افراد در معرض خطر هستید. سن، عامل دیگری است که می‌تواند در بروز سرطان دهان مؤثر باشد. به‌طوری‌که با افزایش سن احتمال ابتلا به آن بیشتر می‌شود و میانگین سن تشخیص بیماری حدود 62سالگی است.
چه زمانی باید
احساس خطر کرد؟
سرطان دهان هم مانند دیگر سرطان‌ها خود را با علائمی نشان می‌دهد که می‌توان به وجود این بیماری مشکوک شد. اگر زخمی روی لب یا داخل دهان دارید که درمان نمی‌شود، اگر تکه قرمز یا سفیدرنگی در داخل دهان دارید که مدت‌ها باقی می‌ماند، اگر دندان‌هایتان لق و شل شده‌اند، توده یا زخمی درون دهان‌تان رشد کرده است، در دهان‌تان احساس درد می‌کنید، گوش‌درد دارید بلع دردناکی دارید، حتما مراقب باشید. هرکدام از این علائم و نشانه‌ها که بیش از دو هفته ادامه داشته باشد، می‌تواند زنگ خطری باشد که باید به پزشک مراجعه کرد تا در صورت لزوم درمان شود. اما همیشه مشاهده این‌گونه علائم نباید باعث نگرانی شما شود زیرا در بیشتر مواقع، وجود این علائم ممکن است به دلیل بروز عفونت‌ها و حساسیت‌ها رخ دهد که حتما باید از سوی متخصص
بررسی شود.
اهمیت تشخیص زودهنگام
به‌طورکلی، محققان توصیه می‌کنند هر چه بتوانید سرطان‌ها و انواع بیماری‌ها را در مراحل اولیه تشخیص دهید، شانس درمان هم به همان اندازه بیشتر می‌شود. از آنجا که درمان سرطان معمولا با شیمی‌درمانی و پرتودرمانی انجام می‌شود، اگر بیماری در مراحل ابتدایی باشد، راحت‌تر می‌توان از پیشروی سلول‌های سرطانی جلوگیری و آن را درمان کرد. چنانچه این بیماری زود تشخیص داده شود، شانس زنده‌ماندن بیمار در پنج‌سال نخست حدود 84درصد است که خوشبختانه حدود 29درصد از سرطان‌های دهان در همین مرحله شناسایی می‌شود. اگر سرطان به بافت‌ها، اندام‌ها و غدد لنفاوی اطراف گسترش یافته باشد، شانس زنده‌ماندن بیمار بعد از پنج سال حدود 66درصد می‌شود. بنابراین، هرچه زمان تشخیص بیماری بیشتر شود، شانس زنده‌ماندن بیمار کاهش می‌یابد.
بخور نخورهای تغذیه‌ای
همان‌طورکه تغذیه در سلامت جسم تأثیر مستقیم دارد، در جلوگیری از سرطان دهان هم نقش مهمی ایفا می‌کند. محققان توصیه کرده‌اند مصرف انواع توت‌ها به‌دلیل سرشاربودن از آنتی‌اکسیدان‌ها و انواع ویتامین‌ها برای سلامت دهان بسیار مفیدند. بلغور جوی دوسر هم می‌تواند جایگزین خوبی برای توت‌ها باشد. مصرف ماهی نیز به‌دلیل حجم بالای ویتامین D و اسیدهای چرب امگا3 از بروز سرطان جلوگیری می‌کند.
همچنین می‌توانید از انواع خانواده کلم هم برای کاهش خطر بروز سرطان دهان استفاده کنید. این سبزیجات رشد سلول‌های سرطانی را کاهش داده و از تشکیل آنها جلوگیری می‌کنند. به خاطر داشته باشید مصرف مرکباتی مانند پرتقال و گریپ‌فروت که سرشار از ویتامین C هستند تا 24درصد از بروز سرطان دهان جلوگیری می‌کند. ماده تریپینز موجود در مرکبات روی پیشرفت چرخه سلولی تأثیر می‌گذارد. فقط مراقب باشید مرکبات را به‌اندازه مصرف کنید زیرا میزان اسیدیته این میوه‌ها می‌تواند سلامت دندان‌ها را به‌خطر بیندازد. روغن‌زیتون نیز از موادی است که برای پیشگیری از سرطان دهان مؤثر عمل می‌کند و سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد. دقت کنید روغن زیتون را کمتر به‌صورت سرخ‌کرده استفاده کنید.
منابع: Mayoclinic و Smilecreator
می‌توانید پیشگیری کنید
سرطان دهان ازجمله سرطان‌هایی است که معمولا با مراقبت‌کردن و پرهیز از انجام برخی کارهای پرخطر می‌توان تا حد بسیار زیادی از ابتلا به آن جلوگیری کرد یا خطر ابتلا به آن را کاهش داد.
سیگار را ترک کنید: اولین و مهم‌ترین کاری که می‌توانید انجام دهید، نکشیدن تنباکو و سیگار است و بهتر است اگر اهل کشیدن سیگار هستید، آن را ترک کنید و هرگز سراغش نروید. کشیدن سیگار باعث می‌شود سلول‌های داخل دهان به‌طور مستقیم در معرض موادشیمیایی خطرناک و سرطان‌زای موجود در دهان قرار بگیرد.
سراغ مشروبات الکلی نروید: یکی دیگر از راه‌هایی که به‌شدت در سرطانی‌شدن سلول‌های دهان نقش دارد، مصرف مشروبات الکلی است. این کار، سلول‌های دهان را تحریک‌پذیر کرده و آنها را مستعد سرطانی‌شدن می‌کند.
سعی کنید زیاد در معرض آفتاب قرار نگیرید: سلول‌های ناحیه لب از حساس‌ترین و مستعدترین قسمت‌ها برای سرطانی‌شدن هستند، بنابراین به خاطر داشته باشید تا حد امکان مدت زمانی طولانی در معرض نور خورشید قرار نداشته باشید و تا حد امکان وقتی در فضای بیرون هستید، زیر سایه بایستید تا از نور دور بمانید. اما اگر شرایط به‌گونه‌ای است که باید زیر نور باشید، یک کلاه لبه‌پهن بر سر بگذارید که بتواند سایه مؤثری را روی تمام صورت‌تان ازجمله لب‌ها بیندازد. همچنین می‌توانید از کرم ضدآفتاب روی لب‌ها هم برای جلوگیری از رسیدن پرتوهای مضر نور خورشید به لب‌ها استفاده کنید.
به‌طور مرتب به پزشک مراجعه کنید: زمان‌هایی که برای معاینه دندان به دندانپزشک مراجعه می‌کنید، از او بخواهید دهان شما را هم بررسی و کنترل کند. بسیاری از سرطان‌های دهان با معاینات اولیه قابل شناسایی هستند و راحت‌تر می‌توان آنها را درمان کرد.
بهداشت دهان و دندان‌ها را رعایت کنید: حداقل دندان‌هایتان را روزی دو بار مسواک کنید. هر بار که مسواک می‌زنید، حتما زبان را هم مسواک کنید. هر روز از نخ دندان استفاده کنید و مراقب باشید به لثه‌ها آسیب وارد نکنید. روزانه مقدار کافی آب بنوشید و از خمیردندان‌های ملایم برای جلوگیری از آسیب لثه و مینای دندان استفاده کنید.
مصرف رژیم سالم غذایی: به‌طور قطع، به‌دلیل مصرف انواع موادغذایی در طول روز از طریق دهان، سلول‌های داخلی دهان روزانه در مواجهه با انواع موادغذایی قرار دارند، بنابراین مراقب غذاهایی باشید که می‌خورید. محققان توصیه می‌کنند داشتن رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها و سبزیجات تازه، رژیم‌های گیاهی و محدودکردن مصرف فرآورده‌های گوشتی به‌ویژه گوشت‌های فرآوری‌شده، نقش مؤثری در کاهش ابتلا به سرطان دهان دارد.
چه کسانی بیشتر
مستعد هستند؟
سرطان دهان هم مانند بسیاری از سرطان‌های دیگر با عوامل پرخطری تشدید می‌شوند و فرد را در معرض خطر قرار می‌دهند. مصرف تنباکو به هر شکل، ازجمله سیگار و پیپ، مصرف مقادیر زیاد مشروبات الکلی، قرارگرفتن لب‌ها در معرض نور زیاد خورشید، انتقال ویروس پاپیلومای انسانی از طریق رابطه جنسی و نیز سیستم ایمنی ضعیف از مهم‌ترین عوامل خطرساز و مستعدکننده ابتلا به سرطان دهان به‌شمار می‌روند. بنابراین اگر در معرض هرکدام یا چند نوع از این عوامل قرار دارید، بسیار مراقب باشید؛ شما بیشتر از دیگر افراد در معرض خطر هستید. سن، عامل دیگری است که می‌تواند در بروز سرطان دهان مؤثر باشد. به‌طوری‌که با افزایش سن احتمال ابتلا به آن بیشتر می‌شود و میانگین سن تشخیص بیماری حدود 62سالگی است.
چه زمانی باید
احساس خطر کرد؟
سرطان دهان هم مانند دیگر سرطان‌ها خود را با علائمی نشان می‌دهد که می‌توان به وجود این بیماری مشکوک شد. اگر زخمی روی لب یا داخل دهان دارید که درمان نمی‌شود، اگر تکه قرمز یا سفیدرنگی در داخل دهان دارید که مدت‌ها باقی می‌ماند، اگر دندان‌هایتان لق و شل شده‌اند، توده یا زخمی درون دهان‌تان رشد کرده است، در دهان‌تان احساس درد می‌کنید، گوش‌درد دارید بلع دردناکی دارید، حتما مراقب باشید. هرکدام از این علائم و نشانه‌ها که بیش از دو هفته ادامه داشته باشد، می‌تواند زنگ خطری باشد که باید به پزشک مراجعه کرد تا در صورت لزوم درمان شود. اما همیشه مشاهده این‌گونه علائم نباید باعث نگرانی شما شود زیرا در بیشتر مواقع، وجود این علائم ممکن است به دلیل بروز عفونت‌ها و حساسیت‌ها رخ دهد که حتما باید از سوی متخصص
بررسی شود.
اهمیت تشخیص زودهنگام
به‌طورکلی، محققان توصیه می‌کنند هر چه بتوانید سرطان‌ها و انواع بیماری‌ها را در مراحل اولیه تشخیص دهید، شانس درمان هم به همان اندازه بیشتر می‌شود. از آنجا که درمان سرطان معمولا با شیمی‌درمانی و پرتودرمانی انجام می‌شود، اگر بیماری در مراحل ابتدایی باشد، راحت‌تر می‌توان از پیشروی سلول‌های سرطانی جلوگیری و آن را درمان کرد. چنانچه این بیماری زود تشخیص داده شود، شانس زنده‌ماندن بیمار در پنج‌سال نخست حدود 84درصد است که خوشبختانه حدود 29درصد از سرطان‌های دهان در همین مرحله شناسایی می‌شود. اگر سرطان به بافت‌ها، اندام‌ها و غدد لنفاوی اطراف گسترش یافته باشد، شانس زنده‌ماندن بیمار بعد از پنج سال حدود 66درصد می‌شود. بنابراین، هرچه زمان تشخیص بیماری بیشتر شود، شانس زنده‌ماندن بیمار کاهش می‌یابد.
بخور نخورهای تغذیه‌ای
همان‌طورکه تغذیه در سلامت جسم تأثیر مستقیم دارد، در جلوگیری از سرطان دهان هم نقش مهمی ایفا می‌کند. محققان توصیه کرده‌اند مصرف انواع توت‌ها به‌دلیل سرشاربودن از آنتی‌اکسیدان‌ها و انواع ویتامین‌ها برای سلامت دهان بسیار مفیدند. بلغور جوی دوسر هم می‌تواند جایگزین خوبی برای توت‌ها باشد. مصرف ماهی نیز به‌دلیل حجم بالای ویتامین D و اسیدهای چرب امگا3 از بروز سرطان جلوگیری می‌کند.
همچنین می‌توانید از انواع خانواده کلم هم برای کاهش خطر بروز سرطان دهان استفاده کنید. این سبزیجات رشد سلول‌های سرطانی را کاهش داده و از تشکیل آنها جلوگیری می‌کنند. به خاطر داشته باشید مصرف مرکباتی مانند پرتقال و گریپ‌فروت که سرشار از ویتامین C هستند تا 24درصد از بروز سرطان دهان جلوگیری می‌کند. ماده تریپینز موجود در مرکبات روی پیشرفت چرخه سلولی تأثیر می‌گذارد. فقط مراقب باشید مرکبات را به‌اندازه مصرف کنید زیرا میزان اسیدیته این میوه‌ها می‌تواند سلامت دندان‌ها را به‌خطر بیندازد. روغن‌زیتون نیز از موادی است که برای پیشگیری از سرطان دهان مؤثر عمل می‌کند و سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد. دقت کنید روغن زیتون را کمتر به‌صورت سرخ‌کرده استفاده کنید.
منابع: Mayoclinic و Smilecreator
می‌توانید پیشگیری کنید
سرطان دهان ازجمله سرطان‌هایی است که معمولا با مراقبت‌کردن و پرهیز از انجام برخی کارهای پرخطر می‌توان تا حد بسیار زیادی از ابتلا به آن جلوگیری کرد یا خطر ابتلا به آن را کاهش داد.
سیگار را ترک کنید: اولین و مهم‌ترین کاری که می‌توانید انجام دهید، نکشیدن تنباکو و سیگار است و بهتر است اگر اهل کشیدن سیگار هستید، آن را ترک کنید و هرگز سراغش نروید. کشیدن سیگار باعث می‌شود سلول‌های داخل دهان به‌طور مستقیم در معرض موادشیمیایی خطرناک و سرطان‌زای موجود در دهان قرار بگیرد.
سراغ مشروبات الکلی نروید: یکی دیگر از راه‌هایی که به‌شدت در سرطانی‌شدن سلول‌های دهان نقش دارد، مصرف مشروبات الکلی است. این کار، سلول‌های دهان را تحریک‌پذیر کرده و آنها را مستعد سرطانی‌شدن می‌کند.
سعی کنید زیاد در معرض آفتاب قرار نگیرید: سلول‌های ناحیه لب از حساس‌ترین و مستعدترین قسمت‌ها برای سرطانی‌شدن هستند، بنابراین به خاطر داشته باشید تا حد امکان مدت زمانی طولانی در معرض نور خورشید قرار نداشته باشید و تا حد امکان وقتی در فضای بیرون هستید، زیر سایه بایستید تا از نور دور بمانید. اما اگر شرایط به‌گونه‌ای است که باید زیر نور باشید، یک کلاه لبه‌پهن بر سر بگذارید که بتواند سایه مؤثری را روی تمام صورت‌تان ازجمله لب‌ها بیندازد. همچنین می‌توانید از کرم ضدآفتاب روی لب‌ها هم برای جلوگیری از رسیدن پرتوهای مضر نور خورشید به لب‌ها استفاده کنید.
به‌طور مرتب به پزشک مراجعه کنید: زمان‌هایی که برای معاینه دندان به دندانپزشک مراجعه می‌کنید، از او بخواهید دهان شما را هم بررسی و کنترل کند. بسیاری از سرطان‌های دهان با معاینات اولیه قابل شناسایی هستند و راحت‌تر می‌توان آنها را درمان کرد.
بهداشت دهان و دندان‌ها را رعایت کنید: حداقل دندان‌هایتان را روزی دو بار مسواک کنید. هر بار که مسواک می‌زنید، حتما زبان را هم مسواک کنید. هر روز از نخ دندان استفاده کنید و مراقب باشید به لثه‌ها آسیب وارد نکنید. روزانه مقدار کافی آب بنوشید و از خمیردندان‌های ملایم برای جلوگیری از آسیب لثه و مینای دندان استفاده کنید.
مصرف رژیم سالم غذایی: به‌طور قطع، به‌دلیل مصرف انواع موادغذایی در طول روز از طریق دهان، سلول‌های داخلی دهان روزانه در مواجهه با انواع موادغذایی قرار دارند، بنابراین مراقب غذاهایی باشید که می‌خورید. محققان توصیه می‌کنند داشتن رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها و سبزیجات تازه، رژیم‌های گیاهی و محدودکردن مصرف فرآورده‌های گوشتی به‌ویژه گوشت‌های فرآوری‌شده، نقش مؤثری در کاهش ابتلا به سرطان دهان دارد.
