نباید همه‌چیز را بر گردن فضای مجازی انداخت؛ فضای مجازی بیشتر از این‌که تهدیدی برای زیرسوال بردن فرهنگ عمومی جامعه و کاهش سرانه مطالعه باشد، می‌تواند بهترین فرصت برای ارتقای کیفیت آگاهی باشد. 
البته طبیعتا نحوه استفاده از آن بسیار مهم است اما لازم است تحقیقاتی علمی‌ و تخصصی‌تر درارتباط با فناوری و کتابخوانی صورت بگیرد.بدیهی است اختصاص وقت زیاد به فضای مجازی می‌تواند باعث کاهش رغبت و تمایل افراد به کتابخوانی و کسب اطلاعات از منابع دیگر باشد.اما چرا همان محتوای مورد نیاز کاربر را در فضای مجازی بارگذاری نمی‌کنیم؟
کتابخوانی، محدود  به کتاب کاغذی نیست و انواع کتاب‌های صوتی، پی‌دی‌اف‌، پادکست‌ و... هم می‌تواند تاثیر بسیار زیادی بر افزایش سرانه مطالعه داشته‌باشد.
کمبود طرح‌ها، آموزش‌ها، دوره‌ها و کارگاه‌های اطلاع‌رسانی و فرهنگ کتابخوانی است که امروز ما را به اینجا رسانده‌است؛ چنان‌که می‌توانیم همین اقدامات را در فضای مجازی گسترش بدهیم و یک تیر و دو نشان بزنیم. اما چقدر در این راه و در این مسیر موفق بوده‌ایم؟ چقدر از محتوای تولید‌شده را به کتابخوانی، برگزاری مسابقات و... اختصاص داده‌ایم؟ باید بگویم بسیار کمتر از آنچه این فضا گنجایش آن را داشته ‌است و حالا به این فکر می‌کنیم که نکند فضای مجازی، کتاب‌خوانی‌مان را دستخوش تغییر کرده‌است؟ 
بهتر است از همه فرصت‌ها و امکاناتی که فناوری، گجت‌ها و فضای مجازی در اختیارمان قرار داده‌اند  برای معرفی آنچه کمبودش را در فرهنگ و جامعه احساس می‌کنیم، استفاده کنیم. آن‌وقت است که می‌توانیم تعادلی میان این ابزار برای زندگی بهتر برقرار کنیم.

غفور شیخی - جامعه‌شناس