قاب کوچک در گزارشی مورد بررسی قرار داد
برنامههای خانواده محور در قاب سیمای ملی
تلویزیون در دهههای اخیر با ساخت برنامههای خانوادهمحور سعی در نشاندادن اهمیت و جایگاه کانون مقدس خانواده را داشته است، زیرا بهعنوان رسانهای که طیف وسیعی از مخاطبان در گروههای سنی مختلف را دارد نقش مهم و تاثیرگذاری را بر افراد جامعه دارد. طی دهههای اخیر با وجود گسترش علوم ارتباطات و فضای مجازی برنامههای متعددی با محوریت خانواده از شبکههای مختلف صداوسیما پخش شده که مورد توجه مخاطبان قرار گرفته است. برخی از این برنامهها از گذشتههای دور هنوز از تلویزیون پخش میشوند و برخی هم با گذشت زمان برای مخاطبان خاطرهانگیز شده است. در ادامه این گزارش به معرفی 14 برنامه خانوادهمحور از قاب تلویزیون میپردازیم.
سیمای خانواده
«سیمایخانواده» یکی از قدیمیترین برنامههای تلویزیونی با محوریت نظام خانواده است که از سال 1373 پخش شد و از معدود برنامههای تلویزیون است که بدون هیچگونه وقفه و تعطیلی ادامه دارد.
بسیاری از مخاطبان تلویزیون شاید سیمایخانواده را با سریالهای خاطرهانگیز و برنامه آشپزی سامان گلریز به خاطر داشته باشد. این برنامه به تهیهکنندگی علیرضان متقیان و اجرای هرمز شجاعیمهر، فرشته ایزدی، فاطمه رضاپور، ساجده سلیمانی، عباس طاهریان و محمدرضا حسینیان روزهای شنبه تا پنجشنبه از شبکه اول سیما پخش میشود.
تصویر زندگی
«تصویر زندگی» یکی دیگر از برنامههای نوستالژیک در حوزه خانواده است که همزمان با برنامه سیمایخانواده از شبکه دوی سیما با اجرای شعله قهرمانی پخش شد و بیشتر مخاطبان این برنامه تلویزیونی هنوز تیتراژ خاطرهانگیز آن را به یاد دارند.
در دورانی که فضای مجازی گسترش نیافته بود و خبری از بلاگرهای اینستاگرام نبود، برنامههای آشپزی با آموزش مربیان هنر آشپزی با استقبال خانمهای جوان خانهدار همراه بود. سری جدید تصویر زندگی نیز پس از مدتها، سال 1397 با تهیهکنندگی محمود محمودی با رویکرد حال خوب خانواده ایرانی تهیه شد.
به خانه بر میگردیم
«به خانه برمیگردیم» یک برنامه زنده تلویزیونی است که از فروردین ۱۳۷۷ از شبکه پنج پخش میشود. در یک خانه با دکورهای زیبا و جذاب کارشناسان و مربیان در حوزههای مختلف علمی، آشپزی و هنری دور هم جمع شدهاند و آخرین دستاوردهای خود را در اختیار مخاطبان قرار میدهند. این برنامه از سال 1400 به تهیهکنندگی سجاد مشحون، میثم ماهانباری و سیدمهدی هاشمی، سیدمحمد سیدرضی و گودرز عزیزی و با اجرای قاسم بینیاز، محمد نظری، زینب پورابراهیم، راحله امینیان، حسین مولایی، المیرا سماواتی و روژان احمدی از شبکه پنج سیما پخش شده است.
هزار راه نرفته
«هزار راه نرفته» عنوان برنامهای عبرتانگیز برای زوجهای جوان ایرانی بود که سری اول آن سال 1381 تولید شد. این برنامه که بر تحکیم خانواده تأکید داشت، به موضوعاتی مثل اهمیت تشکیل خانواده و ازدواج، روابط بین اعضای خانواده، راههای مواجهه با تنشها در زندگی متأهلی، سوالات جوانان در شرف ازدواج، رفع سوءتفاهمات در زندگی مشترک و حل اختلافات خانوادگی میپرداخت. این برنامه پرمخاطب و کاربردی به تهیهکنندگی ناهید ساداتشریفی است و فصل جدید آن سال گذشته از شبکه دوی سیما پخش شد و رضایت مخاطبان را جلب کرد.
زنده باد زندگی
«زندهباد زندگی» هم یکی از برنامههای خانوادهمحور است که تلاش دارد خانواده به مفهوم رایج ایرانی را در همه جغرافیای ایران به نمایش بگذارد.
این برنامه نیز با دعوت از مهمانان متفاوت سعی در نشاندادن واقعیتهای زندگی در بین اقوام و گروههای مختلف جامعه داشت و یکی از ویژگیهایی که این برنامه تلویزیونی را متمایز از برنامههای دیگر کرد حضور افرادی بود که الزاما از طبقه مرفه و دانشگاهی نبودند و این بزرگترین امتیاز برنامه زندهباد زندگی است.
این برنامه به تهیه کنندگی و اجرای محمدجعفر خسروی از شبکه دو سیما پخش شده است.
زوجینو
«زوجینو» عنوان یک مسابقه تلویزیونی خانوادگی پرنشاط و هیجانانگیز با هدف توجه به تحکیم بنیان خانواده، ایجاد روحیه شادابی و تشویق جوانان به ازدواج و تشکیل خانواده و ترغیب آنها به فرزندآوری است.
در این برنامه زوجهای جوان پس از ثبتنام در سایت زوجینو در این برنامه حضور پیدا میکنند. از تاریخ عقد و عروسی این زوجها کمتر از سه سال میگذرد تا هیجان و شوری را که در ازدواج سنین پایین وجود دارد برای مخاطبان به نمایش بگذارند.
این برنامه به تهیهکنندگی حامد خانی و کارگردانی محمد پورصباغیان و با اجرای باربد بایایی از شبکه سه پخش میشود.
عصرخانواده
«عصرخانواده» برنامهای است که با دعوت از مهمانان مختلف اهمیت و ضرورت نقش خانواده بر سلامت جامعه و تربیت فرزندان را
بررسی میکند.
در این برنامه هر هفته یک موضوع بهصورت پرونده ویژه از زوایای مختلف بررسی میشود و مستندهای گزارشی از زاویهای خاص بخش دیگر این برنامه را تشکیل میدهد. این برنامه قصد نصیحت مخاطبان را ندارد بلکه در آن راهکارهایی ساده و در دسترس و تکنیکهای مناسب فضای جامعه به مخاطب عرضه میشود. برنامه عصرخانواده کاری از گروه شبکه دوی سیما به کارگردانی علیاکبر کریمی و اجرای مینا هاشمی و حسام جوادی وثیق است.
عصر شیرین
«عصر شیرین» برنامهای با شعار «این بار عصر، سرآغاز یک روز تازه است» به تهیهکنندگی محمدهادی نعمتالهی و با اجرای فاطمهالسادات متولیان است که از شبکه افق
پخش میشود.
این برنامه نگاهی خانوادگی با محوریت زنان دارد، زیرا زنان کلیدیترین نقش را در ایجاد آرامش و نشاط در خانواده ایرانی دارند.
بر همین اساس، گروه تولید برنامه عصر شیرین در طراحی تمام بخشهای برنامه، این نکته و دغدغه را مد نظر قرار داده است و طراحی بخشها و آیتمهای برنامه را با هدف بازشناسایی و ایجاد حال مثبت در خانوادههای ایرانی
ساخته شد.
کار خونه
«کار خونه» عنوان یکی از تازهترین تولیدات گروه خانواده شبکه دوی سیما با اجرای مسعود فروتن است که با شعار «هر خونه یک
کارخونه» و «برای شروع هیچ دستی خالی نیست» به مشاغل خانگی و چگونگی رشد اقتصادی خانوادهها میپردازد. این برنامه حاصل تلاش گروه برنامهساز عصرخانواده است که قصد دارد تا با پرداختن به مشاغل خانگی و روایت شکستها و موفقیتهای افرادی که این مشاغل را تجربه کردهاند به توسعه کسبوکارهای خانگی بپردازد. این برنامه به تهیهکنندگی علیاکبر کریمی و کارگردانی رضا داستانی جمعهها
روانه آنتن میشود.
خانه ما
«خانهما» یا «رئالیتیشو» یک مستند ــ مسابقه خانوادگی است به تهیهکنندگی احمد شفیعی و کارگردانی امین کفاشزاده و مهدی جبینشناس محصول سازمان هنری ــ رسانهای اوج است که از شبکه سه پخش شد. در این برنامه شرکتکنندگان با دریافت مبلغ مشخصی بهعنوان حساب مسابقه، باید بتوانند هزینههای خانواده خود را بهصورت صرفهجویانه مدیریت کنند. سه خانواده در رقابتی در حدود یکماه به خرج گروه سازنده زندگی میکنند و با چالشهایی روبهرو میشوند. هر خانوادهای که فکر میکند الگوی مصرف خاص خود را دارد، میتواند در این مسابقه شرکت کند.
خوشبخت
«خوشبخت» اولین برنامه مستند خانوادگی از شبکه قرآن است. این برنامه را یک زوج، مهدی حاجی و همسرش بهار امیری اجرا میکنند و ویژگی منحصربهفرد این برنامه این است که مجریان برنامه همسرانی هستند که زندگی آنها بهصورت واقعی روی آنتن مطرح میشود. به همین دلیل عمده اتفاقاتی که در این برنامه رخ میدهد مستند است. برنامه تلویزیونی خوشبخت سعی دارد برنامهای صرفا گفتوگومحور نباشد بلکه اتفاقاتی شکل گیرد که بهصورت واقعی به مخاطب نشان داده شود که اگر بحرانی در خانواده رویداد چگونه باید با آن مواجه شد.
همیشه خونه
«همیشهخونه» برنامهای حول محور خانواده، خانواده مطلوب و سبک زندگی ایرانی و اسلامی بود که سری اول آن به تهیهکنندگی مجید صحاف و اجرای فاطمه آلعباس و سری دوم این برنامه هم با اجرای فرهاد جم و با تهیهکنندگی محمد کریمیدونا و حجت عیدی ساخته شد. این برنامه با شش آیتم با عنوان مهمان موفق، یک برش از زندگی، به رنگ زندگی، مهارتآموزی، که به صورت اینفوگرافیک است و قصهشب که در آن هر روز یک کتاب به مخاطبان معرفی شد، از شبکه آموزش سیما
پخش گردید.
کودک شو
«کودکشو» یک مسابقه تلویزیونی به کارگردانی رضا نصیری، تهیهکنندگی ابوذر پورمحمدی و رضا نصیریشهرضایی و با اجرای پژمان بازغی بود که پس از تغییراتی حمید گودرزی به اجرای این برنامه از شبکه نسیم پرداخت. پروژه کودکشو در چارچوب یک برنامه با گونه مسابقه ــ بازی است که رقابتی را بین کودکان سه تا پنج سال و والدینشان برگزار میکند. در این برنامه علاوهبر بخش رقابتی، چهرههایی از بخشهای گوناگون چون بازیگران سینما، تلویزیون، خوانندگان و فعالان حوزه موسیقی نیز به همراه فرزندانشان حاضر شدند و برنامههایی برای مهمان در نظر گرفته شد.
وقتشه
«وقتشه» عنوان برنامهای در گونه «رئالیتیشو» و با اجرای متفاوتی از کامران تفتی بود. هدف از برگزاری این برنامه فرهنگسازی برای ازدواج آسان و ارتقای کیفیت زندگی ایرانیها و هدایت آنها به سبک زندگی ایرانی و اسلامی بود. در این برنامه مشکلاتی که بر سر راه جوانان برای ازدواج آسان قرار دارد مطرح شد و همچنین ازدواجهای مجازی بهعنوان روش غلط برای ازدواج مورد بررسی قرار گرفت. این برنامه تلویزیونی که با بازتابهای مثبت در بین مخاطبان همراه بود به تهیهکنندگی ابوالفضل صفری و مقداد مومننژاد سال 1396 از شبکه نسیم پخش شد.
معصومه شمسینی غیاثوند - روزنامهنگار
«سیمایخانواده» یکی از قدیمیترین برنامههای تلویزیونی با محوریت نظام خانواده است که از سال 1373 پخش شد و از معدود برنامههای تلویزیون است که بدون هیچگونه وقفه و تعطیلی ادامه دارد.
بسیاری از مخاطبان تلویزیون شاید سیمایخانواده را با سریالهای خاطرهانگیز و برنامه آشپزی سامان گلریز به خاطر داشته باشد. این برنامه به تهیهکنندگی علیرضان متقیان و اجرای هرمز شجاعیمهر، فرشته ایزدی، فاطمه رضاپور، ساجده سلیمانی، عباس طاهریان و محمدرضا حسینیان روزهای شنبه تا پنجشنبه از شبکه اول سیما پخش میشود.
تصویر زندگی
«تصویر زندگی» یکی دیگر از برنامههای نوستالژیک در حوزه خانواده است که همزمان با برنامه سیمایخانواده از شبکه دوی سیما با اجرای شعله قهرمانی پخش شد و بیشتر مخاطبان این برنامه تلویزیونی هنوز تیتراژ خاطرهانگیز آن را به یاد دارند.
در دورانی که فضای مجازی گسترش نیافته بود و خبری از بلاگرهای اینستاگرام نبود، برنامههای آشپزی با آموزش مربیان هنر آشپزی با استقبال خانمهای جوان خانهدار همراه بود. سری جدید تصویر زندگی نیز پس از مدتها، سال 1397 با تهیهکنندگی محمود محمودی با رویکرد حال خوب خانواده ایرانی تهیه شد.
به خانه بر میگردیم
«به خانه برمیگردیم» یک برنامه زنده تلویزیونی است که از فروردین ۱۳۷۷ از شبکه پنج پخش میشود. در یک خانه با دکورهای زیبا و جذاب کارشناسان و مربیان در حوزههای مختلف علمی، آشپزی و هنری دور هم جمع شدهاند و آخرین دستاوردهای خود را در اختیار مخاطبان قرار میدهند. این برنامه از سال 1400 به تهیهکنندگی سجاد مشحون، میثم ماهانباری و سیدمهدی هاشمی، سیدمحمد سیدرضی و گودرز عزیزی و با اجرای قاسم بینیاز، محمد نظری، زینب پورابراهیم، راحله امینیان، حسین مولایی، المیرا سماواتی و روژان احمدی از شبکه پنج سیما پخش شده است.
هزار راه نرفته
«هزار راه نرفته» عنوان برنامهای عبرتانگیز برای زوجهای جوان ایرانی بود که سری اول آن سال 1381 تولید شد. این برنامه که بر تحکیم خانواده تأکید داشت، به موضوعاتی مثل اهمیت تشکیل خانواده و ازدواج، روابط بین اعضای خانواده، راههای مواجهه با تنشها در زندگی متأهلی، سوالات جوانان در شرف ازدواج، رفع سوءتفاهمات در زندگی مشترک و حل اختلافات خانوادگی میپرداخت. این برنامه پرمخاطب و کاربردی به تهیهکنندگی ناهید ساداتشریفی است و فصل جدید آن سال گذشته از شبکه دوی سیما پخش شد و رضایت مخاطبان را جلب کرد.
زنده باد زندگی
«زندهباد زندگی» هم یکی از برنامههای خانوادهمحور است که تلاش دارد خانواده به مفهوم رایج ایرانی را در همه جغرافیای ایران به نمایش بگذارد.
این برنامه نیز با دعوت از مهمانان متفاوت سعی در نشاندادن واقعیتهای زندگی در بین اقوام و گروههای مختلف جامعه داشت و یکی از ویژگیهایی که این برنامه تلویزیونی را متمایز از برنامههای دیگر کرد حضور افرادی بود که الزاما از طبقه مرفه و دانشگاهی نبودند و این بزرگترین امتیاز برنامه زندهباد زندگی است.
این برنامه به تهیه کنندگی و اجرای محمدجعفر خسروی از شبکه دو سیما پخش شده است.
زوجینو
«زوجینو» عنوان یک مسابقه تلویزیونی خانوادگی پرنشاط و هیجانانگیز با هدف توجه به تحکیم بنیان خانواده، ایجاد روحیه شادابی و تشویق جوانان به ازدواج و تشکیل خانواده و ترغیب آنها به فرزندآوری است.
در این برنامه زوجهای جوان پس از ثبتنام در سایت زوجینو در این برنامه حضور پیدا میکنند. از تاریخ عقد و عروسی این زوجها کمتر از سه سال میگذرد تا هیجان و شوری را که در ازدواج سنین پایین وجود دارد برای مخاطبان به نمایش بگذارند.
این برنامه به تهیهکنندگی حامد خانی و کارگردانی محمد پورصباغیان و با اجرای باربد بایایی از شبکه سه پخش میشود.
عصرخانواده
«عصرخانواده» برنامهای است که با دعوت از مهمانان مختلف اهمیت و ضرورت نقش خانواده بر سلامت جامعه و تربیت فرزندان را
بررسی میکند.
در این برنامه هر هفته یک موضوع بهصورت پرونده ویژه از زوایای مختلف بررسی میشود و مستندهای گزارشی از زاویهای خاص بخش دیگر این برنامه را تشکیل میدهد. این برنامه قصد نصیحت مخاطبان را ندارد بلکه در آن راهکارهایی ساده و در دسترس و تکنیکهای مناسب فضای جامعه به مخاطب عرضه میشود. برنامه عصرخانواده کاری از گروه شبکه دوی سیما به کارگردانی علیاکبر کریمی و اجرای مینا هاشمی و حسام جوادی وثیق است.
عصر شیرین
«عصر شیرین» برنامهای با شعار «این بار عصر، سرآغاز یک روز تازه است» به تهیهکنندگی محمدهادی نعمتالهی و با اجرای فاطمهالسادات متولیان است که از شبکه افق
پخش میشود.
این برنامه نگاهی خانوادگی با محوریت زنان دارد، زیرا زنان کلیدیترین نقش را در ایجاد آرامش و نشاط در خانواده ایرانی دارند.
بر همین اساس، گروه تولید برنامه عصر شیرین در طراحی تمام بخشهای برنامه، این نکته و دغدغه را مد نظر قرار داده است و طراحی بخشها و آیتمهای برنامه را با هدف بازشناسایی و ایجاد حال مثبت در خانوادههای ایرانی
ساخته شد.
کار خونه
«کار خونه» عنوان یکی از تازهترین تولیدات گروه خانواده شبکه دوی سیما با اجرای مسعود فروتن است که با شعار «هر خونه یک
کارخونه» و «برای شروع هیچ دستی خالی نیست» به مشاغل خانگی و چگونگی رشد اقتصادی خانوادهها میپردازد. این برنامه حاصل تلاش گروه برنامهساز عصرخانواده است که قصد دارد تا با پرداختن به مشاغل خانگی و روایت شکستها و موفقیتهای افرادی که این مشاغل را تجربه کردهاند به توسعه کسبوکارهای خانگی بپردازد. این برنامه به تهیهکنندگی علیاکبر کریمی و کارگردانی رضا داستانی جمعهها
روانه آنتن میشود.
خانه ما
«خانهما» یا «رئالیتیشو» یک مستند ــ مسابقه خانوادگی است به تهیهکنندگی احمد شفیعی و کارگردانی امین کفاشزاده و مهدی جبینشناس محصول سازمان هنری ــ رسانهای اوج است که از شبکه سه پخش شد. در این برنامه شرکتکنندگان با دریافت مبلغ مشخصی بهعنوان حساب مسابقه، باید بتوانند هزینههای خانواده خود را بهصورت صرفهجویانه مدیریت کنند. سه خانواده در رقابتی در حدود یکماه به خرج گروه سازنده زندگی میکنند و با چالشهایی روبهرو میشوند. هر خانوادهای که فکر میکند الگوی مصرف خاص خود را دارد، میتواند در این مسابقه شرکت کند.
خوشبخت
«خوشبخت» اولین برنامه مستند خانوادگی از شبکه قرآن است. این برنامه را یک زوج، مهدی حاجی و همسرش بهار امیری اجرا میکنند و ویژگی منحصربهفرد این برنامه این است که مجریان برنامه همسرانی هستند که زندگی آنها بهصورت واقعی روی آنتن مطرح میشود. به همین دلیل عمده اتفاقاتی که در این برنامه رخ میدهد مستند است. برنامه تلویزیونی خوشبخت سعی دارد برنامهای صرفا گفتوگومحور نباشد بلکه اتفاقاتی شکل گیرد که بهصورت واقعی به مخاطب نشان داده شود که اگر بحرانی در خانواده رویداد چگونه باید با آن مواجه شد.
همیشه خونه
«همیشهخونه» برنامهای حول محور خانواده، خانواده مطلوب و سبک زندگی ایرانی و اسلامی بود که سری اول آن به تهیهکنندگی مجید صحاف و اجرای فاطمه آلعباس و سری دوم این برنامه هم با اجرای فرهاد جم و با تهیهکنندگی محمد کریمیدونا و حجت عیدی ساخته شد. این برنامه با شش آیتم با عنوان مهمان موفق، یک برش از زندگی، به رنگ زندگی، مهارتآموزی، که به صورت اینفوگرافیک است و قصهشب که در آن هر روز یک کتاب به مخاطبان معرفی شد، از شبکه آموزش سیما
پخش گردید.
کودک شو
«کودکشو» یک مسابقه تلویزیونی به کارگردانی رضا نصیری، تهیهکنندگی ابوذر پورمحمدی و رضا نصیریشهرضایی و با اجرای پژمان بازغی بود که پس از تغییراتی حمید گودرزی به اجرای این برنامه از شبکه نسیم پرداخت. پروژه کودکشو در چارچوب یک برنامه با گونه مسابقه ــ بازی است که رقابتی را بین کودکان سه تا پنج سال و والدینشان برگزار میکند. در این برنامه علاوهبر بخش رقابتی، چهرههایی از بخشهای گوناگون چون بازیگران سینما، تلویزیون، خوانندگان و فعالان حوزه موسیقی نیز به همراه فرزندانشان حاضر شدند و برنامههایی برای مهمان در نظر گرفته شد.
وقتشه
«وقتشه» عنوان برنامهای در گونه «رئالیتیشو» و با اجرای متفاوتی از کامران تفتی بود. هدف از برگزاری این برنامه فرهنگسازی برای ازدواج آسان و ارتقای کیفیت زندگی ایرانیها و هدایت آنها به سبک زندگی ایرانی و اسلامی بود. در این برنامه مشکلاتی که بر سر راه جوانان برای ازدواج آسان قرار دارد مطرح شد و همچنین ازدواجهای مجازی بهعنوان روش غلط برای ازدواج مورد بررسی قرار گرفت. این برنامه تلویزیونی که با بازتابهای مثبت در بین مخاطبان همراه بود به تهیهکنندگی ابوالفضل صفری و مقداد مومننژاد سال 1396 از شبکه نسیم پخش شد.
معصومه شمسینی غیاثوند - روزنامهنگار
تیتر خبرها