آیا یک کودتای دیگر در پاکستان به راه افتاده است؟
یک بحران و 4 سناریو
بسیاری از تحلیلگران، پاکستان را کشوری نفرین شده در عالم سیاست میدانند. از سال 1947 (1326) تا کنون هیچ یک از دولتهای پاکستان نتوانستهاند عمر پنج ساله خود را به پایان برسانند. بیشتر سیاستمدارانی که در مسند نخست وزیر یا رئیس جمهور در رأس معادلات سیاسی و اجرایی اسلام آباد حضور داشتهاند قربانی کودتا، ترور، محاکمه یا برکناری رسمی از قدرت شدهاند اما امروز در سال 2022 ، جنس کودتایی که علیه دولت مستقر در اسلام آباد صورت گرفته تا حدودی با موارد قبلی متفاوت است.
آمریکا از دست عمران خان عصبانی است و دلایل زیادی در خصوص این نارضایتی وجود دارد که مهمترین آنها، همراه نشدن اسلام آباد با راهبرد محاصره استراتژیک ایران، روسیه و چین است. واشنگتن طی ماههای اخیر، بارها تلاش کرده از ظرفیت اسلام آباد برای اعمال فشار بر تهران، پکن و مسکو استفاده کند. در این میان، نباید از نقش موساد نیز به سادگی گذشت. موساد پس از تسلط طالبان بر افغانستان درصدد آن است تا ایستگاههای امنیتی را در مناطق قبایلی و مرزی پاکستان و حتی نقاط دیگر با هدف مدیریت و رصد تحولات افغانستان و انجام عملیات خرابکارانه در این کشور بحران زده ایجاد کند. همراهی نکردن نخست وزیر پاکستان با این موارد و خواستهها، منتج به تلاش آشکار آمریکا و رژیم صهیونیستی در برکناری وی از قدرت است. هدف نهایی غرب، سرنگونی عمران خان و استقرار دولتی وابسته به کاخ سفید و تل آویو در اسلام آباد است. در این میان، شیوههای سیاسی مانند استعفای نمایندگان پارلمان و برگزاری انتخابات زودهنگام و... میتواند مانع وقوع کودتای آمریکا از طریق نمایندگان پارلمان یا نظامیان پاکستانی شود.
انحلال دولت و پارلمان پاکستان
لحظاتی پس از انحلال پارلمان ملی پاکستان، وزیر اطلاع رسانی این کشور، منحل شدن رسمی کابینه دولت را نیز اعلام کرده است. نخست وزیر پاکستان با تاکید بر مقابله با توطئههای خارجی از مردم خود خواست برای انتخابات عمومی آینده آماده شوند. در همین حال، دیوان عالی پاکستان در واکنش به تصمیم رئیس مجلس در نحوه استفاده از اختیارات خود برای رد طرح عدم اعتماد علیه نخست وزیر و سپس انحلال پارلمان از سوی رئیس جمهور واکنش نشان داد. جلسه نهایی برای رأی گیری درخصوص طرح عدم اعتماد علیه نخست وزیر این کشور به ریاست قاسم خان سوری، نایب رئیس مجلس پاکستان برگزار شد. رئیس مجلس پاکستان طرح ارائه شده از اپوزیسیون برای رأی عدم اعتماد علیه عمرانخان را مغایر با قانون اساسی کشور و استقلال و حاکمیت کشور دانست. قاسم خان سوری با مردود اعلام کردن طرح ارائه عدم اعتماد علیه نخست وزیر پاکستان اعلام کرد: به هیچ قیمتی براساس مداخله خارجی و توطئه، طرح عدم اعتماد علیه نخست وزیر پاکستان یا برکناری دولت قابل قبول نیست.
4 سناریو درخصوص آینده پاکستان
با توجه به آنچه در پاکستان رخ داده است، میتوان چهار سناریو را در خصوص تحولات آتی این کشور مطرح ساخت:
الف) اقدام اخیر نمایندگان اپوزیسیون در پارلمان پاکستان جهت برکناری عمران خان (با دستور مستقیم آمریکا)، نقطه آشکارساز کودتای آمریکایی در اسلام آباد محسوب میشود. با توجه به حمایت بخشی از ارتش و دستگاه اطلاعاتی پاکستان از این کودتا، امکان دارد متعاقب انحلال مجلس و کابینه شاهد کودتای ارتش در پاکستان باشیم. موضوعی که قبلا نیز در این کشور بارها مسبوق به سابقه بوده است.
ب) دومین سناریو این است که عمران خان و حزب تحریک انصاف پاکستان بتوانند با برگزاری انتخابات مجدد طی سه ماه آینده و مقاومت در برابر کودتای احتمالی ارتش، دومین فاز مواجهه با پروژه تمام آمریکایی برکناری دولت فعلی پاکستان را نیز ناکام بگذارند. در این صورت، شاهد تقویت مواضع حزب تحریک انصاف بر اثر حمایتهای مردمی در انتخابات زودهنگام هستیم.
ج) سومین سناریو از بین بردن فیزیکی عمران خان توسط جریانهای اپوزیسیون و عوامل وابسته به آمریکا در اسلام آباد است. عمران خان بهتازگی در یکی از سخنرانیهای خود به احتمال ترور خود اشاره کرده و به صورت تلویحی، واشنگتن را مسؤول این مسأله دانسته است. طی سالهای گذشته، ترورهای زیادی در پاکستان در قبال سیاستمداران رخ داده که پرونده آنها با گذشت مدتی طولانی هنوز مختومه نشده است. یکی از این موارد، ترور بینظیر بوتو، نخست وزیر اسبق پاکستان در ایالت راولپندی بوده است.
د) چهارمین سناریو، مربوط به نقش آفرینی خاص رژیم سعودی و رژیم صهیونیستی در قبال دولت عمران خان است. بر این اساس، ممکن است واشنگتن از ریاض و تل آویو بخواهد در قالب یک سیاست آشکار با اپوزیسیون حزب تحریک انصاف و حتی اعضای این حزب وارد مذاکره شوند تا تغییراتی را به عمران خان در صورت بقا در قدرت تحمیل کنند. با این حال، یکی از اصلیترین دلایل آشکارسازی کودتای آمریکا و طرفداران آن در اسلام آباد توسط عمران خان، مخالفت نخست وزیر پاکستان با خواستههای آنها
بوده است.
عمران خان در یک نگاه
عمران خان 69 ساله، بازیکن بینالمللی و شناخته شده کریکت، همواره از منتقدان جدی سیاستهای نواز شریف، آصف علی زرداری و مشرف بوده است. وی در سال ۱۹۹۶ حزب تحریک انصاف پاکستان را تأسیس کرد. عمران خان سال 2002 و در انتخابات پارلمانی، تنها کاندیدای کسب کرسی مجلس پاکستان از حزب متبوع خود بود. حزب تحریک انصاف، انتخابات سال ۲۰۰۸ را تحریم کرد. تلاش او سرانجام در انتخابات عمومی گذشته در سال ۲۰۱۳ نتیجه داد و حزب او به عنوان بازیگری جدی در صحنه سیاسی پاکستان ظاهر شد. حزب تحریک انصاف در آن سال به عنوان دومین حزب بزرگ، آرا را به خود اختصاص داد. سرانجام در روز ۲۷ مرداد ۱۳۹۷ (۱۸ آگوست ۲۰۱۸) عمران خان به عنوان نخست وزیر پاکستان سوگند یاد کرد. رهبر حزب تحریک انصاف پاکستان، با وعده پاکستان جدید و پایان دادن به فساد در این کشور در انتخابات عمومی سال ۲۰۱۸ حضور یافت وتوانست آرای مردمی را به سود حزب متبوعش به گردش در آورد.
انحلال دولت و پارلمان پاکستان
لحظاتی پس از انحلال پارلمان ملی پاکستان، وزیر اطلاع رسانی این کشور، منحل شدن رسمی کابینه دولت را نیز اعلام کرده است. نخست وزیر پاکستان با تاکید بر مقابله با توطئههای خارجی از مردم خود خواست برای انتخابات عمومی آینده آماده شوند. در همین حال، دیوان عالی پاکستان در واکنش به تصمیم رئیس مجلس در نحوه استفاده از اختیارات خود برای رد طرح عدم اعتماد علیه نخست وزیر و سپس انحلال پارلمان از سوی رئیس جمهور واکنش نشان داد. جلسه نهایی برای رأی گیری درخصوص طرح عدم اعتماد علیه نخست وزیر این کشور به ریاست قاسم خان سوری، نایب رئیس مجلس پاکستان برگزار شد. رئیس مجلس پاکستان طرح ارائه شده از اپوزیسیون برای رأی عدم اعتماد علیه عمرانخان را مغایر با قانون اساسی کشور و استقلال و حاکمیت کشور دانست. قاسم خان سوری با مردود اعلام کردن طرح ارائه عدم اعتماد علیه نخست وزیر پاکستان اعلام کرد: به هیچ قیمتی براساس مداخله خارجی و توطئه، طرح عدم اعتماد علیه نخست وزیر پاکستان یا برکناری دولت قابل قبول نیست.
4 سناریو درخصوص آینده پاکستان
با توجه به آنچه در پاکستان رخ داده است، میتوان چهار سناریو را در خصوص تحولات آتی این کشور مطرح ساخت:
الف) اقدام اخیر نمایندگان اپوزیسیون در پارلمان پاکستان جهت برکناری عمران خان (با دستور مستقیم آمریکا)، نقطه آشکارساز کودتای آمریکایی در اسلام آباد محسوب میشود. با توجه به حمایت بخشی از ارتش و دستگاه اطلاعاتی پاکستان از این کودتا، امکان دارد متعاقب انحلال مجلس و کابینه شاهد کودتای ارتش در پاکستان باشیم. موضوعی که قبلا نیز در این کشور بارها مسبوق به سابقه بوده است.
ب) دومین سناریو این است که عمران خان و حزب تحریک انصاف پاکستان بتوانند با برگزاری انتخابات مجدد طی سه ماه آینده و مقاومت در برابر کودتای احتمالی ارتش، دومین فاز مواجهه با پروژه تمام آمریکایی برکناری دولت فعلی پاکستان را نیز ناکام بگذارند. در این صورت، شاهد تقویت مواضع حزب تحریک انصاف بر اثر حمایتهای مردمی در انتخابات زودهنگام هستیم.
ج) سومین سناریو از بین بردن فیزیکی عمران خان توسط جریانهای اپوزیسیون و عوامل وابسته به آمریکا در اسلام آباد است. عمران خان بهتازگی در یکی از سخنرانیهای خود به احتمال ترور خود اشاره کرده و به صورت تلویحی، واشنگتن را مسؤول این مسأله دانسته است. طی سالهای گذشته، ترورهای زیادی در پاکستان در قبال سیاستمداران رخ داده که پرونده آنها با گذشت مدتی طولانی هنوز مختومه نشده است. یکی از این موارد، ترور بینظیر بوتو، نخست وزیر اسبق پاکستان در ایالت راولپندی بوده است.
د) چهارمین سناریو، مربوط به نقش آفرینی خاص رژیم سعودی و رژیم صهیونیستی در قبال دولت عمران خان است. بر این اساس، ممکن است واشنگتن از ریاض و تل آویو بخواهد در قالب یک سیاست آشکار با اپوزیسیون حزب تحریک انصاف و حتی اعضای این حزب وارد مذاکره شوند تا تغییراتی را به عمران خان در صورت بقا در قدرت تحمیل کنند. با این حال، یکی از اصلیترین دلایل آشکارسازی کودتای آمریکا و طرفداران آن در اسلام آباد توسط عمران خان، مخالفت نخست وزیر پاکستان با خواستههای آنها
بوده است.
عمران خان در یک نگاه
عمران خان 69 ساله، بازیکن بینالمللی و شناخته شده کریکت، همواره از منتقدان جدی سیاستهای نواز شریف، آصف علی زرداری و مشرف بوده است. وی در سال ۱۹۹۶ حزب تحریک انصاف پاکستان را تأسیس کرد. عمران خان سال 2002 و در انتخابات پارلمانی، تنها کاندیدای کسب کرسی مجلس پاکستان از حزب متبوع خود بود. حزب تحریک انصاف، انتخابات سال ۲۰۰۸ را تحریم کرد. تلاش او سرانجام در انتخابات عمومی گذشته در سال ۲۰۱۳ نتیجه داد و حزب او به عنوان بازیگری جدی در صحنه سیاسی پاکستان ظاهر شد. حزب تحریک انصاف در آن سال به عنوان دومین حزب بزرگ، آرا را به خود اختصاص داد. سرانجام در روز ۲۷ مرداد ۱۳۹۷ (۱۸ آگوست ۲۰۱۸) عمران خان به عنوان نخست وزیر پاکستان سوگند یاد کرد. رهبر حزب تحریک انصاف پاکستان، با وعده پاکستان جدید و پایان دادن به فساد در این کشور در انتخابات عمومی سال ۲۰۱۸ حضور یافت وتوانست آرای مردمی را به سود حزب متبوعش به گردش در آورد.