کاهش فرآیند‌ و زمان دادرسی اثر مهمی بر نظام عدالت خواهد گذاشت. برای روشن‌تر شدن مطلب بهتر است میان دادرسی کیفری و دادرسی مدنی تفکیک قایل شد و هریک را جداگانه تحلیل کرد، چرا که سرعت در هریک از آنها تاثیر متفاوتی خواهد داشت، هر چند در نهایت نتیجه مشابهی را که همانا تحقق عدالت و نظم اجتماعی است در بر خواهد داشت. در نظام دادرسی مدنی اطاله دادرسی در وهله نخست موجب تضییع حق دارنده حق می‌شود و علاوه بر آن در روابط خصوصی افراد ایجاد مشکل می‌کند، چرا که بسیاری از مسائل حقوقی با هم گره خورده‌اند.‌ اطاله هم موجب بر‌هم خوردن روابط خصوصی افراد و نظم اجتماعی می‌شود. در دادرسی کیفری حتمیت، قطعیت و سرعت مهم است؛ یعنی در نظام کیفری به لحاظ این‌که اهداف متفاوتی را دنبال می‌کنیم و حفظ نظم عمومی از اهداف عالیه آن است؛ لذا وقتی جرمی اتفاق می‌افتد، آنچه مهم است حتمیت در تعقیب و قطعیت و سرعت در دادرسی و اجراست. حتمیت از این منظر به این معنی است که مجرم بداند که حتما تحت تعقیب قرار خواهد گرفت و راه گریزی نیست.
در امور کیفری مجرم باید بداند که قطعا به سزای عمل خود خواهد رسید و سرعت در این وادی نقش مهمی را ایفا می‌کند چرا که هدف از اعمال کیفر تنها متنبه کردن مرتکب نیست؛ حتی این امر نیز در صورت اطاله دادرسی همواره محقق نمی‌شود اما هدف مهم جنبه بازدارندگی و اجتماعی آن است. همین جاست که بحث کثرت عناوین قانونی مطرح می‌شود، افزایش عناوین قانونی همیشه نقطه‌قوت نظام حقوقی نیست زیرا این کثرت موجب می‌شود که بسیاری از آنها در طول زمان اثر و فلسفه وجودی خویش را از دست بدهند.
یکی از مشکلات دادرسی مراجعه بیش از حد به مراجع است، زیرا توسل به شیوه قضایی به عنوان یکی از شیوه‌های حل اختلاف باید آخرین راهکار باشد و طرفین باید تلاش کنند تا اختلافات خود را از سایر طرق مسالمت آمیز حل و فصل کنند درحالی که متاسفانه ما شاهد آن هستیم که برخی حتی از اقامه دعوی واهی و بی‌ثمر به خیال خود جهت اعمال فشار برطرف دیگر استفاده می‌کنند، اما اگر بدانند که این دعوی یقینا در دادگاه استماع نخواهد شد و حتی می‌تواند واجد آثار مسوولیت باشد اقامه دعوی را به عنوان نخستین گزینه کنار خواهند گذاشت.
در این میان ما باید شیوه‌های جایگزین دادرسی را میان مردم ترویج بدهیم. این فرهنگ باید به صورتی جا انداخته شود که گاه با داوری می‌توان بسیاری از اختلافات را حل کرد و کار را به دادگاه‌ها نکشاند. این موضوع با فرهنگ‌سازی و البته احیای فرهنگ سازشگری و حتی برقراری کمیسیون‌های سازش هم امکان‌پذیر است.