ایده«سامانه معرفی مدیران» چقدر کاربردی است و آیا کمکی به شایسته‌سالاری می‌کند؟
لازم است اما کافی نیست
سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور منتخب در روز 11 تیر با انتشار بیانیه‌ای خبر از راه‌اندازی سامانه جدیدی تحت عنوان معرفی مدیران دولت سیزدهم داد. این رونمایی براساس وعده‌ای بود كه وی در ایام انتخابات درباره نظرخواهی از مردم برای مشاركت بیشتر در امر حكومت‌داری داده بود. استفاده از مدیران لایق، شایسته‌سالاری و دوری از گزینش‌های حزبی، جریانی و گروهی از مهم‌ترین وعده‌های انتخاباتی آیت‌ا... رئیسی در تبلیغات و مناظرات تلویزیونی 1400 بود. بعد از پیروزی در انتخابات، برخی در رسانه‌ها و فضای مجازی به گمانه‌زنی درباره گزینه‌های محتمل تصدی وزارتخانه‌های دولت سیزدهم پرداختند. اما رئیس‌جمهور منتخب در اولین نشست خبری خود به رسانه‌ها گفته بود كه «توصیه‌ام به رسانه‌ها آن است كه گمانه‌زنی نكنید، ما سامانه‌ای را در اختیار همه قرار می‌دهیم تا افراد مورد نظرشان را به عنوان مدیر معرفی كنند، از نگاه مردم و از نگاه نخبگان استقبال می‌كنم. از همگان می‌خواهم پیشنهادات را نسبت به اشخاص مختلف ارائه كنند؛ محور، شایسته‌سالاری است.» انتشار بیانه و راه‌اندازی این سامانه، اولین گام رئیسی برای تحقق وعده‌هایش بود. او در این بیانیه عنوان كرد كه اعضای دولت و همكاران وی بر مبنای شایسته‌سالاری و براساس شاخص‌هایی مثل كارآمدی، فسادستیزی، روحیه انقلابی و مردمی بودن، انتخاب خواهند شد. همچنین رئیسی بر این نكته تاكید كرد كه هرجا زمینه مشاركت مردم در تصمیم‌سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها فراهم شود، نرخ موفقیت بالاتر می‌رود. رئیس‌جمهور منتخب در این بیانیه ضمن رونمایی از سامانه مورد نظر از همه نخبگان، فرهیختگان، گروه‌ها، احزاب، تشكل‌ها و آحاد مردم خواست تا چنانچه فردی را با شاخص‌‌های اشاره شده و در طراز دولت مردمی می‌شناسند، نسبت به معرفی وی در سامانه اقدام كنند.
واكنش‌ها به سامانه
راه‌اندازی این سامانه با واكنش‌های زیادی از سوی اهالی سیاست و رسانه مواجه شد. برخی این حركت را زمینه‌ساز اقدامی سازنده در انتخاب شایسته دولتمردان دانستند و از آن استقبال كردند. در نقطه مقابل گروهی دیگر بر این باور بودند كه انتخاب مدیران اقدامی نخبگانی است و كارشناسان باید درباره افراد كارآمد و شایسته نظر بدهند و انتخاب وزیران هم از وظایف اصلی رئیس قوه مجریه است كه به‌واسطه مشورت با افراد خبره، وزیران انتخاب شوند و از مجلس رای اعتماد بگیرند. در این میان، البته برخی رویكردهای صورت‌گرفته از سوی بعضی افراد هم زمینه نگرانی‌هایی را هم فراهم آورده است. چراكه در این میان برخی چهره‌ها با توجه به فرصتی كه این سامانه ایجاد كرده، برای این‌كه خود را فردی شایسته‌تر نسبت به دیگران نشان دهند، در فضای مجازی به معرفی خود و ارائه گزارشی از عملكرد خود پرداخته‌اند و از نزدیكان، آشنایان و همچنین مخاطبان خواسته‌اند كه با شركت در نظرسنجی نسبت به معرفی آنها به عنوان گزینه مناسب برای تصدی مدیریت‌ها اقدام كنند. از سویی دیگر باید به این نكته توجه داشت كه بالاخره در فضای انتخاباتی 1400 برخی از نامزدها در آوردگاه رقابت شركت كرده و توانسته‌اند نظر برخی از مردم و رای‌دهندگان را به خود جلب كنند و حائز درصدی از آرا در انتخابات شوند. در چنین شرایطی باید پرسید كه آیا این نامزدها هم در مسیر آن نظرخواهی‌ها محل توجه قرار می‌گیرند یا خیر. در همین زمینه، روزنامه جام‌جم با هشت نفر از كارشناسان و مسؤولان پیشین و فعلی گفت‌و‌گو كرده و نظرات آنها را در این باره جویا شده است.
راهكاری برای دوری از چندگانگی سیاسی
سید حمید روحانی، رئیس بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی اقدام صورت‌گرفته از سوی رئیس‌جمهور منتخب را گام برجسته‌ای در جهت ایجاد وحدت دانست و گفت: «این كار می‌تواند از قطب‌بندی‌ها در جامعه جلوگیری كند و همه ملت ایران را در تشكیل دولت سهیم كند.» وی با بیان این‌كه نظر دادن مردم در این سامانه به مثابه حضور آنان در انتخابات و پای صندوق‌های رای است، تصریح كرد: «این اتفاق باعث می‌شد نخبگان و ناظران سیاسی روی نظرات مردم مطالعه كنند، شرایط را بررسی و ارزیابی كنند و فرصت لازم را برای روی كارآمدن نیروهای جدید ایجاد كنند.» این پژوهشگر تاریخ معاصر با اشاره به این‌كه روال تاكنون این بوده كه برخی همیشه پست و منصب داشته باشند، گفت: «ارائه چنین راهكارهایی زمینه گردش نخبگانی را فراهم می‌كند، چون نظر رهبر معظم انقلاب این است كه جوانان مدیریت‌ها را به دست بگیرند. امیدوارم كه این روش جدید آقای رئیسی موجبات از‌بین‌رفتن چندگانگی‌ها را در فضای سیاسی فراهم كند و همه نیروهای جبهه انقلاب در یك مسیر قرار گیرند.»
تقویت ارتباط میان رئیس‌جمهور و مردم
حمیدرضا مقدم‌فر، تحلیلگر مسائل سیاسی در این‌باره گفت: «یكی از اقدامات خوب و موثری كه تا الان از سوی رئیس‌جمهور منتخب صورت گرفته، راه‌اندازی سامانه انتخاب مدیران است. چون بنای ایشان این است كه دولت، مردمی است و اقدامات جملگی با حمایت مردم و نظرخواهی از آنها دنبال شود. طبعا برای رسیدن به چنین هدفی، مكانیزم‌هایی مطرح شده است. یكی از مكانیزم‌هایی كه می‌تواند این ارتباط را خصوصا در حوزه نخبگانی فراهم كند و رئیس‌جمهور از مشورتها و ایده‌ها بهره‌مند شود، اعلام این سامانه بوده است.» وی با بیان این‌كه حسب شنیده‌ها، استقبال از این اقدام بسیار بالا بوده، خاطرنشان كرد: «خبرهای رسیده حاكی است كه راهكارهایی از این دست، برای بهره‌گیری از نظرات مردم و نخبگان در حال بررسی است تا ارتباط میان رئیس‌جمهور با مردم و كارشناسان به صورت سهل‌تری دنبال شود.»
دچار جهل‌الرجال هستیم، نه قطع‌الرجال
آیت‌ا... محسن مجتهدشبستری عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به این‌كه راه‌اندازی این سامانه اقدامی عاقلانه و مردمی است، گفت: یكی از شعارهای آقای رئیسی تشكیل دولت مردمی بود و یكی از مصادیق آن، تشكیل كابینه‌ای كه در آن نظرات مردم هم دخیل باشد.» وی در عین حال خاطرنشان كرد كه معرفی افراد از سوی مردم به عنوان كابینه، بدان معنا نیست كه حتما آن فرد برای عضویت در هیات دولت انتخاب شود. چون به هر صورت هزاران فرد برای حضور در كابینه معرفی خواهند شد و از بین آنها باید افراد گزینش شود، اما این حركت درواقع احترام به نظر مردم است. مردم همان‌طور كه در اصل انتخاب رئیس‌جمهور دخالت كردند، در انتخاب كابینه او هم بی‌دخالت نیستند. این عضو مجمع تشخیص مصلحت با بیان این‌كه در كشور ما قطع‌الرجال نیست، بلكه با پدیده جهل‌الرجال مواجه هستیم، تصریح كرد: «ممكن است افرادی در گوشه و كنار باشند كه شایستگی تصدی مسؤولیت‌های مختلف مثل وزارت، معاونت، استانداری و فرمانداری را داشته باشند، ولی در گمنامی باشند. مشاركت مردم در نظرخواهی به این سامانه كمك می‌كند چنین افرادی معرفی و شناسایی شوند. البته این‌گونه اقدامات نافی مشورت آقای رئیسی با نخبگان نیست.»
لازم است اما كافی نیست
حسین مظفر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره راه‌اندازی این سامانه گفت: «این حركت به عنوان یك اقدام خام خوب است، اما این‌كه بتواند انتظارات درستی را برآورده كند و معیار خوبی برای تصمیم‌گیری باشد، خوب نیست.» وی خاطرنشان كرد: «بالاخره بسیاری در این سامانه اظهارنظر نمی‌كنند، در حالی كه حرف‌های خوبی دارند و برخی هم اظهارنظر می‌كنند، در حالی كه حرف‌های خوبی ندارند و صرفا برای مطرح كردن خود یا طایفه و حزب‌شان در این نظرسنجی‌ها شركت می‌كنند.» مظفر با بیان این‌كه كلیات این اقدام را نفی نمی‌كند، تصریح كرد: «بسنده كردن به چنین راهكارهایی كافی نیست، بلكه حتما باید كارگروه ویژه‌ای در حوزه‌های اقتصاد، سیاست، فرهنگ، اجتماع، صنعت و كشاورزی تشكیل شده و بعد این پیشنهادها مطرح شود تا یك انتخاب اصلح و متناسب با شاخصه‌های درست ارائه شود.»
معیارهای سنجش باید ضابطه‌مند باشد
غلامحسین کرباسچی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی دراین‌باره گفت: «من چندان با سازوکار این سامانه آشنایی ندارم اما اگر سامانه شفافی راه‌اندازی شود و شیوه‌کار مثل همان رویه‌ای باشد که در سایر کشورهای دنیا و در میان احزاب مرسوم است، می‌شود به موفقیت چنین اقدامی امید داشت.» وی در عین حال خاطرنشان کرد: «هنوز معلوم نیست که در صورت ورود مردم به سامانه‌ای که تحت‌عنوان معرفی مدیران دولت سیزدهم راه‌اندازی شده افراد با تعداد رای بالا آیا مسوولیتی در حد وزارت به آنها تعلق می‌گیرد یا خیر؟» کرباسچی اقداماتی از این قبیل را به عنوان یک حرکت تبلیغاتی، گامی مثبت دانست و عنوان کرد: «اگر واقعا این سامانه از آن میزان شفافیت برخوردار باشد که معیار و ضوابط آن معلوم باشد به عنوان اقدامی مثبت تلقی می‌شود اما این آسیب هم وجود دارد که به فرض مثال، شخصی همه ایل، تبار، قبیله و دوستان خود را جمع کند یا اینکه به کارمندان و پرسنل تحت‌مسوولیت خود توصیه کند که به سامانه موردنظر ورود کنند و به او رای بدهند. طبعا چنین رای‌آوری دلیلی بر شایستگی او نیست و البته باید مشخص شود در صورتی که فردی با چنین شیوه‌ای در این سامانه آرای بالا کسب کند چگونه کارآمدی او مورد سنجش قرار می‌گیرد؟» دبیرکل حزب کارگزاران اعلام کرد: «اقداماتی که شفاف و ضوابط آن معلوم نباشد طبعا به سرانجام مطلوبی نمی‌رسد. بالاخره افرادی که از سوی مردم در این سامانه به عنوان مدیر شایسته معرفی می‌شود باید از ویژگی‌هایی برخوردار باشند و به‌صرف کسب آرای بالا نمی‌توان شایستگی او را صددرصد موردتایید قرار داد. به نظر من باید معیارهای شایستگی هم در این سامانه تعریف شود.»
اقدامی مثبت در مشاركت سیاسی
احمد حكیمی‌پور دبیركل حزب اراده ملت، نفس این اقدام را مثبت ارزیابی و عنوان كرد: «نظرخواهی از مردم و نخبگان برای رسیدن به تصمیم درست، مشكل‌یابی و همچنین ارائه راه‌حل كاری شایسته است. اما در عین حال باید به این نكته توجه كرد كه این راهكارها زمانی كه به پروژه‌های عملی رسید، قابل ارزیابی است و باید دید كه نتیجه این مشورتها و نظرخواهی‌ها در عمل به چه فرآیندی منتج خواهد شد.» این فعال سیاسی با اشاره به برخی تجربیات خام در ادوار گذشته، مثل دادن شماره تلفن از سوی یكی از وزیران به مردم برای ارتباط نزدیك عنوان كرد: «چنین اقداماتی البته تا حدودی لوث شده بود، اما راه‌اندازی سامانه نظرخواهی و انتخاب افرادی برای تجزیه و تحلیل نظرات مردم و در نهایت رسیدن به یك نتیجه منطقی، می‌تواند اقدام موثری در مشاركت هرچه بیشتر در عرصه سیاسی باشد.» وی خاطرنشان كرد: «اگر ابتكاراتی از این دست در همان حالت ابتدایی باقی بماند، نهایتا در حد كاری تشریفاتی ارائه خواهد شد. اما باید دید كه در ادامه این روند، چه تغییراتی در نظرخواهی مردم و همچنین دخالت آنها در معرفی افراد شایسته برای تصدی مدیریت‌ها پیش خواهد آمد.»
در كوتاه‌مدت جواب نمی‌دهد
محمدصادق كوشكی، استاد مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران هم دراین این‌باره گفت: «وجود سامانه نظرخواهی از مردم برای معرفی مدیران شایسته، اتفاق خوب و مثبتی است. اما در عین حال باید توجه داشت در شرایط فعلی، نتیجه‌بخش بودن این كار در كوتاه‌مدت شاید دور از انتظار باشد. به خاطر این‌كه به هر صورت چند هزار نفر در این سامانه به عنوان مدیر شایسته معرفی می‌شوند. طبیعتا راستی‌آزمایی، جایابی، سازگاری مدیران معرفی‌شده با محیط‌های اداری جدید، وجود تخصص‌های لازم برای تصدی مدیریت‌ها و... از جمله مؤلفه‌هایی است كه باید در طول زمان مورد تجربه و ارزیابی صورت بگیرد، از این رو در شرایط فعلی و فرصت یكی دو ماهه نمی‌توان انتظار داشت كه همه این مراحل طی شود.» وی افزود: «در شرایط كنونی دستگاهی كه بتواند این فرآیند طولانی را انجام دهد، وجود ندارد. بالاخره پالایش و آزمایش افراد باید از سوی یك تیم انجام شود.»
مصداقی برای مردمی بودن دولت آینده
احمد سالك‌كاشانی، نماینده ادوار مجلس هم در این باره خاطرنشان كرد: «آقای رئیسی دولت خود را مردمی نامید و ضرورتا باید مصادیق این بیان شكل بگیرد. یكی از اقدامات مثبت دولت آینده باید این باشد كه مردم را در تعیین اعضای كابینه مشاركت بدهد.» وی وجود این سامانه را كمكی بزرگ برای آقای رئیسی جهت تشكیل دولت مردمی و همچنین پاسخ مناسب به آحاد ملت برای مشاركت آنها در حكومت‌داری دانست و تصریح كرد: «به طور حتم وقتی مردم خودشان را صاحب دولت بدانند، مشاركت خواهند كرد و این مشاركت به نفع كشور خواهد بود.»
راه‌اندازی این سامانه با واكنش‌های زیادی از سوی اهالی سیاست و رسانه مواجه شد. برخی این حركت را زمینه‌ساز اقدامی سازنده در انتخاب شایسته دولتمردان دانستند و از آن استقبال كردند. در نقطه مقابل گروهی دیگر بر این باور بودند كه انتخاب مدیران اقدامی نخبگانی است و كارشناسان باید درباره افراد كارآمد و شایسته نظر بدهند و انتخاب وزیران هم از وظایف اصلی رئیس قوه مجریه است كه به‌واسطه مشورت با افراد خبره، وزیران انتخاب شوند و از مجلس رای اعتماد بگیرند. در این میان، البته برخی رویكردهای صورت‌گرفته از سوی بعضی افراد هم زمینه نگرانی‌هایی را هم فراهم آورده است. چراكه در این میان برخی چهره‌ها با توجه به فرصتی كه این سامانه ایجاد كرده، برای این‌كه خود را فردی شایسته‌تر نسبت به دیگران نشان دهند، در فضای مجازی به معرفی خود و ارائه گزارشی از عملكرد خود پرداخته‌اند و از نزدیكان، آشنایان و همچنین مخاطبان خواسته‌اند كه با شركت در نظرسنجی نسبت به معرفی آنها به عنوان گزینه مناسب برای تصدی مدیریت‌ها اقدام كنند. از سویی دیگر باید به این نكته توجه داشت كه بالاخره در فضای انتخاباتی 1400 برخی از نامزدها در آوردگاه رقابت شركت كرده و توانسته‌اند نظر برخی از مردم و رای‌دهندگان را به خود جلب كنند و حائز درصدی از آرا در انتخابات شوند. در چنین شرایطی باید پرسید كه آیا این نامزدها هم در مسیر آن نظرخواهی‌ها محل توجه قرار می‌گیرند یا خیر. در همین زمینه، روزنامه جام‌جم با هشت نفر از كارشناسان و مسؤولان پیشین و فعلی گفت‌و‌گو كرده و نظرات آنها را در این باره جویا شده است.
راهكاری برای دوری از چندگانگی سیاسی
سید حمید روحانی، رئیس بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی اقدام صورت‌گرفته از سوی رئیس‌جمهور منتخب را گام برجسته‌ای در جهت ایجاد وحدت دانست و گفت: «این كار می‌تواند از قطب‌بندی‌ها در جامعه جلوگیری كند و همه ملت ایران را در تشكیل دولت سهیم كند.» وی با بیان این‌كه نظر دادن مردم در این سامانه به مثابه حضور آنان در انتخابات و پای صندوق‌های رای است، تصریح كرد: «این اتفاق باعث می‌شد نخبگان و ناظران سیاسی روی نظرات مردم مطالعه كنند، شرایط را بررسی و ارزیابی كنند و فرصت لازم را برای روی كارآمدن نیروهای جدید ایجاد كنند.» این پژوهشگر تاریخ معاصر با اشاره به این‌كه روال تاكنون این بوده كه برخی همیشه پست و منصب داشته باشند، گفت: «ارائه چنین راهكارهایی زمینه گردش نخبگانی را فراهم می‌كند، چون نظر رهبر معظم انقلاب این است كه جوانان مدیریت‌ها را به دست بگیرند. امیدوارم كه این روش جدید آقای رئیسی موجبات از‌بین‌رفتن چندگانگی‌ها را در فضای سیاسی فراهم كند و همه نیروهای جبهه انقلاب در یك مسیر قرار گیرند.»
تقویت ارتباط میان رئیس‌جمهور و مردم
حمیدرضا مقدم‌فر، تحلیلگر مسائل سیاسی در این‌باره گفت: «یكی از اقدامات خوب و موثری كه تا الان از سوی رئیس‌جمهور منتخب صورت گرفته، راه‌اندازی سامانه انتخاب مدیران است. چون بنای ایشان این است كه دولت، مردمی است و اقدامات جملگی با حمایت مردم و نظرخواهی از آنها دنبال شود. طبعا برای رسیدن به چنین هدفی، مكانیزم‌هایی مطرح شده است. یكی از مكانیزم‌هایی كه می‌تواند این ارتباط را خصوصا در حوزه نخبگانی فراهم كند و رئیس‌جمهور از مشورتها و ایده‌ها بهره‌مند شود، اعلام این سامانه بوده است.» وی با بیان این‌كه حسب شنیده‌ها، استقبال از این اقدام بسیار بالا بوده، خاطرنشان كرد: «خبرهای رسیده حاكی است كه راهكارهایی از این دست، برای بهره‌گیری از نظرات مردم و نخبگان در حال بررسی است تا ارتباط میان رئیس‌جمهور با مردم و كارشناسان به صورت سهل‌تری دنبال شود.»
دچار جهل‌الرجال هستیم، نه قطع‌الرجال
آیت‌ا... محسن مجتهدشبستری عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به این‌كه راه‌اندازی این سامانه اقدامی عاقلانه و مردمی است، گفت: یكی از شعارهای آقای رئیسی تشكیل دولت مردمی بود و یكی از مصادیق آن، تشكیل كابینه‌ای كه در آن نظرات مردم هم دخیل باشد.» وی در عین حال خاطرنشان كرد كه معرفی افراد از سوی مردم به عنوان كابینه، بدان معنا نیست كه حتما آن فرد برای عضویت در هیات دولت انتخاب شود. چون به هر صورت هزاران فرد برای حضور در كابینه معرفی خواهند شد و از بین آنها باید افراد گزینش شود، اما این حركت درواقع احترام به نظر مردم است. مردم همان‌طور كه در اصل انتخاب رئیس‌جمهور دخالت كردند، در انتخاب كابینه او هم بی‌دخالت نیستند. این عضو مجمع تشخیص مصلحت با بیان این‌كه در كشور ما قطع‌الرجال نیست، بلكه با پدیده جهل‌الرجال مواجه هستیم، تصریح كرد: «ممكن است افرادی در گوشه و كنار باشند كه شایستگی تصدی مسؤولیت‌های مختلف مثل وزارت، معاونت، استانداری و فرمانداری را داشته باشند، ولی در گمنامی باشند. مشاركت مردم در نظرخواهی به این سامانه كمك می‌كند چنین افرادی معرفی و شناسایی شوند. البته این‌گونه اقدامات نافی مشورت آقای رئیسی با نخبگان نیست.»
لازم است اما كافی نیست
حسین مظفر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره راه‌اندازی این سامانه گفت: «این حركت به عنوان یك اقدام خام خوب است، اما این‌كه بتواند انتظارات درستی را برآورده كند و معیار خوبی برای تصمیم‌گیری باشد، خوب نیست.» وی خاطرنشان كرد: «بالاخره بسیاری در این سامانه اظهارنظر نمی‌كنند، در حالی كه حرف‌های خوبی دارند و برخی هم اظهارنظر می‌كنند، در حالی كه حرف‌های خوبی ندارند و صرفا برای مطرح كردن خود یا طایفه و حزب‌شان در این نظرسنجی‌ها شركت می‌كنند.» مظفر با بیان این‌كه كلیات این اقدام را نفی نمی‌كند، تصریح كرد: «بسنده كردن به چنین راهكارهایی كافی نیست، بلكه حتما باید كارگروه ویژه‌ای در حوزه‌های اقتصاد، سیاست، فرهنگ، اجتماع، صنعت و كشاورزی تشكیل شده و بعد این پیشنهادها مطرح شود تا یك انتخاب اصلح و متناسب با شاخصه‌های درست ارائه شود.»
معیارهای سنجش باید ضابطه‌مند باشد
غلامحسین کرباسچی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی دراین‌باره گفت: «من چندان با سازوکار این سامانه آشنایی ندارم اما اگر سامانه شفافی راه‌اندازی شود و شیوه‌کار مثل همان رویه‌ای باشد که در سایر کشورهای دنیا و در میان احزاب مرسوم است، می‌شود به موفقیت چنین اقدامی امید داشت.» وی در عین حال خاطرنشان کرد: «هنوز معلوم نیست که در صورت ورود مردم به سامانه‌ای که تحت‌عنوان معرفی مدیران دولت سیزدهم راه‌اندازی شده افراد با تعداد رای بالا آیا مسوولیتی در حد وزارت به آنها تعلق می‌گیرد یا خیر؟» کرباسچی اقداماتی از این قبیل را به عنوان یک حرکت تبلیغاتی، گامی مثبت دانست و عنوان کرد: «اگر واقعا این سامانه از آن میزان شفافیت برخوردار باشد که معیار و ضوابط آن معلوم باشد به عنوان اقدامی مثبت تلقی می‌شود اما این آسیب هم وجود دارد که به فرض مثال، شخصی همه ایل، تبار، قبیله و دوستان خود را جمع کند یا اینکه به کارمندان و پرسنل تحت‌مسوولیت خود توصیه کند که به سامانه موردنظر ورود کنند و به او رای بدهند. طبعا چنین رای‌آوری دلیلی بر شایستگی او نیست و البته باید مشخص شود در صورتی که فردی با چنین شیوه‌ای در این سامانه آرای بالا کسب کند چگونه کارآمدی او مورد سنجش قرار می‌گیرد؟» دبیرکل حزب کارگزاران اعلام کرد: «اقداماتی که شفاف و ضوابط آن معلوم نباشد طبعا به سرانجام مطلوبی نمی‌رسد. بالاخره افرادی که از سوی مردم در این سامانه به عنوان مدیر شایسته معرفی می‌شود باید از ویژگی‌هایی برخوردار باشند و به‌صرف کسب آرای بالا نمی‌توان شایستگی او را صددرصد موردتایید قرار داد. به نظر من باید معیارهای شایستگی هم در این سامانه تعریف شود.»
اقدامی مثبت در مشاركت سیاسی
احمد حكیمی‌پور دبیركل حزب اراده ملت، نفس این اقدام را مثبت ارزیابی و عنوان كرد: «نظرخواهی از مردم و نخبگان برای رسیدن به تصمیم درست، مشكل‌یابی و همچنین ارائه راه‌حل كاری شایسته است. اما در عین حال باید به این نكته توجه كرد كه این راهكارها زمانی كه به پروژه‌های عملی رسید، قابل ارزیابی است و باید دید كه نتیجه این مشورتها و نظرخواهی‌ها در عمل به چه فرآیندی منتج خواهد شد.» این فعال سیاسی با اشاره به برخی تجربیات خام در ادوار گذشته، مثل دادن شماره تلفن از سوی یكی از وزیران به مردم برای ارتباط نزدیك عنوان كرد: «چنین اقداماتی البته تا حدودی لوث شده بود، اما راه‌اندازی سامانه نظرخواهی و انتخاب افرادی برای تجزیه و تحلیل نظرات مردم و در نهایت رسیدن به یك نتیجه منطقی، می‌تواند اقدام موثری در مشاركت هرچه بیشتر در عرصه سیاسی باشد.» وی خاطرنشان كرد: «اگر ابتكاراتی از این دست در همان حالت ابتدایی باقی بماند، نهایتا در حد كاری تشریفاتی ارائه خواهد شد. اما باید دید كه در ادامه این روند، چه تغییراتی در نظرخواهی مردم و همچنین دخالت آنها در معرفی افراد شایسته برای تصدی مدیریت‌ها پیش خواهد آمد.»
در كوتاه‌مدت جواب نمی‌دهد
محمدصادق كوشكی، استاد مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران هم دراین این‌باره گفت: «وجود سامانه نظرخواهی از مردم برای معرفی مدیران شایسته، اتفاق خوب و مثبتی است. اما در عین حال باید توجه داشت در شرایط فعلی، نتیجه‌بخش بودن این كار در كوتاه‌مدت شاید دور از انتظار باشد. به خاطر این‌كه به هر صورت چند هزار نفر در این سامانه به عنوان مدیر شایسته معرفی می‌شوند. طبیعتا راستی‌آزمایی، جایابی، سازگاری مدیران معرفی‌شده با محیط‌های اداری جدید، وجود تخصص‌های لازم برای تصدی مدیریت‌ها و... از جمله مؤلفه‌هایی است كه باید در طول زمان مورد تجربه و ارزیابی صورت بگیرد، از این رو در شرایط فعلی و فرصت یكی دو ماهه نمی‌توان انتظار داشت كه همه این مراحل طی شود.» وی افزود: «در شرایط كنونی دستگاهی كه بتواند این فرآیند طولانی را انجام دهد، وجود ندارد. بالاخره پالایش و آزمایش افراد باید از سوی یك تیم انجام شود.»
مصداقی برای مردمی بودن دولت آینده
احمد سالك‌كاشانی، نماینده ادوار مجلس هم در این باره خاطرنشان كرد: «آقای رئیسی دولت خود را مردمی نامید و ضرورتا باید مصادیق این بیان شكل بگیرد. یكی از اقدامات مثبت دولت آینده باید این باشد كه مردم را در تعیین اعضای كابینه مشاركت بدهد.» وی وجود این سامانه را كمكی بزرگ برای آقای رئیسی جهت تشكیل دولت مردمی و همچنین پاسخ مناسب به آحاد ملت برای مشاركت آنها در حكومت‌داری دانست و تصریح كرد: «به طور حتم وقتی مردم خودشان را صاحب دولت بدانند، مشاركت خواهند كرد و این مشاركت به نفع كشور خواهد بود.»
