آموزش با واقعیت‌افزوده به سبک آرمکس

متخصصان شرکت «بهسامان»، علاوه‌بر توسعه اپلیکیشن «آرمکس» که در زمینه آموزش مبتنی‌بر واقعیت افزوده فعالیت می‌کند، سمت‌وسوی کسب‌وکارشان را به‌سمت اینترنت‌اشیا، هوش‌مصنوعی و داده‌کاوی سوق می‌دهند

آموزش با واقعیت‌افزوده به سبک آرمکس

درک انسان از محیط، محدود به حواس پنج‌گانه اوست و یکی از اصلی‌ترین حواسی که منجر به درک بهتر از محیط پیرامون ما می‌شود، حس بینایی است؛ اما هنگامی‌که یک فرد هِدست «واقعیت مجازی» (VR سرواژه Virtual Reality) را بر روی سرش می‌گذارد، محیطی غیرواقعی را می‌بیند که بر اساس تغییر موقعیت بدنش تغییر می‌کند و ذهن انسان پس از مدتی می‌پذیرد که در یک محیط واقعی قرار گرفته است. محیطی که به‌کمک نرم‌افزارهای واقعیت مجازی و فقط در دنیای داخل هدست مخصوص واقعیت مجازی به‌وجود می‌آید. علاوه بر این با استفاده از ابزارک‌های مختلف می‌توان حواس دیگر را نیز تحت تأثیر قرارداد تا با ادغام همه حواس، تجربه کامل‌تری برای کاربر به‌وجود بیاید؛ اما فناوری دیگری که این روزها طرفداران زیادی هم پیدا کرده و به‌موازات واقعیت مجازی پیش می‌رود، فناوری «واقعیت افزوده» (AR سرواژه Augmented Reality) است. ترکیب همزمان دنیای واقعی و عناصر مجازی، مفهوم واقعیت افزوده را شکل می‌دهد. در واقعیت افزوده، تصاویر واقعی محیط از طریق دوربین گوشی هوشمند دریافت شده و به‌همان شکل بر روی صفحه آن نمایش داده می‌شود؛ در کنار تصاویر واقعی، عناصر رایانه‌ای مانند متن، تصویر، صوت، فیلم، مدل سه‌بُعدی، انیمیشن و ... را می‌توان به محیط واقعی اضافه کرد، چنانکه گویی این عناصر بخشی از دنیای واقعی هستند! در این فناوری، محیط پیرامون عمدتاً با سنسورها پایش شده و به‌وسیله واحد پردازنده پردازش می‌شود؛ سپس تولیدات رایانه‌ای از طریق یک رابط تعاملی با عناصر محیطی درهم آمیخته می‌شود و تصاویری را به‌وجود می‌آورد که به‌عنوان یک دنیای واقعی درک می‌شود. در این رابطه شرکت «بومی‌سازان فناوری‌های پیشرفته تسنیم»، که براساس مخفف شده نام و نام خانوادگی بنیانگذارش با نام تجاری «بهسامان» شناخته می‌شود، با هدف بومی‌سازی فناوری واقعیت افزوده (AR) و به‌کارگیری از آن در حوزه آموزش، خدمات شایان توجهی ارائه می‌کند.

بهزاد سامانی، مدیرعامل شرکت «بهسامان» در خصوص نحوه شکل‌گیری این شرکت دانش‌بنیان به جام‌جم می‌گوید: «در دنیا با گسترش فناوری واقعیت افزوده و ورود آن به حوزه آموزش، شاهد اتفاقات نوین و جذابی در این حوزه هستیم. اما متأسفانه این فناوری در کشورمان هنوز آن‌چنان که باید، رواج پیدا نکرده است؛ بنابراین در شرکت بهسامان تصمیم گرفتیم واقعیت افزوده را وارد دنیای آموزش کنیم و محتوای درسی را که تا پیش‌از این به‌صورت دوبُعدی و در قالب متن به دانش‌آموزان و دانشجویان ارائه می‌شد به‌شکل سه‌بُعدی و با امکانات ویژه برای درک بهتر و عمیق‌تر مطالب درسی، در اختیارشان بگذاریم. من برای اولین‌بار در سطح دانشگاههای فنی‌و‌مهندسی کشور، فناوری‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده را در دانشگاه الزهرا (س) و برای تدریس بعضی از مباحث مهندسی مکانیک به‌کار بردم و خوشبختانه با بازخوردهای بسیار مثبتی مواجه شدم و استقبال خوبی از آن صورت گرفت.»
مؤسس بهسامان، استفاده از واقعیت افزوده را مقرون‌به‌صرفه‌تر از واقعیت مجازی می‌داند و اشاره می‌کند: «در فناوری واقعیت مجازی، کاربر باید حتما از هِدست استفاده کند و هدست‌های پیشرفته‌ای که درک دلپذیرتری از واقعیت مجازی را ارائه می‌کنند بسیار گران هستند. همچنین یکی از مشکلات رایج در استفاده از واقعیت مجازی، حس به‌هم خوردن تعادل و حالت‌تهوعی است که اغلب کاربران در اثر استفاده از هدست دچار آن می‌شوند؛ در حالی‌که واقعیت افزوده به زیرساخت و تجهیزات خاصی نیاز ندارد و تنها ابزاری که برای استفاده از آن باید در اختیار داشت، گوشی هوشمند است و این روزها کمتر کسی را می‌توان پیدا کرد که آن را نداشته باشد.»
محصولات واقعیت افزوده
شرکت بهسامان تولیدات خود در بخش واقعیت افزوده را با طراحی و ساخت چند محصول آموزشی آغاز کرد. مدیرعامل این شرکت درباره تولید اپلیکیشن‌های واقعیت افزوده می‌گوید: «اولین محصول ما در این حوزه، اپلیکیشنی بود که کودکان می‌توانستند با استفاده از آن، حیوانات مختلفی را در منزل شبیه‌سازی کنند. این اپ در کافه‌بازار ارائه شد و استقبال خوبی هم از آن صورت گرفت. پس‌از آن سراغ مباحث علمی رفتیم و به‌عنوان نمونه اپلیکیشنی را تولید کردیم که کاربر می‌توانست با آن منظومه‌شمسی را در قالب واقعیت افزوده مشاهده کند و اطلاعات مفیدی درخصوص آن کسب کند. همچنین باز هم در حوزه کودکان، نرم‌افزاری را طراحی کردیم که نقاشی‌ای که کودک بر روی کاغذ کشیده بود را اسکن می‌کرد و آن را به‌صورت سه‌بُعدی درآورده و در اختیار کودک می‌گذاشت. یکی دیگر از محصولات ما نرم‌افزار واقعیت افزوده «نماز» بود که برای اولین‌بار در جهان، نماز را با فناوری واقعیت افزوده آموزش می‌داد. این اثر جوایز متعددی در مسابقات ملی اخذ نمود و مورد استقبال خوبی قرار گرفته بود، ولی به‌دلیل برخی از مشکلات درنهایت تجاری نشد و بعدها نرم‌افزارهای مشابهی در این زمینه تولید و روانه بازار شدند.»
بهسامان پس‌از فعالیت‌هایی که در بخش واقعیت مجازی و همچنین در بخش‌های مختلفی از واقعیت افزوده مانند آموزش، گردشگری، تبلیغات و ... تجربه کرد، تصمیم گرفت توان خود را روی یک زمینه متمرکز کند و به‌صورت تخصصی به آن بپردازد؛ از این رو بیشترین پروژه‌های این شرکت در راستای اهداف آموزشی و علمی انجام شده‌اند. این شرکت در زمینه رباتیک نیز فعالیت‌هایی داشته که اختراع «ربات آشپز» و چندین اختراع ثبت شده دیگر، حاصل فعالیتهای این شرکت در این زمینه است.
چشم‌انداز «بهسامان»
به گفته مدیر عامل بهسامان، زمانی که شرکت «مپنا» شروع به فعالیت در زمینه ساخت خودروهای برقی و زیرساختهای شارژ کرد، او همکاری با این مجموعه را در «مرکز توسعه خودروهای برقی و زیرساختها» آغاز و از سرور سرویس‌های متصل گرفته تا اپلیکیشن و وبسایت را در این بخش راه‌اندازی کرد. سامانی درباره این همکاری و بازشدن چشم‌اندازی برای توسعه فعالیت‌های این شرکت، به جام‌جم می‌گوید: «درواقع این همکاری آغاز مسیری شد که طی آن تصمیم گرفتیم فعالیت‌های بهسامان را بیشتر به‌سمت فناوری‌های نوین مانند اینترنت اشیا، هوش‌مصنوعی و داده‌کاوی سوق دهیم. امیدواریم در آینده‌ای نه‌چندان دور، بتوانیم پلتفرم جامعی ایجاد کنیم که علاوه‌بر پاسخگویی به نیازهای داخلی کشور، نیم‌نگاهی هم به مبحث صادرات خدمات به کشورهای دیگر داشته باشیم.»

ویژگی‌های «آرمکس»
یکی از بارزترین ویژگی‌های اپلیکیشن «آرمکس» که اَپ اختصاصی شرکت بهسامان در حوزه واقعیت افزوده محسوب می‌شود، 100 درصد ایرانی بودن آن است. بنیانگذار بهسامان در این خصوص می‌گوید: «در دنیا چند پلتفرم ارائه‌دهنده واقعیت افزوده وجود دارد که شرکت‌های داخلی فعال در این حوزه، معمولا اشتراک این پلتفرم‌ها را خریداری کرده و به‌عنوان واسطه، خدمات واقعیت افزوده را به کاربران ایرانی ارائه می‌دهند. در چنین حالتی علاوه‌بر خروج ارز از کشور، در هنگام بروز مشکل یا قطع‌شدن سرویس اینترنت، امکان استفاده از این خدمات وجود نخواهد داشت.» سامانی در ادامه تصریح می‌کند: «مزیت ما در مجموعه بهسامان این است که موفق به راه‌اندازی سرورهایی در کشور شده‌ایم که کاملا مشابه با سرورهای خارجی هستند و همه بسترهای موجود مانند وبسایت و اپلیکیشن را نیز از صفر تا صد بومی‌سازی کرده‌ایم تا حتی یک دلار هم از مملکت خارج نشود.» ویژگی شاخص دیگری که می‌توان برای پلتفرم آرمکس عنوان کرد، ساختار سه‌وجهی آن است که برای اولین‌بار در کشور اجرا شده است؛ در این پلتفرم افرادی که می‌خواهند با استفاده از واقعیت افزوده مطلبی را آموزش دهند، افرادی که می‌خواهند از طریق این فناوری موضوعی را فرابگیرند و همچنین تولیدکنندگان محتوای واقعیت افزوده باهم ارتباط پیدا می‌کنند. برای مثال یک معلم سرفصل‌های درسی را در این قالب به دانش‌آموزانش ارائه می‌کند و دانش‌آموزان نیز در همین بستر، دروس‌شان را فرا می‌گیرند. در کنار همه این فرآیندها، حجم زیادی از محتوای رایگان نیز تولید می‌شود که در اختیار عموم قرار می‌گیرد.