بلاتکلیفی ادامه‌دار زائران اربعین

بی‌برنامگی در تعیین سهمیه ایران، ابهام در شرط تزریق واکسن و مشخص نبودن قیمت بلیت هواپیما باعث سرگردانی بسیاری از زائران‌اربعین شده‌است

بلاتکلیفی ادامه‌دار زائران اربعین

در فاصله 11روز مانده به مراسم اربعین حسینی، هنوز مردمی که قصد حضور در این آیین را دارند در یک سرگردانی و بلاتکلیفی محض به سر می‌برند. در چند هفته گذشته، خبرهای بسیاری در این حوزه منتشر شد و هر بار تغییر پیدا کرد تا همچنان زائران‌اربعین برای احراز شرایط حضور، خیره به خبرهای تازه‌تر باشند. ابتدا عنوان شد تنها 30هزار سهمیه برای زائران ایرانی اختصاص یافته، بعدتر اعلام شد حتی برای این تعداد کم سهمیه اربعین امکان توزیع در سراسر کشور وجود ندارد و تنها خادمان مواکب می‌توانند حاضر باشند. کمی بعدتر اعلام شد امکان سفر زمینی نیست و یکی از شروط حضور زائران، سفر هوایی است. پس از آن ماجرای سامانه ثبت‌نام سماح شکل گرفت، سامانه‌ای که در همان صبح بازگشایی‌اش از دسترس خارج شد. همین دیروز هم دوباره خبرگزاری تسنیم نوشت این سامانه همچنان قطع است. شروط حضور زائران تنها سفر هوایی نبود. در کنار آن زائران باید کارت تزریق دو دوز واکسن را هم به همراه داشته‌باشند. دوباره عده‌ای اعلام کردند هنوز نوبت دوز دوم واکسن‌شان نرسیده‌است، دهه شصتی‌ها و سفراولی‌ها که با همین شرط از حضور در کربلا بازماندند و حتی برخی گفتند با وجود شرکت در کارآزمایی بالینی هنوز کارت واکسنی به آنها نرسیده تا بتوانند بر اساس آن در سامانه سماح ثبت‌نام کنند. همان روز دوشنبه یکباره پیش ثبت‌نام پیاده‌روی اربعین در سامانه سماح متوقف شد و کاربران فقط امکان ویرایش اطلاعات خود را داشتند اعلام شد فقط تا دیروز 50 هزار نفر موفق به ثبت‌نام در این سامانه شده‌اند. از سوی ستاد مرکزی اربعین حسینی این بار خبری منتشر شد مبنی بر این‌که افرادی که از قبل روادید عراق را دریافت کرده‌اند و همچنان اعتبار دارد، برای سفر اربعین نیاز نیست در سامانه سماح نام‌نویسی کنند در حالی که همین دیروز آژانس‌های مسافرتی ملزم شدند بلیت پرواز عراق در بازه زمانی ۲۸شهریور تا ۱۰مهرماه را فقط به مسافرانی بفروشند که در سامانه سماح ثبت‌نام کرده‌اند. به این مفهوم که زائری که روادید معتبر عراق را دارد می‌تواند در سامانه ثبت‌نام نکند اما هیچ آژانسی به او بلیت نمی‌فروشد. قیمت پروازها هم محل بحث است. به گواه گفته‌های سخنگوی سازمان هواپیمایی کشور قیمت پروازها از چهار میلیون تا شش میلیون تومان است، در حالی که حالا و در فاصله کمتر از دو هفته به اربعین حسینی، قیمت بلیت‌ها در بازار سیاه تا دو برابر قیمت اصلی هم خرید و فروش می‌شود. این سازمان اما گفته گران‌تر نخرید!

 سهمیه ایران در اربعین چقدر است؟
کمتر از دو هفته تا اربعین حسینی باقی است و آن‌طور که مسؤولان می‌گویند قرار است اعزام‌ها از سه روز دیگر یعنی 28شهریور آغاز شود اما هنوز وضعیت زائران و حتی خادمان این آیین مشخص نیست. این بلاتکلیفی در حالی است که ستاد مرکزی اربعین حسینی اعلام کرده‌است برای برگزاری اربعین امسال از ماه‌ها قبل برنامه‌ریزی کرده، مسؤولان این ستاد می‌گویند برای برگزاری این مراسم سه احتمال «برگزاری اربعین بدون محدودیت»، «با محدودیت در تعداد زائران» و حتی «برگزار نشدن این مراسم برای زائران ایرانی» فکر شده‌است. حالا کشور عراق، محدودیت تعداد زائران را اعلام کرده و هنوز شیوه اعزام مشخص نیست و حتی سفر نخست‌وزیر عراق هم مشکل تعداد نهایی زوار و ویزای اربعین را به درستی حل نکرده‌است. ماجرای تعداد سهمیه ایران وقتی آغاز شد که اعلام شد تنها 30هزار نفر از ایران امکان حضور در اربعین حسینی را دارند. در همین حین، ستاد اربعین جلسه‌ای برگزار کرد و مقرر شد بر اساس سهمیه ۳۰ هزار نفری فقط خادمان و موکب‌داران اربعین در حماسه عظیم اربعین حسینی شرکت کنند و هیچ فردی در قالب زائر به عراق اعزام نشود.بر اساس این تصمیم هم بود که سهمیه‌ای به کمیته‌های ۱۵گانه اربعین اختصاص یافت. آن‌طور که از سوی این ستاد اعلام شد، کمیته‌اسکان و تغذیه که متولی موکب‌داران اربعینی است، با سهمیه ۲۱هزار نفری، بیشترین سهم را در این میان داشت، هر چند بعد اعلام شد دوباره سهمیه‌ها تغییر یافته و سهمیه کمیته‌اسکان و تغذیه به ۱۸هزار نفر تقلیل پیدا کرده‌است. در این بین خبرهایی هم مبنی بر افزایش سهمیه زائران ایرانی مطرح شد.
دوشنبه گذشته احمد محمدی‌فر، دبیر و سخنگوی ستاد مرکزی اربعین گفت:«سهمیه ایران برای راهپیمایی اربعین افزایش‌ یافته ولی میزان آن مشخص نیست.»
همزمان با حضور الکاظمی، نخست‌وزیر عراق در ایران اعلام شد او قول افزایش سهمیه ایران را داده‌است. با همه این اوصاف اما با این‌که فقط سه روز تا ‌آغاز اعزام‌ها باقی مانده، تعداد نهایی زائران مشخص نیست و هر نهاد و رسانه‌ای گمانه‌های خود را در رابطه با این تعداد مطرح کرده‌است، از ادعای سهمیه 60هزار نفری و 100هزار نفری گرفته تا وعده سهمیه 200هزار نفری دفتر نخست‌وزیری عراق به تولیت حرم
امام حسین (ع).
 سامانه‌ای برای سرگردانی
شرط اعزام به اربعین حسینی از همان ابتدا ثبت‌نام در سامانه سماح عنوان شد، سامانه‌ای که فقط چند ساعت پس از بازگشایی از دسترس خارج شد و حتی دیروز هم که با اعلام مسؤولان ثبت نام تا ساعت 24 ادامه داشت، این سایت همراه با اختلالات بسیاری بود. با همه این اوصاف روز دوشنبه در کمتر از پنج‌ساعت با وجود اختلال‌هایی که در دسترسی به این سامانه به دلیل استقبال بی‌نظیر عاشقان زیارت اربعین ایجاد شده‌بود، بیش از ۵۰هزار نفر به امید اعزام ثبت‌نام کردند. 50هزار نفری که البته باید مشمول شروط دیگر اعزام از جمله تزریق دو دوز واکسن می‌شدند و از قرار معلوم تعداد قابل توجهی از آنها عاری از این شرط هستند و فقط به امید برداشته‌شدن محدودیت‌ها در این سامانه ثبت‌نام کرده‌اند. یکی از دلایل ثبت‌نام یکباره زائران و مختل شدن این سامانه را باید در همان نامشخص بودن سهمیه ایران جست‌وجو کرد، چراکه در میانه حرف و حدیث‌ها در رابطه با افزایش احتمالی سهمیه اعلام شد امکان توزیع سهمیه اربعین در کل کشور وجود ندارد و احمد محمدی‌فر، دبیر و سخنگوی ستاد مرکزی اربعین هم روز دوشنبه اعلام کرد:«کسانی که زودتر در سامانه سماح ثبت‌نام کنند در اولویت پذیرش برای اعزام خواهند بود.»
 واکسن الزامی است یا خیر؟
خود موضوع واکسن هم ابهامات بسیاری داشته‌است. در حالی که به‌صراحت اعلام شده یکی از شروط اصلی اعزام، تزریق دو دوز واکسن است، بسیاری بدون داشتن این شرط ثبت نام کرده‌اند. این تصمیم به مذاق بسیاری از دلدادگان زیارت اربعین خوش نیامده‌است. آنها می‌گویند اجبار تزریق هر دو دوز واکسن کرونا برای زائران‌اربعین عملا حکم ممنوعیت اعزام مشتاقان کمتر از 40تا 50سال به زیارت اربعین است،زیرا هنوز تزریق دوز اول واکسن حتی برای افراد کمتر از 40سال هم آغاز نشده‌است. البته چندی بعد اعلام شد این محدودیت از سوی دولت عراق هم تایید شده به این معنا که دولت عراق اجازه ورود به افرادی که دو دوز واکسن تزریق نکرده‌اند، نخواهد داد. در نامه نخست‌وزیر عراق علاوه‌بر افزایش دوبرابری سهمیه ایران به 60هزار نفر شرط تزریق دو دوز واکسن هم قید شده‌بود، البته  خبرگزاری تسنیم به نقل از برخی منابع عراقی نوشته‌است:«شرط واکسیناسیون از سوی عراق به جدیت پیگیری نمی‌شود و در صورتی که زائران خارجی واکسن کرونا هم نزده‌باشند، دولت عراق مانع ورود آنها نخواهد شد.» البته مسؤولان وزارت کشور می‌گویند نامه نخست وزیر عراق هنوز به آنها ابلاغ نشده و بنابراین نه افزایش دوبرابری سهمیه ایران قطعی است و نه اجبار کشور عراق به تزریق دو دوز واکسن! نکته جالب این‌که اجبار ستاد اربعین در تزریق دو دوز واکسن، باعث بازماندن تعداد بسیاری از موکب‌داران هم خواهد شد، چراکه به گفته مسؤولان بیش از ۶۰درصد موکب‌داران هم واکسینه نشده‌اند.
 برگزاری اربعین را به مردم بسپارید
سرگردانی و بلاتکلیفی زائران و دلدادگان زیارت اربعین در کنار بی‌برنامه‌گی اعزام‌ها باعث شده‌است دوباره بحث بر سر بازنگری برگزاری این مراسم مطرح شود. بسیاری معتقدند نداشتن متولی ثابت برگزاری این مراسم هر سال باعث چنین مشکلاتی بوده‌است و می‌توان با سپردن این مسؤولیت به نهادهای مرتبط خیال زائران‌اربعین را آسوده کنند. حجت‌الاسلام محمد قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی هم در نشست خبری خود از اعلام آمادگی برای به عهده گرفتن فرآیند کلی مراسم اربعین خبرداده و گفته‌بود «در موضوع اربعین صریح می‌گوییم آمادگی به عهده گرفتن فرآیند کلی مراسم اربعین را داریم و با توجه به این‌که تناسب ماموریتی داریم، می‌توانیم این نقش را به خوبی ایفا کنیم.» حجت‌الاسلام روح‌ا... حریزاوی، قائم‌مقام سازمان تبلیغات اسلامی هم معتقد است همان‌طور که هیات‌ها برای برگزاری مراسم ماه محرم ثابت کردند در نهایت نظم و انضباط و رعایت مومنانه دستورالعمل‌های بهداشتی می‌توانند برنامه‌های خود را به خوبی برگزار کنند، تصور ما این است که بتوانند مراسم اربعین را هم مدیریت کنند. او به جام‌جم می‌گوید «زیرساخت دستگاه‌های موجود کشور از آنجا که مردم‌پایه نیست، امکان برگزاری چنین مراسم عظیمی را ندارد. به عنوان مثال سامانه‌هایی که برای اعزام و ثبت‌نام پیش‌بینی شده متناسب با شرایطی است که در حالت عادی زیارت انجام می‌شود اما در یک پروژه‌ عظیمی همچون زیارت اربعین این سامانه‌ها جوابگو نیست. ضمن این‌که دستورالعمل‌هایی که طراحی شده متناسب با شرایط این آیین نیست.» قائم مقام سازمان تبلیغات اسلامی به جام‌جم می‌گوید «پیش‌بینی ما این است اگر مسؤولان محترم در ترکیب ستاد اربعین و واگذاری مسؤولیت به خود مردم با مدیریت مواکب و هیات‌ها بازنگری کنند و دخالت حداقلی دولت صورت بگیرد، مراسم اربعین خیلی منظم‌تر و البته ایمن‌تر برگزار خواهد شد. دولت باید در اینجا نقش تنظیم‌گری و نظارت را به عهده بگیرد نه مداخله‌گری و جلوگیری از برگزاری؛ چرا که مردم ثابت کردند خودشان به خوبی می‌توانند مراسم‌شان را مدیریت کنند کما این‌که در دهه‌اول محرم شاهد این امر بودیم.»

عجایب بلیت پرواز تهران - نجف
پیش‌ثبت‌نام‌ها در سامانه سماح قرار بود تا 12ظهر دیروز ادامه داشته باشد و کمیته اعزام ستاد مرکزی اربعین همان ظهر دیروز از توقف پیش ثبت‌نام اربعین خبر داد. هر چند هنوز مشخص نیست چند نفر درنهایت می‌توانند به زیارت اربعین مشرف شوند اما دیروز سازمان هواپیمایی کشور آمادگی خود را برای جابه‌جایی زائران اعلام کرده است. اگر طبق اعلام مسؤولان، اعزام‌ها از ۲۸شهریور آغاز شود، هنوز مشخص نیست در مدت کمتر از ۹روز، چگونه ۶۰ هزار زائر یا حتی بیشتر به عراق اعزام می‌شوند! با توجه به بسته‌بودن مرزهای زمینی باید به‌صورت متوسط روزانه 7000نفر به‌صورت هوایی به فرودگاه‌های نجف و بغداد اعزام شوند. در صورتی که اگر ظرفیت هر پرواز را به طور متوسط ۲۰۰نفر در نظر بگیریم، باید روزانه ۳۵پرواز به عراق داشته باشیم. فارغ از این موضوع همین امر می‌تواند به داغ‌ترشدن بازارسیاه بلیت هواپیما هم بینجامد. دیروز محمدحسن ذیبخش، سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری اعلام کرد در پی توافق صورت‌گرفته با شرکت‌های هواپیمایی قیمت بلیت پروازهای اربعین اعلام‌شده و همه ایرلاین‌ها از امروز موظف شدند تا دهم مهر نسبت به ارائه بلیت با این نرخ اقدام کنند. آن‌طور که او گفته براین‌اساس قیمت بلیت هواپیما برای پروازهای تهران، شیراز، اصفهان، تبریز و اهواز به مقصد نجف پنج میلیون تومان به‌صورت دوطرفه و یکطرفه ۳میلیون و ۲۰۰هزار تومان و پروازهای مشهد ۶میلیون تومان به‌صورت دوطرفه و یکطرفه ۴میلیون تومان تعیین شده است. با این اوصاف تراکم پروازها در یک بازه زمانی 9روزه که احتمالا باعث شکل‌گرفتن پروازهای چارتری هم خواهد شد به افزایش قیمت بلیت هواپیما منجر می‌شود. سخنگوی سازمان هواپیمایی گفته قیمت‌ها از 4تا 6 میلیون است و به زائران توصیه‌کرده گران‌تر نخرند اما همین امروز و باوجود این‌که هنوز هیچ ویزایی صادرنشده، قیمت‌های ثبت‌شده نشان می‌دهد نمی‌توان دل به گفته‌های سخنگوی سازمان هواپیمایی بست. به عنوان مثال پرواز  رفت و برگشت تهران-نجف که تقریبا یک  ساعت طول می‌کشد از سوی قشم‌ایر برای 29شهریور همین حالا با قیمت 8میلیون و 864هزار تومان موجود است! نکته جالب این‌که قیمت بلیت رفت و برگشت این شرکت برای پرواز سه‌‌ساعته تهران به استانبول در همین روز فقط 5میلیون و 380هزارتومان است یا در نمونه‌ای دیگر پرواز رفت و برگشت تهران - نجف معراج 9میلیون و 625هزار تومان قیمت‌خورده است. از همین حالا گزینه‌های لاکچری آژانس‌های هوایی وجود دارد به عنوان مثال شرکت هواپیمایی ترکیش‌ایرلاین برای پرواز تهران -نجف در 29شهریور رقم 23میلیون تومان را تعیین‌کرده؛ پروازی که به گواه سایت فروش بلیت، 26ساعت و 40دقیقه طول خواهد کشید! همه این رقم‌ها را در حالی در نظر بگیرید که دیروز سخنگوی سازمان هواپیمایی کشور گفته آماده اعزام زائران است و البته به زائران توصیه‌کرده: «قیمت بلیت‌ها 4 تا 6 میلیون است و مردم گران‌تر نخرند!»