کمدی، یک روایت جریانساز است
این فصل از برنامه خنداننده شو، مانند دیگر فصلها ترکیبی از بچههای مستعد و پدیده در کنار افرادی است که برای تجربه کردن به این برنامه آمدهاند تا خود را جلوی دوربین و از نگاه مخاطبان بیشمار این برنامه محک بزنند. بسیاری از این افرادی که در برنامههای خنداننده شو حضور پیدا میکنند به هیچ عنوان تجربه اجرا روی استیج را ندارند و اینکه در برخی قسمتها میبینیم دچار اشتباه و فراموش کردن در اجرای متن میشوند یک امر بدیهی برای این افراد است. این برنامه رقابت چند استندآپ کمدین مطرح نیست و باید به این بچهها اجازه آزمون و خطا داد. با چند جلسه کارکردن با این افراد نمیتوان به یک اجرای بدون نقص رسید و همین که این افراد جرات حضور جلوی دوربین را پیدا میکنند و میتوانند تا حد زیادی اجرای خوبی داشته باشند جای تقدیر دارد. بسیاری از این افراد کاملا بیتجربه هستند و حتی کلاسهای بازیگری، سخنوری، مجریگری و بداههگویی را ندیدهاند و با توجه به نمک ذاتی خود روی صحنه خندانندهشو حضور پیدا کردهاند. در برخی از قسمتها شاهد آن هستیم که بچهها روی صحنه متن خود را فراموش میکنند. میتوان برای اینکه این اتفاق کمتر رخ دهد از کدگذاری در متن استفاده کرد. این روش در بیشتر اجراهای کمدینهای معروف که استندآپ کمدی انجام میدهند، مرسوم است. از طرفی، با توجه به محدودیتهای عرفی و اجتماعی که در کشور ما وجود دارد، نحوه اجرا و صحبتها در استندآپ کمدی ایران متفاوت است. در بیشتر کشورهای دنیا، استندآپ کمدی بر اساس شوخیهای سیاسی، دینی، اجتماعی و جنسی شکل میگیرد اما در بسیاری از این موارد ذکر شده، پرداختن به این موضوعات در تلویزیون و اجرای استندآپ درباره آنها ممکن نیست. از نظر شوخیهای سیاسی بهدلیل ملاحظاتی که وجود دارد، امکان کمتری برای بچههایی که استندآپکمدی میکنند، وجود دارد که بخواهند به مسائل سیاسی بپردازند و این موضوعات را دستمایه شوخیهای خود در اجرا قرار دهند. بهواقع برای دیدن اجراهای بهتر در استندآپکمدی، باید از سیاسیون و مسؤولان دولتی بخواهیم که جنبه انتقاد از خود را بالا ببرند، چون اساسا کمدی یک روایت جریانساز است که از شکل قهری و انتقاد تند نسبت به موضوعات به شکل طنز به هر داستانی نگاه میکند. همیشه گفتن برخی نقدها به رفتارهای سیاسیون از طریق طنز و کمدی انجام گرفته است. در گذشته این نوع انتقادهای طنزگونه از طریق مجلهای مثل گلآقا و کاریکاتور مطرح میشد و امروز میتواند این نوع انتقادها از طریق استندآپکمدی که هنری بهروز و جدید است مطرح شود. استندآپکمدی و طنزی میتواند جریانساز باشد که به این نوع مسائل بپردازد و بتواند باعث ایجاد فکر در جامعه شود والا اگر اینگونه ممیزیها و نگاهها برداشته نشود استندآپکمدی در حد همین خاطرهگفتنهایی که شاهد آن هستیم، پیشخواهدرفت. خنده همراه با اندیشه، قصد استندآپکمدی است و این نوع نگاه قطعا میتواند باعث آگاهیسازی از موضوعات و نوعی اعتراض بدون داد و فریاد و قهر در جامعه باشد. از طرفی عرف جامعه کشور ما استندآپ دینی را برنمیتابد و نمیتوان با این موضوعات شوخی کرد. البته استندآپ با رفتارها و برداشتها شوخی میکند و در همه جای دنیا کاری به اصل دین یا مذهب ندارد. استندآپ، مسخرهکردن و مسخرهبازی نیست اما اجرای اینگونه استندآپها در کشور ما و از رسانه ملی اصولا امکانپذیر نیست. درباره استندآپهایی با موضوعات جنسی هم که اصلا نمیتوان به آن پرداخت و در کشورهای دیگر هم با محدودیت سنی اجرا میشود. با کنار گذاشتن این موضوعات فقط پرداختن به موضوعات اجتماعی برای اجرا در تلویزیون باقی میماند که آن هم باز مشکلات خود را دارد. در پرداختن به موضوعات اجتماعی باید مراقب بود که به برخی نهادها، انجمنها، افراد و دستهها برنخورد. شما نمیتوانید با هیچ ارگان یا دستهای شوخی کنید و فردا انتظار انتشار بیانیه را از طرف آنها نداشته باشید. بهواقع باید جنبه شوخی و طنز را در کشور بالا برد و بعد انتظار داشت افرادی که استندآپکمدی میکنند به موضوعات تکراری ورود نکرده و به رویدادهای جدید بپردازند. از فصل اول خندانندهشو تاکنون میتوان دید و تحلیل کرد که چقدر این نگاه سلیقهای در کار بچههایی که استندآپ میکنند تاثیرگذار بوده است. موضوع دیگر این است که در ممیزیها یک خطمشی مشخص وجود ندارد و میتوان با نگاه شخصی و سلیقهای مانع پخش یا پرداخت به برخی از موضوعات شد. اگر همه این موضوعات را کنار یکدیگر بگذاریم خواهیم دید که دستوبال دستاندرکاران و کسانی که استندآپ را اجرا میکنند و مینویسند بسته است. بهشخصه شاهد بودم که بارها متنی که نوشته شده بود تغییر کرد و در برخی موارد نویسندگان، سراغ یک موضوع دیگر رفتند که ممیزی نداشته باشد. بههمیندلایل پیداکردن موضوعی که قبلا در فضای مجازی به آن نپرداخته باشند یا توسط یک فرد دیگری استندآپ آن اجرا نشده باشد و مورد قبول هم واقع شود بسیار کار سختی است و بههمیندلیل در برخی موارد شاهدیم بچهها موضوعاتی را اجرا میکنند که برای مخاطب جالبتوجه نیست و با آن ارتباط برقرار نمیکند. از طرفی باید این موضوع را در نظر گرفت که بسیاری از این بچهها برای اولینبار جلوی دوربین میروند و در مقابل مخاطب میلیونی تلویزیون قرار میگیرند. برنامه خندانندهشو یک برنامه استعدادیایی است که تاکنون راه خود را بهدرستی رفته و توانسته استندآپکمدینهای موفقی را به مخاطبان معرفی کند. خندوانه در طول سالها فعالیت خود تلاش داشته این استعدادها را معرفی کند که فکر میکنم تا حد زیادی موفق به این کار شده است. نگاه سلیقهای و وجود نداشتن جنبه شوخی در جامعه باعث بستهبودن دست نویسندهها برای نوشتن متن در استدآپکمدیهایی است که در خندانندهشو شاهد آن هستیم. به همین دلیل است بیشتر متنها به تعریف خاطرات خانوادگی و شخصی کمدینها منجر میشود. اگر میخواهیم از این تکرار خارج شویم باید نگاهی درستتر به این موضوع داشته باشیم و برونرفت از این تکرار یک همت جمعی را طلب میکند. خاطره و لطیفه میتواند بخشی از اجرای یک استندآپکمدی باشد و اگر بخواهد تمام اجرای استندآپکمدی به تعریف خاطره و لطیفه بگذرد دیگر نمیتوان این اجرا را استندآپکمدی نامید. امیدوارم با حمایت اهالی رسانهها و برنامههای اینچنینی استدآپکمدی که یک هنر نو و جدیدی در کشور ما ایران است، بتواند جایگاه خوبی در بین مخاطبان خود پیدا کند. باید کمک کنیم تا این هنر نوپا، پدیدهها و ستارههای خودش را بشناسد و مردم بیش از این آن را دوست داشته باشند.