مداحی معیار با نگاهی به نظرگاه مقام معظم رهبری
شعاعی از آفتاب
اگر قرار باشد عاشورا به کار امروز بیاید و در زندگی ما مؤثر باشد، باید بدانیم چه چیزهایی ما را در این مسیر قرار می‌دهد و چه چیزهایی ما را از مسیر عاشورا دور خواهد کرد. مداحی، محل نشر معارف حقه خاندان وحی است و از دیگرسو مورد طمع و توجه دشمنان دین تا از این ناحیه به اسلام ناب محمدی گزند بزنند.
شگفتا در برخی مراسم و برگزاری‌ها شاهد انحراف‌های جدی در محتوا و ساختار مداحی‌ها هستیم. در این فرصت، گزاره‌ها و فرازهایی از فرموده‌های مقام معظم رهبری را یادآور می‌شویم که شامل سفارش‌ها و توصیه‌های ایشان به مداحان و ویژگی‌های مداحی و بایدنبایدهای این کار مهم و شریف است.
«من اصرار دارم که این نکته را برای برادران عزیز مداح ــ چه آنهایی که به صورت حرفه‌ای مداح هستند، چه آن کسانی که گاهی در کنار کارهایشان این کار را انجام می‌دهند ــ تکرار بکنم که این نقش، نقش بسیار مهم و حائز اهمیت و حساسی است؛ این را کم نگیرید. 17 دی ماه 136».
«کارتان سخت است عزیزان! کار شما برخلاف این‌که بعضی‌ها خیال می‌کنند چهار کلمه حفظ کنیم و یک صدای بازی هم داشته باشیم بس است؛ نه! کار خیلی سخت است. کار، هنرمندانه، مؤثر، هدایتگر و جهت‌بخش باشد. 14 تیر 1386».
«مداحی، معرفت‌افزایی است. مداحی، پراکندن معرفت و حکمت و امید و عقیده راسخ است. مداحی، جوشاندن چشمه‌های عواطف در دل‌هاست؛ با استفاده از هنر شعر، هنر آواز، هنر اجرا. 11 اردیبهشت 1392».
«مبادا پانصد نفر، هزار نفر، گاهی 10هزار نفر در جلسه‌ای جمع شوند و یک ساعت برای آنها نغمه‌سرایی شود اما چیزی به آنها داده نشود. 18 شهریور 1380».
«بسیار کارساز و مهم است و نقش ایمان‌آفرین و نقش فرهنگساز و نقش مستحکم‌کننده پیوند قلبی میان پیروان و آن محبوبان یعنی اهل‌بیت(ع) از نقش‌هایی است که مداحان دارند. 14 تیر 1386».
«کار مداح، استفاده از هنر برای بیان حقیقت است. خود این ایستادن، با صدای خوش و با آهنگ زیبا شعری را خواندن ــ هم شعر هنر است، هم آهنگ هنر است، هم صدا هنر است ــ با چندین هنر، انسان یک حقیقتی را بیان کند، می‌تواند تأثیر مضاعفی در ذهن مستمع و حاضر در مجلس و مخاطب شما بگذارد؛ این خیلی نعمت بزرگی است، خیلی فرصت بزرگی است. 23 اردیبهشت 1392».
«من بارها توصیه کرده‌ام، باز هم توصیه می‌کنم؛ منبرتان را، مجلس‌تان را تقسیم کنید به دو قسم: قسم اول، معارف و اخلاقیات. ما امروز به اخلاقیات احتیاج داریم، به معارف احتیاج داریم. سوم خرداد 1390».
«امروز هم پول می‌دهند و می‌گویند به ابتذال بکشید و اسلام را قدح کنید و اهل‌بیت(ع) را مورد مذمت قرار بدهید و شیعه را خراب کنید.28 دی ماه 1368».
«یکی از چیزهایی که من به‌خصوص می‌خواهم تکیه کنم، مسأله «انسجام اسلامی» است که ما گفتیم. انسجام اسلامی یعنی عصبیت‌های بین‌المذاهبی مسلمان‌ها نباید تحریک شود. شما نباید کاری کنید که عصبیت آن مسلمان غیرشیعه علیه شما تحریک شود؛ او هم متقابلا نباید کاری کند که غیرت و عصبیت شما را علیه خودش تحریک کند. آنها همین را می‌خواهند. 14 تیر 1386».
«وحدت را حفظ کنید. اگر دیدید در جامعه بین شما کسانی هستند که عکس این رفتار می‌کنند، آنها را طردشان کنید؛ مخالفت خودتان را به آنها ابراز و اعلام کنید؛ اینها ضرر می‌زنند؛ ضربه می‌زنند. ضربه‌ای به اسلام می‌زنند، ضربه‌ای به تشیع می‌زنند، ضربه‌ای به جامعه اسلامی می‌زنند. این از جمله مسائل بسیار مهم است. 14 تیر 1386».
«امروز اگر چنانچه بپرسند: «آقا حرفه مداحی به چی احتیاج دارد؟»، «یکی بخواهد مداح بشود، از امروز شروع کند، چه چیزی نیاز دارد؟»، دو سه چیز را می‌شمارید دیگر؛ می‌گویید باید صدایش خوب باشد، حافظه خوبی داشته باشد، بتواند شعر یاد بگیرد البته روح هم داشته باشد. یک انسانی با داشتن حافظه خوب و صدای خوش، می‌تواند بشود یک مداح. به نظر ما این کافی نیست. شما به مداح به چشم یک معلم نگاه کنید که می‌خواهد چیزی را به مستمع خود تعلیم بدهد. همه شماها این صلاحیت را دارید. هیچ‌کس را از این دایره نباید بیرون کرد. هر که شوق این کار را دارد، بسم‌ا... خیلی خوب است اما صلاحیتش را در خودش به‌وجود بیاورد. 13 خرداد 1389».
«مداحی اهل‌بیت(ع)، خیلی بالاست. هم مقام بالا و هم تأثیر زیادی در جامعه و ذهن مردم دارد. باید بدانید که چه کسی مداح است، مقدمات کار مداحی او چیست، چقدر شعر می‌داند، چقدر حفظ است و چقدر می‌تواند بخواند؟ این خصوصیات را باید مرکزی عهده‌دار شود. حالا نمی‌دانم این مراکز مرسوم باید این کار را بکنند یا خود شما به کیفیتی فکرش را می‌کنید. این چیزی است که دنیا و نیازهای جامعه امروز، غیر از آن را برنمی‌تابد و قبول نمی‌کند. باید این‌طور باشد. 28 دی 1368».
«گاهی کلمات مدح‌آمیزی از ائمه(ع) پشت سر هم می‌آوریم که نه درست مستمع به عمق این کلمات می‌رسد، نه با فهمیدن آن کلمات چیزی بر معرفت او اضافه می‌شود. اینها ارزش چندانی ندارد. 18 شهریور 1380».
«من اصرار دارم که این نکته را برای برادران عزیز مداح ــ چه آنهایی که به صورت حرفه‌ای مداح هستند، چه آن کسانی که گاهی در کنار کارهایشان این کار را انجام می‌دهند ــ تکرار بکنم که این نقش، نقش بسیار مهم و حائز اهمیت و حساسی است؛ این را کم نگیرید. 17 دی ماه 136».
«کارتان سخت است عزیزان! کار شما برخلاف این‌که بعضی‌ها خیال می‌کنند چهار کلمه حفظ کنیم و یک صدای بازی هم داشته باشیم بس است؛ نه! کار خیلی سخت است. کار، هنرمندانه، مؤثر، هدایتگر و جهت‌بخش باشد. 14 تیر 1386».
«مداحی، معرفت‌افزایی است. مداحی، پراکندن معرفت و حکمت و امید و عقیده راسخ است. مداحی، جوشاندن چشمه‌های عواطف در دل‌هاست؛ با استفاده از هنر شعر، هنر آواز، هنر اجرا. 11 اردیبهشت 1392».
«مبادا پانصد نفر، هزار نفر، گاهی 10هزار نفر در جلسه‌ای جمع شوند و یک ساعت برای آنها نغمه‌سرایی شود اما چیزی به آنها داده نشود. 18 شهریور 1380».
«بسیار کارساز و مهم است و نقش ایمان‌آفرین و نقش فرهنگساز و نقش مستحکم‌کننده پیوند قلبی میان پیروان و آن محبوبان یعنی اهل‌بیت(ع) از نقش‌هایی است که مداحان دارند. 14 تیر 1386».
«کار مداح، استفاده از هنر برای بیان حقیقت است. خود این ایستادن، با صدای خوش و با آهنگ زیبا شعری را خواندن ــ هم شعر هنر است، هم آهنگ هنر است، هم صدا هنر است ــ با چندین هنر، انسان یک حقیقتی را بیان کند، می‌تواند تأثیر مضاعفی در ذهن مستمع و حاضر در مجلس و مخاطب شما بگذارد؛ این خیلی نعمت بزرگی است، خیلی فرصت بزرگی است. 23 اردیبهشت 1392».
«من بارها توصیه کرده‌ام، باز هم توصیه می‌کنم؛ منبرتان را، مجلس‌تان را تقسیم کنید به دو قسم: قسم اول، معارف و اخلاقیات. ما امروز به اخلاقیات احتیاج داریم، به معارف احتیاج داریم. سوم خرداد 1390».
«امروز هم پول می‌دهند و می‌گویند به ابتذال بکشید و اسلام را قدح کنید و اهل‌بیت(ع) را مورد مذمت قرار بدهید و شیعه را خراب کنید.28 دی ماه 1368».
«یکی از چیزهایی که من به‌خصوص می‌خواهم تکیه کنم، مسأله «انسجام اسلامی» است که ما گفتیم. انسجام اسلامی یعنی عصبیت‌های بین‌المذاهبی مسلمان‌ها نباید تحریک شود. شما نباید کاری کنید که عصبیت آن مسلمان غیرشیعه علیه شما تحریک شود؛ او هم متقابلا نباید کاری کند که غیرت و عصبیت شما را علیه خودش تحریک کند. آنها همین را می‌خواهند. 14 تیر 1386».
«وحدت را حفظ کنید. اگر دیدید در جامعه بین شما کسانی هستند که عکس این رفتار می‌کنند، آنها را طردشان کنید؛ مخالفت خودتان را به آنها ابراز و اعلام کنید؛ اینها ضرر می‌زنند؛ ضربه می‌زنند. ضربه‌ای به اسلام می‌زنند، ضربه‌ای به تشیع می‌زنند، ضربه‌ای به جامعه اسلامی می‌زنند. این از جمله مسائل بسیار مهم است. 14 تیر 1386».
«امروز اگر چنانچه بپرسند: «آقا حرفه مداحی به چی احتیاج دارد؟»، «یکی بخواهد مداح بشود، از امروز شروع کند، چه چیزی نیاز دارد؟»، دو سه چیز را می‌شمارید دیگر؛ می‌گویید باید صدایش خوب باشد، حافظه خوبی داشته باشد، بتواند شعر یاد بگیرد البته روح هم داشته باشد. یک انسانی با داشتن حافظه خوب و صدای خوش، می‌تواند بشود یک مداح. به نظر ما این کافی نیست. شما به مداح به چشم یک معلم نگاه کنید که می‌خواهد چیزی را به مستمع خود تعلیم بدهد. همه شماها این صلاحیت را دارید. هیچ‌کس را از این دایره نباید بیرون کرد. هر که شوق این کار را دارد، بسم‌ا... خیلی خوب است اما صلاحیتش را در خودش به‌وجود بیاورد. 13 خرداد 1389».
«مداحی اهل‌بیت(ع)، خیلی بالاست. هم مقام بالا و هم تأثیر زیادی در جامعه و ذهن مردم دارد. باید بدانید که چه کسی مداح است، مقدمات کار مداحی او چیست، چقدر شعر می‌داند، چقدر حفظ است و چقدر می‌تواند بخواند؟ این خصوصیات را باید مرکزی عهده‌دار شود. حالا نمی‌دانم این مراکز مرسوم باید این کار را بکنند یا خود شما به کیفیتی فکرش را می‌کنید. این چیزی است که دنیا و نیازهای جامعه امروز، غیر از آن را برنمی‌تابد و قبول نمی‌کند. باید این‌طور باشد. 28 دی 1368».
«گاهی کلمات مدح‌آمیزی از ائمه(ع) پشت سر هم می‌آوریم که نه درست مستمع به عمق این کلمات می‌رسد، نه با فهمیدن آن کلمات چیزی بر معرفت او اضافه می‌شود. اینها ارزش چندانی ندارد. 18 شهریور 1380».
ضمیمه نوجوانه
