تحول‌ با عبور از انفعال اتفاق می‌افتد

رئیس دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه سوره

تحول‌ با عبور از انفعال اتفاق می‌افتد

دکتر امیدعلی مسعودی، کارنامه پرباری دارد. او سال‌های زیادی است که در دانشگاه مشغول تدریس است و از سال 58 وارد مطبوعات شده و در روزنامه‌های بسیاری مشغول به فعالیت بوده و درحال‌حاضر ، رئیس دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه سوره و رئیس هیات‌مدیره انجمن سواد رسانه ایران است. او معتقد است رسانه‌ملی به‌عنوان مهم‌ترین رسانه کشور وظیفه‌اش روشن کردن افکارعمومی است و طبق فرمایش امام‌راحل باید همانند یک دانشگاه عمل کند. به همین دلیل نیاز است در کنار تحول، مراقب هجمه‌های شبکه‌های معاند هم باشد. صحبت‌های او را در ادامه می‌خوانید.

امیدعلی مسعودی در پاسخ به این سوال که صداوسیما چگونه می‌تواند به تحول دست‌یابد تا نقش قرارگاهی خودش را تقویت کند، به جام‌جم می‌گوید: یک جمله می‌گویم و این جمله می‌تواند تحول بزرگی در شیوه تفکر و مدیریت صداوسیما ایجاد کند. رسانه نباید در پرداختن به رویدادها چه داخلی و چه خارجی، حالت انفعالی داشته باشد. یا باید در حالت انفعال و کنش‌پذیر باشیم یا کنش‌مند باشیم؛ یعنی ما تعیین کنیم و رویدادها را مدیریت نماییم. کار رسانه، بازتاب موقعیت‌هاست. موقعیت صرفا چیزی نیست که روایت می‌کند.
وی ادامه می‌دهد: اگر ما موقعیت‌ها را براساس آرمان‌ها، اهداف و واقعیت‌های جهان هستی روایت کنیم، موفق خواهیم بود. نمی‌توانیم فقط آرمانی فکر کنیم ولی در عمل چیز دیگری باشیم. آرمانی فکر کردن موقعی می‌تواند به نتیجه برسد که در عمل بتوانیم بستر مناسب تحقق آرمان‌ها را ایجاد کنیم. وقتی اتفاقی در داخل کشور رخ می‌دهد، شهروندخبرنگاران پیشتازند و علاوه‌بر روایت، خبر را مدیریت می‌کنند و بعد نوبت به رقبای صداوسیما می‌رسد که عمدتا شبکه‌ها و خبرگزاری‌های معاند و مخالف فرهنگ و روش اسلامی ما هستند و آنها مدیریت را در دست می‌گیرند. بنابراین مجبور می‌شویم واکنش نشان دهیم و به‌جای این‌که کنش داشته باشیم و کنش‌مند باشیم، به اینها واکنش نشان می‌دهیم و این زمان و فرصت برنامه‌ریزی را از ما می‌گیرد.
رئیس هیات‌مدیره انجمن سواد رسانه ایران ادامه می‌دهد: ما برای تک‌تک رویدادها و اتفاقات خبری باید برنامه‌ریزی داشته باشیم. مسلما بدون برنامه‌ریزی خبری موفق نخواهیم بود. بسیاری از رویدادهای را می‌شود با مدیریت خوب در صداوسیما از حالت بحرانی خارج کرده و به حل بحران برسانیم. از سوی دیگر نباید حتی در مقابل برخی اتفاقات که بحران نیستند سکوت کنیم و منتظر باشیم ببینیم دیگران چطور عمل می‌کنند و بعد ما وارد عمل شویم. با این روش نمی‌توان تحول ایجاد کرد. تحول موقعی ایجاد می‌شود که تحول‌آفرین و تحول‌ساز باشیم. در شرایط انفعالی‌بودن نمی‌توانیم تحول ایجاد کنیم. مسعودی با اشاره به این‌که ما در مدیریت رویدادها در رسانه‌ملی باید نفر اول باشیم، ادامه می‌دهد: زمانی نفر اول خواهیم بود که روایت‌ها را از واقعیت‌های جاری ببینیم. به‌ویژه در واقعیت‌هایی که احتمال بحرانی‌شدنش هست. دوم این‌که نباید در خبر و مدیریت خبر بمانیم و حتما در مدیریت خبر باید توجه داشته باشیم که افکارعمومی نیازمند اطلاعات بیشتر درباره رویداد و ابعاد آن است. 
وی می‌افزاید: گاهی یک آتش‌سوزی رخ می‌دهد و در همان روز نمی‌توانیم علت وقوع آن را بگوییم اما می‌توانیم با آوردن نمونه‌هایی از پیشینه رویداد، ذهن مردم را آماده کنیم و به آنها یاد بدهیم جلوی بحران‌ها و آتش‌سوزی‌های بعدی را بگیرند. 
در این رابطه نیازمند نظرات کارشناسانه کسانی هستیم که مثلا در بحران‌های آتش سوزی نقش دارند یا در حوادث طبیعی مانند زلزله و سیل حضور داشتند. بنابراین در همان روزهای اول باید به پرسش‌های متعدد مخاطبان‌مان پاسخ دهیم و ابعاد مساله را بررسی کنیم. به همین دلیل یکی از ایرادهایی که به صداوسیما در جهت تحول‌آفرینی شاید وارد باشد این است که در پسارویدادهاست که بعد از این‌که اتفاق افتاد،  ادامه کار را چطور باید پیش ببریم تا زمانی که افکارعمومی اقناع و راضی شود. 
این استاد دانشگاه در پایان بیان می‌کند: صداوسیما مهم‌ترین رسانه کشور و رسانه‌ملی ماست و وظیفه اصلی‌اش هدایت افکارعمومی است. آنچه حضرت‌امام از مطبوعات و رادیووتلویزیون انتظار داشتند، این بود که مانند یک دانشگاه عمل کند؛ یعنی افکارعمومی آموزش ببینند و قانع شوند. وقتی افکارعمومی را قانع کنید طبعا شبکه‌های معاند و مطبوعات خارجی دیگر نمی‌توانند از یک رویداد عادی یک بحران اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و حتی امنیتی برای ما بسازند. صداوسیما از نیروهای حرفه‌ای بسیار خوبی برخوردار است و تاکنون به مدیریت آقای دکتر پیمان جبلی کارنامه قبولی می‌دهم و ایشان روحیه تحول‌آفرینی دارد. 

مردم،  تشنه پیام‌های انقلابی و اسلامی هستند
توصیه‌ام به همکاران در صداوسیما این است که همه با هم باید همکاری کنند تا صداوسیما نه‌تنها در داخل کشور، بلکه در بیرون از مرزهای جمهوری اسلامی ایران به افکارعمومی که تشنه پیام‌های انقلابی و اسلامی ما هستند دسترسی داشته باشند. مسؤولانی که وظیفه پشتیبانی دارند مثل مجلس و دولت باید توجه داشته باشند  صداوسیما نباید از نظر بودجه واحد برون‌مرزی‌اش دچار تزلزل شود. 

رسانه در پرداختن به رویدادها چگونه عمل کند؟
نباید در حالت انفعال و کنش‌پذیر باشد
رویدادها را در رسانه چطور مدیریت کنیم؟ 
روایت‌ها براساس اهداف و واقعیت‌های جهان هستی 
چه عواملی به تحول آسیب می‌زند؟
سکوت هنگام رخ‌دادن موقعیت‌های خبری