در آخرین روزهای بهار امسال که سید‌ابراهیم رئیسی با اعتماد مردم بعد از یک دوره ناامیدی و بی‌تفاوتی رای خوبی گرفته بود، در اولین نشست خبری خود مهم‌ترین سرفصل‌های سیاست‌ورزی دولتش را اعلام کرد؛ یکی از آنها بحث ارتباط پرمناقشه با شرق و مشخصا چین بود؛ کشوری که در دوره روحانی ارتباطش را با ایران کم کرد چون احساس کرده بود که در سطح دولت علاقه‌ای به ارتباط با این کشور وجود ندارد و همین امر رابطه ایران و چین را دچار نقاط پرابهامی کرد تا جایی که در سال 99 علی لاریجانی مجبور شد مسؤولیت پرونده چین را به‌عهده بگیرد، البته تا زمانی که شرایط تغییر کرد.
ما قطعا روابط بسیار خوبی با کشور چین خواهیم داشت و طرح جامع (سند برنامه همکاری جامع ایران و چین) به‌عنوان یکی از اسناد خواهد بود و اجرایی‌کردن این طرح حتما در دستور کار خواهد بود. این شاید بخشی از مهم‌ترین مواضع خارجی رئیس‌جمهور رئیسی در 31 خرداد بود که می‌خواست هیچ پنجره‌ای را برای گشوده‌شدن منافع اقتصادی به نفع کشورمان از دست ندهد.
کمی بعدتر یعنی وقتی کابینه او سر و شکل گرفت و امیرعبداللهیان وزیر خارجه شد او هم در اولین گفت‌وگوی تلویزیونی پس از تصدی این سمت اعلام کرد یکی از برنامه‌های اصلی ما برنامه ۲۵ساله ایران و چین است.
او البته گفته بود در زمانی که آقای لاریجانی برای پیگیری این موضوع ماموریت خاص پیدا کرد و آن زمان در مجلس بودم در جریان جزئیات کار بودم و در پکن از نزدیک شاهد اتفاقاتی بودم که رخ می‌داد و در نهایت به امضای این توافق مهم منجر شد. نه‌تنها این قرارداد را برای اجرا به‌طور جدی پیگیری می‌کنیم و جزو دستورکارهای اصولی و اساسی ماست بلکه این الگو را به کشورهای دیگری که ظرفیت‌هایی را دارند، تعمیم می‌دهیم.
منظور امیرعبداللهیان از تعمیم دادن این سیاست در واقع اجرای سیاست شرق محوری بود؛ رویکردی که در خوانش‌های نوین سیاسی معطوف به کشورهای شرق جغرافیایی نیست و سیاست همکاری با شرق به معنای ارتباط با آمریکای لاتین، کشورهای آفریقایی و البته پکن و مسکو است. درواقع دولت سیزدهم در این چندماه سعی کرده‌است با فعال کردن استراتژی ارتباط با شرق سیاست ارواسیاگرایی، همسایه‌محوری و چندجانبه‌گرایی اقتصادی را احیا کند تا کشور معطل یک توافق در پایتخت اتریش نماند. کما این‌که عضویت ایران در اجلاس شانگهای بعد از سال‌ها و سفر رئیس‌جمهور به روسیه در اواخر ژانویه در همین پارادایم قابل تحلیل است.
حالا امیرعبداللهیان بامداد جمعه به چین رفته و قرار است در این سفر و در دیدار با همتای چینی موضوعات متنوع دوجانبه و بین‌المللی و همچنین آخرین وضعیت برنامه همکاری جامع ۲۵‌ساله دو کشور را مورد بحث و بررسی قرار ‌دهد.
حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه کشورمان در رأس هیأتی سیاسی به دعوت وانگ یی، همتای چینی خود به چین سفر کرده و در اظهاراتی درباره دستورکار مذاکراتش با وزیر خارجه چین اعلام کرده ما در پنجاهمین سالگرد روابط دیپلماتیک ایران و چین هستیم.
وزیر خارجه چین هم اوایل فروردین ماه همین امسال برای امضای سند برنامه همکاری جامع ایران و چین به تهران سفر کرده بود و البته آن‌گونه که بعد از امضای این سند اعلام شد سند مذکور در راستای صلح، ثبات و توسعه منطقه‌ای و بین‌المللی تدوین شده و لذا در مخالفت با هیچ طرف ثالثی یا برای مداخله در امور هیچ کشوری نیست. این سند یک نقشه‌راه برای همکاری‌های جامع دو کشور ایران و چین بوده و به همین دلیل حاوی هیچ قراردادی هم نیست.
آنچه در ادامه می‌آید تحلیل محمد قاسم محبعلی، مدیر کل پیشین آسیای غربی در وزارت خارجه از مختصات سفر وزیر خارجه کشورمان به کشور چین در گفت‌و‌گو با جام‌جم است.
 وی معتقد است زمینه همکاری ایران و چین در ابعاد مختلف وجود دارد. در هر صورت به‌جز مسائل اقتصادی، چینی‌ها به فکر گسترش نفوذ خود در منطقه خاورمیانه هم هستند.
محبعلی با اشاره به سفر چهار وزیر خارجه کشورهای عربی و همچنین وزیران خارجه ترکیه و ایران به چین خاطرنشان کرد: تنظیم این سفرها از سوی چینی‌ها نمی‌تواند اتفاقی باشد و به نظر می‌رسد پکن در تلاش است علاوه بر توسعه اقتصادی در حوزه‌های سیاسی و سیاست خارجی در منطقه هم ایفای نقش کند. آنها همزمان با سوری‌ها هم یک یادداشت تفاهم براساس همان ابتکار یک کمربند و یک راه امضا کردند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به وجود ظرفیت‌های فراوان در ایران و چین تصریح کرد: علاوه بر مبادلات تجاری، بازرگانی و اقتصادی که میان چین و جمهوری اسلامی وجود دارد در حوزه انرژی هم دو کشور می‌توانند تعاملات خوبی را با هم برقرار کنند.
وی با بیان این‌که مساله برجام و مذاکراتی که در حال حاضر در وین بین طرف‌های عضو این قرارداد جاری است یکی دیگر از موضوعاتی است که می‌تواند روابط ایران و چین را وارد مرحله تازه‌تری کند، گفت: چینی‌ها می‌خواهند در این حوزه هم نقش پررنگ‌تری داشته باشند و در این زمینه رایزنی‌ها و مشورت‌ها را با ایران بیشتر کنند. طبعا ایران هم با توجه به فضای حاکم بر مذاکرات احیای برجام می‌خواهد رابطه خود با چین را توسعه دهد.
محبعلی به موضوع صادارت کالا از سوی چین اشاره کرد و اظهار کرد: مساله صادارت کالا و همچنین تامین انرژی از منابع متنوع دو موضوع اولویت‌دار برای پکن محسوب می‌شود. در حال حاضر چین بزرگ‌ترین تولید‌کننده کالا در دنیاست و ایران هم می‌تواند از این ظرفیت‌ها استفاده کند. نکته دیگر قدرت سرمایه‌گذاری بالا از سوی چین است و ایران امیدوار است شرایط برای سرمایه‌گذاری چینی‌ها در کشور فراهم شود.
این کارشناس مسائل روابط بین‌الملل با اشاره به برخی مشکلاتی که چین به‌واسطه گسترش فعالیت برخی عناصر افراطی مذهبی پیدا کرده، گفت: در حال حاضر شاهد افزایش فعالیت‌های داعش و القاعده در حوزه کشورهای آسیای جنوب شرقی هستیم و این مساله برای چین نگران‌کننده است و با توجه به این‌که ایران هم دغدغه‌های فراوانی نسبت به گسترش فعالیت‌های تروریست‌ها و گروه‌های افراطی در سطح منطقه دارد طبعا اشتراک نظر پیرامون این موضوع می‌تواند به بسط روابط دو کشور برای تلاش برای برقراری امنیت در سطح منطقه و مقابله با تروریسم بینجامد.
محبعلی خاطرنشان کرد: زمینه همکاری برای بحث اجرایی‌شدن سند راهبری 25‌ساله میان ایران و چین وجود دارد اما در عین حال باید دانست که چینی‌ها با توجه به شرایط و موقعیت استراتژیکی ایران و همچنین امتیاز برخورداری کشورمان از منابع انرژی منتظرند تا شرایط برای لغو تحریم‌ها فراوان شود تا به‌صورت جدی‌تری به این مقوله نگاه کنند.
 وی با اشاره به اهمیت بسط روابط میان ایران و چین در عین حال خاطرنشان کرد که تامین منافع کشورمان به واسطه افزایش تعاملات سیاسی واقتصادی با کشورهای همسایه، همجوار و همچنین حفظ روابط براساس احترام متقابل با سایر کشورها تامین خواهد شد. ایران زمانی می‌تواند بالاترین امتیازات را از گسترش روابط دریافت کند که روابط متوازنی را با همه طرف‌های بین‌المللی دریافت کند. این کاری است که چینی‌ها هم انجام می‌دهند. یعنی در کنار تعاملی که با ایران برقرار می‌کنند با سایر کشورهایی که حتی ممکن است در عرصه بین‌المللی با جمهوری اسلامی چالش داشته باشند هم همکاری می‌کند.