مطابق با نوشته‌های تاریخی، سال ساخت قنات زارچ به حدود سال 1300 میلادی باز می‌گردد. یعنی بیش از 700 سال از عمر قنات زارچ یزد می‌گذرد، طبق برخی دیگر از اسناد حتی قدمت طولانی‌ترین قنات جهان به بیش از 3 هزار سال هم می‌رسد.
پس از بهره‌برداری‌های اولیه از قنات زارچ یزد، بعد از ورود اسلام به ایران، مسجد‌جامع شهر یزد در کنار این قنات احداث می‌شود. پس از ساخت مسجد جامع یزد، چند میله از چاه‌های قنات زارچ در کنار مسجد جامع یزد قرار می‌گیرد تا علاوه بر استفاده برای آب انبار وسیع زیر مسجد، نماز‌گزاران نیز برای وضو و غیره از آن استفاده کنند. نکته جالب این که این پایاب از قنات زارچ هنوز هم قابل استفاده است.
قنات زارچ یزد، از حوالی شهرستان فهرج آغاز می‌شود و با عبور از روستاهای دهنو و اکرمیه وارد شهر یزد می‌شود. این قنات پس از طی محله‌های گوناگون یزد همچون محله میدان امیرچخماق یزد و همچنین مسجد جامع یزد، از این شهر خارج شده و به طرف زارچ ادامه مسیر می‌دهد. طول قنات زارچ به بیش از 80 کیلومتر می‌رسد.
از نکات منحصر به فرد در مورد قنات زارچ یزد این که در مسیر این قنات بیش از 2000 حلقه چاه احداث شده که نه تنها در سطح ایران بلکه در سطح جهانی بی‌نظیر است.
این قنات سه شاخه دارد. شاخه‌های شیرین و ابراهیم خویدکی به طور کامل خشک شده‌اند. در حال حاضر تنها شاخه شور فعال است و حدود 72 کیلومتر آبدهی می‌کند. شاخه شور در بالا دست بیشتر میزان آبدهی خود را دارد که حدود 60 لیتر در ثانیه است. این درحالی است که تا کمتر 50 سال پیش، میزان آبدهی قنات زارچ یزد، بیش از 150 لیتر در ثانیه بود. حفر چاه‌های بی‌رویه، ساختمان‌سازی در حریم‌قنات، نشست و هدایت فاضلاب‌ها به درون قنات و ... از علل کاهش آبدهی قنات زارچ شده‌اند و معجزه تاریخی یزد را رو به مرگ کشانده‌اند.
مالکان فعلی قنات زارچ 10 نفر هستند و حدود 800 خانوار از آب این قنات برای کشاورزی استفاده می‌کنند. در حال حاضر حدود 40 هکتار توسط این قنات آبیاری می‌شود.