روند مذاکرات وین نشان می‌دهد آمریکا به دنبال حفظ و تثبیت ساختار تحریم‌هاست
استراتژی «تنفس‌مصنوعی»
این روزها، زمان شروع مجدد گفت‌وگوهای وین به یکی از مسائل خبرساز تبدیل شده تا جایی که خبرگزاری رویترز گزارش داده آمریکا قصد دارد به منظور هماهنگی‌های لازم با کابینه جدید رژیم‌صهیونیستی، دور بعدی گفت‌وگوها را به تأخیر بیندازد. ششمین دور مذاکرات هسته‌ای وین برای رایزنی در خصوص وضعیت برجام چند روز پیش به پایان رسید و تمامی طرف‌های مذاکره منتظرند زمان برگزاری دور هفتم مذاکرات اعلام شود که البته هنوز زمان دور جدید اعلام نشده است. در همین زمینه میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در این مذاکرات، برعدم آمادگی برخی طرف‌های مذاکره برای آغاز دور هفتم تاکید و در توییتی اعلام کرده بود طرف‌های مذاکره‌کننده به زمان بیشتری نیاز دارند.
در واقع پس از شش دور مذاکره در وین برای سر و سامان دادن به اختلافات قبلی و باز کردن گره‌های تحریمی جدید ترامپ، در حال حاضر همه کشورها منتظر آغاز دوره هفتم مذاکرات وین هستند. اما آن‌طور که از رصد اخبار و تحلیل‌ها به نظر می‌رسد مذاکرات وین تا حدی از چشم‌انداز اولیه فاصله گرفته و کارشناسان مسائل سیاست خارجی می‌گویند مواضع گروسی و آژانس بین‌المللی هسته‌ای هم در این زمینه بی‌تأثیر نبوده است. البته تغییر و روی کار آمدن دولت جدید رژیم‌صهیونیستی در نوع مواضع آمریکایی‌ها بی‌تأثیر نبوده و از سوی دیگر در حال حاضر هیچ بازدارندگی خاصی برای ممانعت از خروج آمریکا از برجام وجود ندارد. طوری که اگر در انتخابات بعدی مجدد جمهوریخواهان از جمله ترامپ به پیروزی برسند قطعا از برجام خارج خواهند شد. مجموع این شرایط سبب شده تهران بر ضمانت اجرایی مذاکرات وین در دور جدید و گرفتن ضمانت از آمریکا و حتی کشورهای 1+4 تاکید کند تا دیگر آمریکا نتواند پس از امضای برجام ۲ آن را بر هم بزند و خارج شود. شاید به همین دلیل سیدعباس عراقچی، معاون وزیر خارجه و رئیس هیأت ایرانی شرکت‌کننده درباره روند مذاکرات گفته ملاک ما رسیدن به یک توافق خوب است و ما به اواخر کار نزدیک شدیم، ولی مسیر باقیمانده ساده نخواهد بود.
یکی از مسائل اصلی و دغدغه‌های جدی ایران از زمان امضای برجام لغو تحریم‌ها بوده اما همچنان با گذشت پنج‌سال از برجام و در شرایط فعلی به نظر می‌رسد دوباره به نقطه آغاز بازگشته‌ایم و آمریکا تمایلی به لغو تحریم‌ها نداشته و صرفا به دنبال تعلیق آن است. از سوی دیگر ساختار تحریم‌ها علیه ایران به‌گونه‌ای طراحی‌شده که تحریم‌هایی همچون یوترن، ایسا و کاتسا همچنان بزرگ‌ترین مانع در مسیر تحقق احیای برجام است در حالی که رهبر انقلاب نیز در نقشه‌راه اعلامی خود بر موضوع لغو تمام تحریم‌ها علیه کشورمان تاکید کرده بودند.
همچنین آمریکا تلاش دارد با بازگشت خود به برجام از ظرفیت‌های همچون مکانیسم‌ماشه بر ایران استفاده کند و به‌نظر می‌رسد ادامه مذاکرات با روند فعلی نتیجه خاصی برای ایران نخواهد داشت. بنابراین موضوع تفاهم فنی با آژانس از نکات مهمی است که اگر چه ارتباطی با مذاکرات وین نداشته اما سایه اقدامات رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر گفت‌وگوها احساس شده و موضوع مهم، مساله تمدید یا عدم تمدید تفاهم فنی میان ایران و آژانس بوده است.
نکته دیگر نیز مساله لغو تحریم‌هاست؛ هرچند جمهوری اسلامی اعلام کرد دولت آمریکا برای بازگشت به برجام باید به‌صورت بی‌قیدوشرط تمامی تحریم‌های اعمال‌شده، بازاعمال‌شده یا دوباره برچسب‌گذاری‌شده در دوران ترامپ را لغو کند و این مساله مورد راستی‌آزمایی قرار بگیرد. اما با این حال طرف آمریکایی حتی از ارائه ضمانت هم درباره این‌که واشنگتن مجدد تجربه دوران ترامپ در خروج از برجام را تکرار نخواهد کرد، خودداری می‌کند. یکی از موضوعات مهم دیگر در زمینه روند مذاکرات وین، بازه زمانی و دولتی است که توافق باید در دوره آن صورت بگیرد. در همین زمینه، خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه هفتم تیر در نشست خبری درباره مذاکرات وین و این‌که اگر گفت‌وگوها ادامه یابد نماینده رسمی دولت منتخب در ایران در این مذاکرات حاضر می‌شود یا مذاکرات در دولت بعد ادامه می‌یابد، گفته بود اساسا اهمیتی ندارد در کدام بازه زمانی و در کدام دولت توافق صورت بگیرد. اگر همین الان هم این توافق جمع‌بندی شود و تصمیمات را همه طرف‌ها بگیرند ما حتی یک ساعت کار را به عقب نخواهیم انداخت و تصمیم در خصوص این موضوع به این دولت و آن دولت برنمی‌گردد. با این شرایط به نظر می‌رسد در دوره هفتم مذاکرات وین، ناظر به تجارب گذشته، آمریکا باید ناچار به تامین خسارت در صورت خروج احتمالی از برجام 2 شود، چراکه در غیر این‌صورت هر گشایشی در این دوره از مذاکرات با چالش‌های آمریکا در دوره بعدی مواجه خواهد شد.
یکی از مسائل اصلی و دغدغه‌های جدی ایران از زمان امضای برجام لغو تحریم‌ها بوده اما همچنان با گذشت پنج‌سال از برجام و در شرایط فعلی به نظر می‌رسد دوباره به نقطه آغاز بازگشته‌ایم و آمریکا تمایلی به لغو تحریم‌ها نداشته و صرفا به دنبال تعلیق آن است. از سوی دیگر ساختار تحریم‌ها علیه ایران به‌گونه‌ای طراحی‌شده که تحریم‌هایی همچون یوترن، ایسا و کاتسا همچنان بزرگ‌ترین مانع در مسیر تحقق احیای برجام است در حالی که رهبر انقلاب نیز در نقشه‌راه اعلامی خود بر موضوع لغو تمام تحریم‌ها علیه کشورمان تاکید کرده بودند.
همچنین آمریکا تلاش دارد با بازگشت خود به برجام از ظرفیت‌های همچون مکانیسم‌ماشه بر ایران استفاده کند و به‌نظر می‌رسد ادامه مذاکرات با روند فعلی نتیجه خاصی برای ایران نخواهد داشت. بنابراین موضوع تفاهم فنی با آژانس از نکات مهمی است که اگر چه ارتباطی با مذاکرات وین نداشته اما سایه اقدامات رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر گفت‌وگوها احساس شده و موضوع مهم، مساله تمدید یا عدم تمدید تفاهم فنی میان ایران و آژانس بوده است.
نکته دیگر نیز مساله لغو تحریم‌هاست؛ هرچند جمهوری اسلامی اعلام کرد دولت آمریکا برای بازگشت به برجام باید به‌صورت بی‌قیدوشرط تمامی تحریم‌های اعمال‌شده، بازاعمال‌شده یا دوباره برچسب‌گذاری‌شده در دوران ترامپ را لغو کند و این مساله مورد راستی‌آزمایی قرار بگیرد. اما با این حال طرف آمریکایی حتی از ارائه ضمانت هم درباره این‌که واشنگتن مجدد تجربه دوران ترامپ در خروج از برجام را تکرار نخواهد کرد، خودداری می‌کند. یکی از موضوعات مهم دیگر در زمینه روند مذاکرات وین، بازه زمانی و دولتی است که توافق باید در دوره آن صورت بگیرد. در همین زمینه، خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه هفتم تیر در نشست خبری درباره مذاکرات وین و این‌که اگر گفت‌وگوها ادامه یابد نماینده رسمی دولت منتخب در ایران در این مذاکرات حاضر می‌شود یا مذاکرات در دولت بعد ادامه می‌یابد، گفته بود اساسا اهمیتی ندارد در کدام بازه زمانی و در کدام دولت توافق صورت بگیرد. اگر همین الان هم این توافق جمع‌بندی شود و تصمیمات را همه طرف‌ها بگیرند ما حتی یک ساعت کار را به عقب نخواهیم انداخت و تصمیم در خصوص این موضوع به این دولت و آن دولت برنمی‌گردد. با این شرایط به نظر می‌رسد در دوره هفتم مذاکرات وین، ناظر به تجارب گذشته، آمریکا باید ناچار به تامین خسارت در صورت خروج احتمالی از برجام 2 شود، چراکه در غیر این‌صورت هر گشایشی در این دوره از مذاکرات با چالش‌های آمریکا در دوره بعدی مواجه خواهد شد.
