مباحثی پیرامون عزاداری
کتاب «مباحثی پیرامون عزاداری»، از نشر سوره، تألیف بهاءالدین قهرمانینژاد است که بنابر گفته نویسنده تیمناً بهنام خامس آلعبا در پنج بخش و در 14فصل نگاشته شده است.
شناخت از تاریخ عزاداری در اسلام و ایران، آموزهها و تأثیرات عزاداری، تأکید بر آفات خرافه و تحریفهای موجود و بررسی فتاوای علمای بیدار شیعه در باب عزاداری از اهداف مهم نویسنده در نگارش این اثر است.نویسنده در فصل نخست «تاریخچه»، ضمن بررسی سبک عزاداری در بین عرب جاهل قبل از اسلام، جلوههای مختلف عزاداری در زمان پیامبر را ذکر و به نحوه عزاداری خاندان آلعبا(ع) اشاره میکند. از مطالب مهم این بخش، بدعتی است که خلیفه دوم در منع گریه و عزاداری ایجاد میکند و گریه کردن بر مرده، خصوصا در مورد زنان را حرام اعلام کرده و حتی از حضور ایشان در قبرستان و قبور شهدا جلوگیری میکند.
«کربلا» عنوان فصل دوم است که به جریان بیعتنامه یزید تا آغاز حرکت امام به کربلا اشاره دارد و به اهمیت پیامرسانی و شعارهای عاشورایی واقعه کربلا چه در حین جنگ با نوشتن جملات قصار روی قبرها و چه در وقت اسارت با گفتن خطبههای آتشین توسط حضرت زینب(س) و امام سجاد(ع) میپردازد. نویسنده در پایان این فصل ضمن اشاره بر اشگوارهها و سوگوارهها، که اوج آنها در زیارت عاشورا و ناحیه مقدسه است، به موضوع برپایی مجالس عزاداری توسط بازماندگان اهلبیت(ع) در سوگ شهدای کربلا پرداخته است.نگارنده در فصل سوم «ایرانیان و اهلبیت» ضمن اشاره به جذب شدن مسلمانان غیرعرب و برخورد آنها با اهلبیت، به قیام مختار ثقفی و قیام یحیی بن زید و همکاری خالصانه ایرانیان اشاره میکند و اولین سیاهپوشی ایرانیان را از نوحهخوانی بر یحیی میداند.
نویسنده با عنوان «مروری گذرا بر عزاداری در ایران» در فصل چهارم علاوه بر نمادهای عزاداری آلبویه ازجمله نوحهخوانی، مقتلنویسی و در نتیجه پیدایش کتاب روضهالشهدا، به توسعه مراکز و شعائر دینی توسط شاهان صوفی اشاره کرده و عهد صفویه را اوج تعظیم شعائر دینی و شیعی میداند. همچنین با بیان باورهای دینی قوی مردمان عهد قاجار، در باب جنبشهای تنباکو و مشروطیت و نقش مؤثر آنها در رواج اجتماعات مردم در تکایا و امامزادهها و عزاداری بر سالار شهیدان توضیحاتی داده است.فصل آخر «آسیبشناسی» است که به تحریفهای موجود در عزاداری واقعه کربلا (لفظی و معنوی) اشاره شده و نویسنده ضمن بیان نقش بنیادی روایت و تاریخ صحیح از وقایع مربوط به مصائب پیش آمده در زندگی پیشوایان و ذکر کتب مقتل به ترتیب زمانی، اولین کتاب مستقل در مقتل را «وقعهالطف» میداند که موسوم به مقتل ابیمخنف است.
الهام قاسمی - خبرنگار
«کربلا» عنوان فصل دوم است که به جریان بیعتنامه یزید تا آغاز حرکت امام به کربلا اشاره دارد و به اهمیت پیامرسانی و شعارهای عاشورایی واقعه کربلا چه در حین جنگ با نوشتن جملات قصار روی قبرها و چه در وقت اسارت با گفتن خطبههای آتشین توسط حضرت زینب(س) و امام سجاد(ع) میپردازد. نویسنده در پایان این فصل ضمن اشاره بر اشگوارهها و سوگوارهها، که اوج آنها در زیارت عاشورا و ناحیه مقدسه است، به موضوع برپایی مجالس عزاداری توسط بازماندگان اهلبیت(ع) در سوگ شهدای کربلا پرداخته است.نگارنده در فصل سوم «ایرانیان و اهلبیت» ضمن اشاره به جذب شدن مسلمانان غیرعرب و برخورد آنها با اهلبیت، به قیام مختار ثقفی و قیام یحیی بن زید و همکاری خالصانه ایرانیان اشاره میکند و اولین سیاهپوشی ایرانیان را از نوحهخوانی بر یحیی میداند.
نویسنده با عنوان «مروری گذرا بر عزاداری در ایران» در فصل چهارم علاوه بر نمادهای عزاداری آلبویه ازجمله نوحهخوانی، مقتلنویسی و در نتیجه پیدایش کتاب روضهالشهدا، به توسعه مراکز و شعائر دینی توسط شاهان صوفی اشاره کرده و عهد صفویه را اوج تعظیم شعائر دینی و شیعی میداند. همچنین با بیان باورهای دینی قوی مردمان عهد قاجار، در باب جنبشهای تنباکو و مشروطیت و نقش مؤثر آنها در رواج اجتماعات مردم در تکایا و امامزادهها و عزاداری بر سالار شهیدان توضیحاتی داده است.فصل آخر «آسیبشناسی» است که به تحریفهای موجود در عزاداری واقعه کربلا (لفظی و معنوی) اشاره شده و نویسنده ضمن بیان نقش بنیادی روایت و تاریخ صحیح از وقایع مربوط به مصائب پیش آمده در زندگی پیشوایان و ذکر کتب مقتل به ترتیب زمانی، اولین کتاب مستقل در مقتل را «وقعهالطف» میداند که موسوم به مقتل ابیمخنف است.
الهام قاسمی - خبرنگار