گفتوگو با سارا روستاپور، نویسنده، تهیهکننده، کارگردان و مجری برنامههای کودک
خردسالان سرمایههای ما هستند
بچههای دهه 60 ،خاله سارا را خوب میشناسند؛ همان خاله مهربانی که مجری برنامه «رنگین کمان» شبکه پنج بود. سارا روستاپور، سالهاست در زمینه کودک فعالیت میکند. چه به عنوان نویسنده و کارگردان و چه به عنوان مجری و تهیهکننده. او به قدری به بچهها و کار برای آنها علاقه دارد که در همین رشته هم تحصیل کرده است. روستاپور خودش هم یک مادر است و با توجه به این موضوع، به راحتی میتواند با بچهها ارتباط بگیرد و با سلیقه و خواسته آنها آشناست. روستاپور این اواخر برنامه «پاشو پاشو کوچولو» و «مهد پویا» را روی آنتن داشته و دارد. جامجم با او درباره فعالیتهای اخیرش و کار کودک و ویژگیهای آن گفتوگویی داشته که شاید خواندن آن برای شما هم جالب باشد. پس همراه ما باشید:
بله در تدارک سری جدید برنامه «مهد پویا» هستم.
درباره تغییرات برنامه به نسبت فصلهای قبل، توضیح می دهید؟
میتوانم بگویم حدود 50 درصد برنامه در سری جدید تغییر کرده و 4-5 عروسک به برنامه اضافه شده. آیتمهای جدیدی به برنامه اضافه شده و اینکه رویکرد اصلی ما در این برنامه آموزش بچههای پیش دبستانی شده است. چون برنامه در قسمتهای قبل برای بچههای خردسال بود. اما این بار به صورت تخصصی برای بچههای پیش دبستانی کار میکنیم و میتوانم بگویم تقریبا با آموزش و پرورش همگام هستیم.
برنامهسازی و اجرا برای بچههای امروزی کار بسیار سختی است. اینکه در دنیای امروز که رقابت رسانهای هم وجود دارد بتوان بچهها را پای تلویزیون نشاند. با این وجود شما بیشتر در این زمینه فعالیت میکنید. دلیل این علاقه چیست؟
در همه کشورها و در همه جوامع مهمترین کار و بهترین سرمایهگذاری روی بچههای خردسال است. یعنی این سرمایهگذاری که روی خردسال میکنیم، نتیجهاش را در آینده میبینیم. البته که کار بسیار سختی است، اما هر کاری به هر حال، سختیهای خاص خودش را دارد اما وقتی تو میبینی که میتوانی تا این حد تاثیرگذار باشی و انرژی مثبت از مردم بگیری، خیلی حال خوبی به آدم دست میدهد.
یعنی بازخوردش را بین والدین بچهها میبینید؟ اینکه چقدر روی فرزندانشان تاثیر مثبت بگذارید؟
بله به خصوص در برنامه «پاشو پاشو کوچولو» خانوادهها برایم پیام میدهند که فرزندشان با این برنامه صبحانه میخورد یا کاری را یاد گرفته یا این کاردستی را درست کرده و همین حال خوبی به آدم میدهد.
یکی از معضلاتی که در این زمینه وجود دارد این است که پدر و مادرها اغلب شاغل هستند و بچهها به نوعی دچار خلأ عاطفی میشوند. آیا این کمبود حضور پدر و مادرها را میتوان با ساخت برخی برنامهها تاحدودی جبران کرد؟
خلأ وجود پدر و مادر با هیچ چیزی پر نمیشود. من خودم بچه دارم و روزهایی که نیستم این خلأ با هیچ چیزی حتی مهد کودک هم برای او پر نمیشود. اما در زمان نبود پدر و مادر میتوان با برخی برنامهها به بچهها آموزش داد که چرا پدر و مادر سر کار میروند و لازم است که بروند و این احساس امید را به بچه بدهیم که اگر الان نیستند به خاطر خودش است.
دخترتان چند سال دارد و آیا به کارها و برنامههای شما هم علاقهای دارد؟
دختر من چهار سال دارد و به شدت از دوربین فراری است. اما بیننده برنامههاست و خیلی هم دوست دارد. با هم «پاشو پاشو کوچولو» را میبینیم و خیلی هم از تماشای آن لذت میبرد.
علاقه ندارید برای بزرگسالان کار کنید؟
یک دوره کار بزرگسال انجام دادم اما احساس کردم کار برای بچهها را بیشتر دوست دارم. همیشه دوست دارم درباره کودک یا برای کودک کار کنم. البته رشته تحصیلیام کارگردانی نمایش عروسکی است. بنابراین علاقهای به کار برای بزرگسال ندارم.
البته تجربه بازیگری هم داشتید.
تجربه بازیگری داشتم اما برنامهسازی و اجرا برای بزرگسال را دوست ندارم.
با این حساب به بازیگری هم فکر می کنید و به نوعی دغدغه تان هست؟
نه اصلا دغدغهام بازیگری نیست، ولی تجربه کردن را دوست دارم. همیشه برای کار دعوت شدهام، اینکه خودم تلاش کنم و دنبال بازیگری بروم نبوده.
شما یکی از اولین خالههای بچهها در تلویزیون هستید. بنابراین بچههایی که وارد برنامه شما میشدند یا مخاطبتان بودند، الان ممکن است خودشان پدر یا مادر شده باشند. تا به حال با افرادی برخورد کردهاید که بگویند شما خاله سارایشان بودید و با دیدن آنها شگفتزده شوید؟
بله در فضای مجازی خیلی این اتفاق افتاده که پیام دادهاند و گفتند مخاطب «رنگین کمان» و خاله سارا بودند. خیلی حس خوب و جالبی است. من در 22 سالگی شروع کردم و حالا 40 سال دارم. مخاطب آن موقع برنامه من حدود هشت تا 11 سال بودند و الان بزرگ شدهاند و بین 25 تا 35 سال هستند و خیلیها پدر و مادر شدند. اینجاست که میگویم چه شغل خوبی دارم و چقدر توانستهام تاثیرگذار باشم. اصلا این حس با هیچ چیزی قابل قیاس نیست.
با وجود اینکه برنامههای بسیاری ساخته و اجرا کردهاید، هنوز هم با همان عنوان خاله سارا شما را خطاب میکنند؟
بله به خصوص در فضای مجازی که میگویند: «خاله سارا بالاخره پیدایت کردیم». (میخندد) خیلی برایم جالب و بامزه است. خیلی حس خوبی است.
زمانی که خودتان کودک بودید، انیمیشن مورد علاقهتان چه بود؟
من آن موقع کارتون «بچههای مدرسه والت» را دوست داشتم. همچنین مجموعه «خونه مادربزرگه» را هم خیلی دوست داشتم.
فکر میکنم وقتی شما کودک بودید، خانمها خامنه و رضایی برای بچهها برنامه اجرا میکردند و قطعا شما بیننده این برنامهها بودید. فکر میکردید خودتان هم روزی در این زمینه فعالیت کنید؟
بله دقیقا مخاطب برنامههایی بودم که خانم خامنه و خانم رضایی اجرا میکردند. خاطرم هست مطمئن بودم که میخواهم در تلویزیون کار کنم. چون آن موقع بچهها دفترچه خاطرات داشتند. من هم وقتی 17 ساله بودم، دفترچه خاطراتی داشتم که دوستانم برایم در آن امضا میکردند و یادگاری مینوشتند. آخر آن دفتر برای خودم نوشتهام: «امیدوارم روزی بتوانم به صداوسیما بروم و کار کنم.» حتی یادم میآید که من برنامه «شما و سیما» را خیلی دوست داشتم و تماشا میکردم. حتی مدتها دلم میخواست خانم فریبا جعفری، تهیهکننده برنامه را ببینم. برایم خیلی جذاب بود. حتی در برخی مسابقههای تلویزیونی مثل «ببین و بگو» شرکت میکردم و دیدن خانمهایی که تصویربرداری میکردند برایم بینهایت جذاب بود. به نوعی شغل هیجانانگیزی برایم بود و خوشحالم که به آرزویم رسیدم.
تاثیرگذاری روی بچهها چگونه ایجاد میشود؟
معتقدم با همه محدودیتهایی که داریم، اگر برنامه خوبی در تلویزیون ساخته شود اولویت مردم تماشای تلویزیون ایران است. البته در زمینه پویانمایی این ادعا را ندارم. اما به عنوان مثال وقتی سریال خوبی ساخته میشود، واقعا مردم به جای سریالهای شبکههای ماهوارهای ترجیح میدهند سریال ایرانی تماشا کنند. البته اگر سریال خوبی باشد. در زمینههای دیگر همین نظر را دارم. وقتی شما برنامه کودک خوبی میسازی که متناسب با فرهنگ ایرانی و فارسی است، بچه آن را انتخاب میکند و اینکه ما برای بچهها شبکه اختصاصی داریم اتفاق خوبی است که در صداوسیما افتاده. البته معتقدم باید به صورت 24 ساعته برای خردسالان باشد و شبکه کودک و خردسال هم باید از هم جدا باشد. اما نکته مهم اینکه پدر و مادر با خیال راحت تلویزیون را برای بچهها روشن میکنند. در صورتی که سالها پیش خانوادهها اجازه میدادند بچهها انیمیشنهای خارجی را ببینند. اما الان میدانند که برخی انیمیشنهای خارجی به علت تفاوت فرهنگی با ما میتواند برای بچهها مخرب باشد. به همین دلیل انتخابشان تلویزیون خودمان میشود. اما خب ما هم باید محصول خوب ارائه کنیم. وقتی برنامه خوب میسازیم، بازخوردش را میبینیم. اینکه خانوادهها تشکر میکنن
د.
زینب علیپورطهرانی - گروه رسانه