این قنات مرکز داستان‌های عجیب و غریب و جور است و افسانه‌ای درباره این قنات مخوف وجود دارد و آن این که این قنات را جن‌ها ساخته‌اند و دیوها در ساخت آن دخالت داشته‌اند. حتی برخی مغنیان (کسانی که وظیفه حفر قنات را داشته‌اند) نیز معتقدند در زمان‌های بسیار قدیم، شخصی به نام طاهر‌با‌شناس که قدرت خاصی داشته، به دیوها دستور داده چاهی حفر کنند و آن را بسیار عمیق نمایند. براساس داستان معروف که حتی ۱۲رخ در شاهنامه شاعر فقید، فردوسی نقل شده است، این قنات که در شهر گناباد است، وجودش به قبل از پادشاهی کیخسرو می‌رسد. گذشته از برخی داستان‌های اسطوره‌ای و تاریخی، سفال‌های جمع‌آوری شده از کنار دهانه چاه‌های اصلی، قدمت این قنات عجیب را به دوره حکومت و پادشاهی هخامنشیان گره زده است. درمجموع درخصوص این قنات باید گفت که همانند بسیاری از قنات‌ها و مکان‌های دیگری همچون دریاچه تخت سلیمان و بسیاری از مکان‌های دیگر از این دست اصلا نمی‌توان به‌درستی به پیشینه و سر گذشت آنها پی برد! یکی از افرادی که این سوال را داشت و سال‌های زیادی از عمر خود را صرف پژوهش در مورد قنات قصبه گناباد کرده است، پژوهشگری فرانسوی به نام هانری گوبلوی است که در کتابی به نام قنات فنی برای دستیابی به آب، در توصیف مواجهه‌اش با قنات قصبه با زبان تمجید و تعجبی رمزآلود از این قنات به‌عنوان بنایی عجیب و البته مهندسی ساز یاد می‌کند. از نظر وی این قنات را که اصولی‌ترین قنات جهان است افرادی ساخته‌اند که نیرویی مافوق بشری داشته‌اند! در نهایت باید بگوییم که این قنات عجیب، قناتی کهن با ویژگی‌های عجیب‌ترو قدمتی۲۵۰۰ تا ۲۷۰۰ ساله است. همچنین این قنات دارای دو دالان زیرزمینی به طول ۳۳کیلومتر و چاه‌های بسیار عمیقی است که عمق برخی از آنان به ۳۰۰ متر می‌رسد.