برادران لیلا از اینجامانده از آنجارانده

برادران لیلا از اینجامانده از آنجارانده

روز گذشته و در فاصله 15روز تا پایان مهلت معرفی فیلم به بخش بهترین فیلم بین‌المللی اسکار2023، سرانجام کمیته انتخاب اسکار در ایران، فیلم «جنگ جهانی سوم» آخرین ساخته هومن سیدی را به عنوان نماینده رسمی کشورمان راهی مشهورترین رقابت سینمایی دنیا کرد. اثری که اخیرا در بخش افق‌های جشنواره فیلم ونیز درخشید و جوایز بهترین فیلم و بهترین بازیگر مرد را به‌دست آورده بود.

اما فارغ از این انتخاب قانونمدار، یکی از آثاری که در شرایط عادی، می‌توانست از گزینه‌های ارسال به اسکار 2023 باشد، فیلم «برادران لیلا» آخرین ساخته سعید روستایی است اما بعد از این‌که سازندگان این اثر زیر بار اصلاحیه‌های اندک سازمان سینمایی نرفتند و بدون دریافت مجوز نمایش، سرخود فیلم را به جشنواره فیلم کن فرستادند و فارغ از محتوای فیلم با حرف‌ها، مواضع و رفتار کارگردان و برخی بازیگران، حاشیه‌هایی را رقم زدند، کلاف برادران لیلا پیچیده‌تر شد و اوضاع را از وضعیت معمولی خارج کرد. ادامه تخطی از مقررات و اکران و حضورهای جشنواره‌ای دیگر، راه تعامل با سازمان سینمایی را برای حل مشکل فیلم و کسب پروانه نمایش بست و طبیعتا و طبق قانون فیلمی که تا مهلت مقرر، موفق به دریافت مجوز و پروانه نمایش نشد و رنگ اکران در داخل کشور را به خود ندید، نمی‌توانست جزو گزینه‌های ارسالی به اسکار باشد.  باوجود این روند و خطای صورت‌گرفته و مهم‌تر اصرار و پافشاری بر ادامه یک مسیر اشتباه و دورزدن قانون، خیلی عجیب است که سعید روستایی، نویسنده و کارگردان فیلم در مصاحبه و اظهارنظری تازه می‌پرسد: «چرا برادران لیلا در کمیته اسکار نیست؟» درحالی که سؤال درست‌تر را باید از خود روستایی پرسید که چرا برادران لیلا باید در کمیته اسکار باشد؟
روستایی در گفت‌و‌گویی که روز گذشته و قبل از اعلام کمیته انتخاب با ایسنا داشت، به کلیدواژه انعطاف اشاره می‌کند و توپ را در زمین قانون و سازمان سینمایی می‌اندازد و می‌گوید: «قرار بود در سازمان سینمایی انعطاف به خرج دهند تا فیلم برای گرفتن پروانه، به شورای پروانه نمایش ارجاع داده شود». طبق صحبت‌هایی که مدتی قبل با مدیران سازمان سینمایی داشتیم، آنها اتفاقا از انعطاف و تعامل با سازندگان فیلمی حرف می‌زدند که مقررات و سازوکار موجود را رعایت نکرده است و باوجود مشکلات و حاشیه‌هایی که ایجاد کرده‌اند، باب تعامل و گفت‌و‌گو درباره آن و تلاش برای صدور مجوز نمایش و اکران فیلم از سمت ارشاد و سازمان سینمایی باز است. اما باز سؤال اینجاست که چرا خود روستایی، حاضر به انعطاف نیست؟ 
روستایی همچنین اشاره می‌کند که کمیته انتخاب با وجود تمام امتیازات فیلم، آن را ندیده و از رقابت کنار گذاشته است؟ البته که تلاش یک فیلمساز برای دیده‌شدن خودش و فیلم و عواملش، طبیعی است اما به‌طور ضمنی و تلویحی، این اصرار و تعریف از خود، بی‌اعتنایی به قدر و قیمت و ارزش‌های دیگر فیلم‌هایی بود که درحال بررسی در کمیته انتخاب بودند. روستایی کارگردان جوان و مستعدی است اما به گواه مخاطبان و منتقدانی که برادران لیلا را دیده‌اند، فیلم تازه او اثر طولانی و نامنسجمی است و ادامه نمایش رنج و اندوه و سیاهی‌های آثار قبلی‌اش. در چنین وضعیتی و فارغ از انتخاب شایسته «جنگ جهانی سوم» آیا واقعا گزینه بهتری نسبت به فیلم برادران لیلا برای ارسال به اسکار نبود؟ چرا فیلمی که پیشنهاد و نکته تازه و ویژه‌ای در آن به چشم نمی‌خورد و تصویری ویران از خانواده و جامعه ایرانی ارائه می‌دهد، باید به‌عنوان نماینده سینمای ایران راهی اسکار و ینگه دنیا می‌شد؟

امید رحمانی - گروه فرهنگ و هنر