منتقدان حتی رغبت نکردند فیلم «مسافران» را نقد کنند
2063: یک اودیسه فضایی!
گونه علمی ــ تخیلی این مزیت را دارد که داستانهای متنوعی را میتوان در دل آن تعریف کرد و شخصیتهای فضانورد را با ماجراها و رویدادهای متفاوت و بسیار غیرقابل حدسی رودررو کرد. اکشن اجتماعی «مسافران» هم یکی از آن محصولاتی است که داستان علمی ــ تخیلی خود را وارد مرحله تازهای میکند و به سفر فضایی اهالی کره زمین به کهکشان از زاویه جدیدی مینگرد. نیل برگر مسافران را براساس فیلمنامهای از خودش کارگردانی کرده و بهجز کالین فارل ایرلندیتبار که این روزها دیگر ستاره به حساب نمیآید و شهرت دودهه قبل خود را ندارد، تعدادی بازیگر جوان و نوجوان در نقش شخصیتهای اصلی و محوری بازی کردهاند. حتی حضور و بازی فارل در مسافران چندان بلند نیست و او با اوجگیری ماجراهای داستان از آن خارج میشود. با این حال، مسافران فیلمی داستانمحور است و حضور یا عدم حضور ستارگان سرشناس سینما در آن تغییری در کلیت ماجرا به وجود نمیآورد.
تغییرات آبوهوایی، کره زمین را به سمتی برده که آدمها دیگر نمیتوانند در آن ساکن باشند و زندگی کنند و باید جایگزینی مناسب برایش پیدا کنند. ریچارد (فارل) تنها دانشمند و فضانورد بزرگسال داخل سفینه است. او رهنمودهای لازم را به فضانوردان جوان میدهد و مشاور خوبی برایشان است. اما زمانی که تعدادی از جوانان نسبت به احساسات و شخصیت خود دچار شک و تردید و پرسش میشوند، ریچارد نمیتواند پاسخ قابلقبولی به آنها بدهد.
زمانی که ریچارد بر اثر حادثهای جانش را از دست میدهد، گروهی از جوانان علیه مقررات سفینه قیام میکنند و زمام امور را به دست میگیرند. اما این کار تنها به نابودی کل سفینه میانجامد و به صورت طبیعی، جوانان فضانورد دیگری هستند که به مقابله با آنان برخیزند.
از ژانویه 2018 که صحبت تولید مسافران در شرکت مستقل فیلمسازی لاینزگیت مطرح شد، فیلمنامه برگر چند بار تغییر کرد. اما اهل فن عقیده دارند تغییرات چند باره فیلمنامه، کمکی به بهتر شدن آن نکرد و حاصل نهایی چیز قابل دفاعی نیست. کل صحنههای فیلم در رومانی فیلمبرداری شد که کمک زیادی کرد تا هزینههای آن کاهش یابد.
هزینه کم، فروش کم
به گفته مدیران لاینزگیت هزینهای 29 میلیون دلاری برای آن خرج شد. اما با وجود این رقم کم، تحلیلگران اقتصادی سینما به مسافران لقب فیلمی کمفروش را دادند که در جدول گیشه نمایش سینماها شکست سخت تجاری خورد. تماشاگران سینما فقط چهار میلیون دلار برای تماشای آن پرداخت کردند! منتقدان اصلا مسافران را تحویل نگرفتند و در چند نقدی که برایش نوشته شد، تنها و تنها روی جنبههای منفی کار تاکید و تمرکز شد. برخی رسانهها هم نوشتند مسافران بهقدری کماهمیت بود، که حتی عموم منتقدان نیازی ندیدند دربارهاش چیزی بنویسند! این در حالی است که برگر کارگردان فیلم در مصاحبهای گفت انتظار داشت نو بودن موضوع و سوژه فیلم، مورد توجه منتقدان قرار گیرد. او حتی فیلمش را با «2001: یک اودیسه فضایی» اثر کلاسیک استنلی کوبریک مقایسه کرد و مدعی شباهتهای مثبت بین این دو فیلم شد. البته در هر دو فیلم که در داخل سفینهای در حال حرکت رخ میدهد، قیامی علیه آدمها و دیدگاههایشان صورت میگیرد.
برخی منتقدان هم به شباهتهای آشکار فیلم با «ارباب پروازها»
ساخته ویلیام گلدینگ اشاره کردند که سال 1954 اکران عمومی شد. این فیلم قدیمی در زمان اکران عمومی با بازخوردهای مثبت تماشاگران و منتقدان روبهرو شد. منتقد نشریه راتن تومیتوز در نقد کوتاهش بر مسافران، چنین نتیجهگیری کرد که بعید میداند تا اطلاع ثانوی هیچ شرکت فیلمسازی روی فیلمهای بعدی برگر سرمایهگذاری کند!