برنامه‌های آلمان برای آینده اتحادیه اروپا
ژرمن‌ها به دنبال قبضه کردن قاره سبز
دولت آلمان در ماه‌های گذشته بارها خواستار گسترش اتحادیه اروپا و اصلاح ساختار این اتحادیه شده است؛ موضوعی که به مذاق برخی اعضای این اتحادیه خوش نیامده است. آلمانی‌ها در گذشته نیز در مقاطعی درباره گسترش اتحادیه اروپا و اصلاح ساختار آن موضع‌گیری داشته‌اند اما از زمان بحران اوکراین و تلاش کی‌یف برای پیوستن سریع به اتحادیه اروپا، حجم موضع‌گیری‌های آلمان در این زمینه افزایش یافته است به‌ویژه این‌که برلین تلاش می‌کند در شرایطی که انگلیس از اتحادیه اروپا رفته، نقشی محوری در این اتحادیه ایفا کند. شواهد این قضیه را می‌توان در گسترش برنامه‌های نظامی آلمان و تاکیدات صدراعظم این کشور بر تشکیل نیروی مستقل اروپایی و نقشآفرینی آلمان در این زمینه جست‌وجو کرد.
اما بحث اصلاحات ساختاری اتحادیه اروپا موضوعی است که بیش از همیشه مورد تاکید اولاف شولتز، صدراعظم آلمان است و واکنش‌هایی را نیز به دنبال داشته. صدراعظم آلمان در این زمینه بارها بر لزوم اصلاحات در اتحادیه اروپا به‌منظور آماده‌سازی آن برای پذیرش اعضای جدید تاکید کرده است.
لغو اصل وحدت رویه
یکی از مسائلی که مورد تاکید اولاف شولتز است حذف اصل وحدت رویه در اتحادیه اروپاست. در شرایط فعلی، روند تصمیم‌گیری‌ها در اتحادیه اروپا به این شکل است که همه کشورها باید درخصوص یک مسأله موافق باشند تا آن مسأله تصویب شود و حتی مخالفت یک کشور به منزله وتوی آن طرح است و آن را از دستورکار خارج می‌کند.
آلمانی‌ها بارها خواستار لغو این اصل و تصویب تصمیمات براساس رای اکثریت شده‌اند. صدراعظم آلمان چندی قبل در کنگره حزب سوسیالیست‌های اروپایی (PES) از لغو تدریجی اصل وحدت‌رویه برای تصمیم‌گیری‌ها در زمینه سیاست‌خارجی و همچنین در زمینه‌های دیگر مانند سیاست مالیاتی دفاع کرد. این مقام آلمانی در این نشست گفت: می‌دانم که ما هنوز کارهای متقاعدکننده زیادی در این زمینه باید انجام دهیم اما من همچنین به‌صراحت می‌گویم: اگر هدف ما یک اروپای ژئوپلتیکی است، تصمیمات براساس رای اکثریت یک سود است و به منزله ازدست‌رفتن حاکمیت نیست.
وزیر خارجه آلمان نیز به‌تازگی از این‌که تأیید مصوبات براساس اجماع همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا موجب می‌شود هر عضو این اتحادیه بتواند جلوی مصوبات را بگیرد انتقاد کرده بود.
بائربوک که در یک کنفرانس خبری صحبت می‌کرد خواستار آن شد شیوه تأیید مصوبات اتحادیه اروپا از حالت اجماع به رأی‌گیری براساس اکثریت تغییر کند. او گفت: «رأی‌گیری براساس اکثریت می‌تواند به نتایج عادلانه‌تری برای همه ما منجر شود.»
این دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا گفت کشورهای اتحادیه اروپا حتی قادر به صدور یک بیانیه مطبوعاتی نیستند چراکه نمی‌توانند بر سر عبارات به توافق برسند.
بهره‌برداری از جنگ اوکراین
آلمانی‌ها از جنگ اوکراین به‌عنوان فرصتی برای پیشبرد برنامه‌های‌شان در زمینه اتحادیه اروپا استفاده می‌کنند.
اولاف شولتز از یک‌سو با اشاره به جنگ اوکراین این‌گونه استناد می‌کند که اتحادیه اروپا باید به سمت شرق گسترش بیشتری پیدا کند.
او معتقد است اتحادیه اروپایی متحد متشکل از 27، 30 یا 36 کشور با بیش از 500میلیون شهروند آزاد و برابر می‌تواند وزن خود را در این دنیا بیشتر کند.
شولتز با تاکید بر این‌که مرکز اروپا در حال انتقال به شرق است، اتحادیه اروپای آینده را «متفاوت» از وضعیت کنونی آن توصیف کرد.
صدراعظم آلمان از سوی دیگر با فرض این‌که گسترش اتحادیه اروپا یک ضرورت است تاکید می‌کند در شرایطی که اعضای اتحادیه رو به افزایش است لازم است اصل وحدت‌رویه برداشته شود چراکه حضور هر کشور بیشتر در اتحادیه اروپا به معنی احتمال مخالفت یک کشور با تصمیمات است و این می‌تواند روند تصمیم‌گیری را مختل کند.
صدراعظم آلمان با اذعان به این‌که قوانین اجرایی در پیکربندی آینده اتحادیه اروپا باید تغییر کند، گفت: «در جایی که اکنون (در اتحادیه اروپا) به اتفاق آرا نیاز داریم، خطر این‌که یک کشور با حق وتوی خود مانع از حرکت همه کشورهای دیگر شود، با افزوده شدن هر عضو جدید افزایش می‌یابد.»
بر همین اساس او برای توفیق در تحقق اهداف مشترک کشورهای عضو در حوزه سیاست‌خارجی و مالی خواستار لغو حق وتوی اعضای اتحادیه اروپا شد.
شولتز توضیح داد: «به همین دلیل پیشنهاد کردم که به‌تدریج به سمت تصمیم‌گیری بر پایه رای اکثریت در زمینه سیاست خارجی مشترک و برخی حوزه‌های دیگر همچون سیاست مالی حرکت کنیم.»
به گفته او، پایبندی به اصل اتفاق آرا تنها تا زمانی کارآیی بالایی داشت که پشتیبانی لازم برای اقدام اجرایی پایین باشد ولی با توجه به تغییراتی که تهاجم نظامی روسیه به اوکراین رقم زده، این برداشت دیگر صدق نمی‌کند.
طرح موازی
آلمان به همراه برخی دیگر از کشورهای اروپایی از طرحی موازی اتحادیه اروپا صحبت می‌کنند و به نظر می‌رسد در نظر دارند اگر در تلاش‌های خود برای گسترش اتحادیه و تغییر ساختار آن ناکام ماندند قصد دارند اهداف خود را از این طریق پی ببرند. این طرح که از سوی امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه پیشنهاد شده «جامعه سیاسی اروپایی» نام دارد. رئیس‌جمهوری فرانسه با اشاره به این‌که عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا سال‌ها طول خواهد کشید، پیشنهاد کرده بود کشورهایی همانند اوکراین که پیگیر تحقق ارزش‌های مشابهی با اتحادیه اروپا هستند، در نهادی جدید به نام «جامعه سیاسی اروپایی» به اعضای اتحادیه اروپا ملحق شوند.
شولتز نیز با حمایت از این طرح گفته که در این مجمع جدید، «ما سالی یک یا دو بار درباره موضوعات اساسی همچون امنیت، انرژی و تغییرات آب‌وهوایی که به‌طورکلی به قاره ما مربوط می‌شود، بحث خواهیم کرد.»
مخالفت لهستان با مواضع صدراعظم آلمان
اما برخی کشورهای اروپایی مخالف پیشنهادهای آلمان در زمینه اتحادیه اروپا هستند و این پیشنهادها را اقداماتی در جهت گسترش هژمونی این کشور می‌دانند. سخنگوی دولت لهستان در همین زمینه و در واکنش به درخواست آلمان برای تغییر شیوه رأی‌گیری بر سر مصوبات اتحادیه اروپا گفت این اتحادیه برای هژمونی برلین ایجاد نشده است.
لغو اصل وحدت رویه
یکی از مسائلی که مورد تاکید اولاف شولتز است حذف اصل وحدت رویه در اتحادیه اروپاست. در شرایط فعلی، روند تصمیم‌گیری‌ها در اتحادیه اروپا به این شکل است که همه کشورها باید درخصوص یک مسأله موافق باشند تا آن مسأله تصویب شود و حتی مخالفت یک کشور به منزله وتوی آن طرح است و آن را از دستورکار خارج می‌کند.
آلمانی‌ها بارها خواستار لغو این اصل و تصویب تصمیمات براساس رای اکثریت شده‌اند. صدراعظم آلمان چندی قبل در کنگره حزب سوسیالیست‌های اروپایی (PES) از لغو تدریجی اصل وحدت‌رویه برای تصمیم‌گیری‌ها در زمینه سیاست‌خارجی و همچنین در زمینه‌های دیگر مانند سیاست مالیاتی دفاع کرد. این مقام آلمانی در این نشست گفت: می‌دانم که ما هنوز کارهای متقاعدکننده زیادی در این زمینه باید انجام دهیم اما من همچنین به‌صراحت می‌گویم: اگر هدف ما یک اروپای ژئوپلتیکی است، تصمیمات براساس رای اکثریت یک سود است و به منزله ازدست‌رفتن حاکمیت نیست.
وزیر خارجه آلمان نیز به‌تازگی از این‌که تأیید مصوبات براساس اجماع همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا موجب می‌شود هر عضو این اتحادیه بتواند جلوی مصوبات را بگیرد انتقاد کرده بود.
بائربوک که در یک کنفرانس خبری صحبت می‌کرد خواستار آن شد شیوه تأیید مصوبات اتحادیه اروپا از حالت اجماع به رأی‌گیری براساس اکثریت تغییر کند. او گفت: «رأی‌گیری براساس اکثریت می‌تواند به نتایج عادلانه‌تری برای همه ما منجر شود.»
این دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا گفت کشورهای اتحادیه اروپا حتی قادر به صدور یک بیانیه مطبوعاتی نیستند چراکه نمی‌توانند بر سر عبارات به توافق برسند.
بهره‌برداری از جنگ اوکراین
آلمانی‌ها از جنگ اوکراین به‌عنوان فرصتی برای پیشبرد برنامه‌های‌شان در زمینه اتحادیه اروپا استفاده می‌کنند.
اولاف شولتز از یک‌سو با اشاره به جنگ اوکراین این‌گونه استناد می‌کند که اتحادیه اروپا باید به سمت شرق گسترش بیشتری پیدا کند.
او معتقد است اتحادیه اروپایی متحد متشکل از 27، 30 یا 36 کشور با بیش از 500میلیون شهروند آزاد و برابر می‌تواند وزن خود را در این دنیا بیشتر کند.
شولتز با تاکید بر این‌که مرکز اروپا در حال انتقال به شرق است، اتحادیه اروپای آینده را «متفاوت» از وضعیت کنونی آن توصیف کرد.
صدراعظم آلمان از سوی دیگر با فرض این‌که گسترش اتحادیه اروپا یک ضرورت است تاکید می‌کند در شرایطی که اعضای اتحادیه رو به افزایش است لازم است اصل وحدت‌رویه برداشته شود چراکه حضور هر کشور بیشتر در اتحادیه اروپا به معنی احتمال مخالفت یک کشور با تصمیمات است و این می‌تواند روند تصمیم‌گیری را مختل کند.
صدراعظم آلمان با اذعان به این‌که قوانین اجرایی در پیکربندی آینده اتحادیه اروپا باید تغییر کند، گفت: «در جایی که اکنون (در اتحادیه اروپا) به اتفاق آرا نیاز داریم، خطر این‌که یک کشور با حق وتوی خود مانع از حرکت همه کشورهای دیگر شود، با افزوده شدن هر عضو جدید افزایش می‌یابد.»
بر همین اساس او برای توفیق در تحقق اهداف مشترک کشورهای عضو در حوزه سیاست‌خارجی و مالی خواستار لغو حق وتوی اعضای اتحادیه اروپا شد.
شولتز توضیح داد: «به همین دلیل پیشنهاد کردم که به‌تدریج به سمت تصمیم‌گیری بر پایه رای اکثریت در زمینه سیاست خارجی مشترک و برخی حوزه‌های دیگر همچون سیاست مالی حرکت کنیم.»
به گفته او، پایبندی به اصل اتفاق آرا تنها تا زمانی کارآیی بالایی داشت که پشتیبانی لازم برای اقدام اجرایی پایین باشد ولی با توجه به تغییراتی که تهاجم نظامی روسیه به اوکراین رقم زده، این برداشت دیگر صدق نمی‌کند.
طرح موازی
آلمان به همراه برخی دیگر از کشورهای اروپایی از طرحی موازی اتحادیه اروپا صحبت می‌کنند و به نظر می‌رسد در نظر دارند اگر در تلاش‌های خود برای گسترش اتحادیه و تغییر ساختار آن ناکام ماندند قصد دارند اهداف خود را از این طریق پی ببرند. این طرح که از سوی امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه پیشنهاد شده «جامعه سیاسی اروپایی» نام دارد. رئیس‌جمهوری فرانسه با اشاره به این‌که عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا سال‌ها طول خواهد کشید، پیشنهاد کرده بود کشورهایی همانند اوکراین که پیگیر تحقق ارزش‌های مشابهی با اتحادیه اروپا هستند، در نهادی جدید به نام «جامعه سیاسی اروپایی» به اعضای اتحادیه اروپا ملحق شوند.
شولتز نیز با حمایت از این طرح گفته که در این مجمع جدید، «ما سالی یک یا دو بار درباره موضوعات اساسی همچون امنیت، انرژی و تغییرات آب‌وهوایی که به‌طورکلی به قاره ما مربوط می‌شود، بحث خواهیم کرد.»
مخالفت لهستان با مواضع صدراعظم آلمان
اما برخی کشورهای اروپایی مخالف پیشنهادهای آلمان در زمینه اتحادیه اروپا هستند و این پیشنهادها را اقداماتی در جهت گسترش هژمونی این کشور می‌دانند. سخنگوی دولت لهستان در همین زمینه و در واکنش به درخواست آلمان برای تغییر شیوه رأی‌گیری بر سر مصوبات اتحادیه اروپا گفت این اتحادیه برای هژمونی برلین ایجاد نشده است.
