در گفت‌وگو با داوران و کارآفرینان برنده مسابقه تلویزیونی «کارویا» ظرفیت‌های بهره‌گیری از شیوه «تأمین مالی جمعی» را در رونق‌بخشی به اقتصاد دانش‌بنیان بررسی کرده‌ایم
محک سودآوری دانش‌بنیان‌ها در کارویا
«کارویا» مسابقه‌ای تلویزیونی با هدف معرفی شرکت‌های توانمند دانش‌بنیان و ایجاد فرصت برای تأمین مالی آنها از طریق سرمایه‌های خرد‌مردمی یا همان شیوه «تأمین مالی جمعی» (Crowdfunding) است. با وجود این‌که سرمایه‌گذاری جمعی یکی از روش‌های تأمین مالی مجموعه‌های نوپا و دانش‌بنیان در سراسر دنیا به‌شمار می‌رود، مفهومی جدید در فضای سرمایه‌گذاری کشور ماست که قرار است با این برنامه تلویزیونی فرصت بیشتری برای آشنایی مردم با آن ایجاد شود. کارویا روزهای دوشنبه و چهارشنبه حوالی ساعت 23 از شبکه یک سیما پخش می‌شود که در هر قسمت آن چهار مجموعه دانش‌بنیان توانمند به ارائه طرح کسب‌وکار خود می‌پردازند و میزان سرمایه مورد نیاز، زمانی که می‌توانند این سرمایه را به سرمایه‌گذاران بازگردانند و نرخ حداکثر سودی که برآورد کرده‌اند را اعلام می‌کنند. پیش از این در 18 دی 1400 در صفحه‌های 6 و 7 روزنامه جام‌جم، گفت‌وگو با احمد شفیعی، تهیه‌کننده این برنامه در‌خصوص ویژگی‌های این برنامه منتشر شده بود. با توجه به این‌که پخش 10 قسمت اول این برنامه با استقبال خوبی از سوی بینندگان روبه‌رو شده‌است، این بار در گفت‌وگو با دست‌اندرکاران صندوق نوآوری و شکوفایی در این برنامه و سه تیم برنده این مسابقه، تجربه سرمایه‌گذاری جمعی در یک برنامه تلویزیونی را بررسی کرده‌ایم.
در روش سرمایه‌گذاری جمعی، سرمایه‌های خرد‌مردم برای توسعه کسب‌وکارهای نوپا حوزه نوآوری و فناوری تجمیع می‌شود. در این روش سرمایه‌گذاران سهامدار شرکت‌ها نمی‌شوند بلکه بخشی از سرمایه مورد نیاز شرکت را برای مدت زمان مشخص به شرکت قرض می‌دهند و در سود و زیان شریک می‌شوند. اگر شرکت در این مدت بتواند با سرمایه‌ای که به‌دست آورده مطابق برنامه‌ریزی‌هایش پیش برود و به سوددهی برسد، بازپرداخت سرمایه همراه با سوددهی که در بیشتر موارد در‌خصوص تولیدات فناورانه، سودآوری قابل‌توجهی است همراه خواهد بود و اگر شرکت موفق نشود، زیان وارده به سرمایه‌گذار نیز تعلق خواهد گرفت. شرکت نیز با این روش بدون این که نیاز باشد زیر بار بازپرداخت اقساط تسهیلات یا ورود شریک به مسیر توسعه کسب‌وکارش برود، می‌تواند از این سرمایه در جهت توسعه کسب‌وکارش بهره ببرد.
ابتکار عملی یا بهتر بگویم مشوقی که برنامه کارویا برای تشویق مردم به سمت مشارکت در تولید محصولات دانش‌بنیان و توسعه فناوری در کشور و توسعه فرهنگ سرمایه‌گذاری جمعی در نظر گرفته است، این است که شرکت‌ها سقف سوددهی در بازه زمانی که سرمایه در اختیارشان خواهد بود را می‌دهند. اما اگر به هر دلیلی روند کسب‌وکارشان به شکلی که باید پیش نرود و اوضاع برایشان مساعد نباشد، سرمایه‌گذاران شریک ضررشان نخواهند شد؛ صندوق نوآوری و شکوفایی در کارویا بازگشت اصل سرمایه سرمایه‌گذاران را تضمین کرده است. به این صورت، مردم با مشارکت در توسعه طرح‌های دانش‌بنیان در کشور در سود این مجموعه‌ها شریک خواهند شد و در نهایت اگر شرکت نوپا به‌هر دلیلی با مشکل روبه‌رو شود، خبری از سوخت سرمایه نخواهد بود. به همین علت به نظر می‌رسد کارویا در تلاش است فرصت خوبی برای مشارکت مردمی در تحقق رویای کارآفرینان کشور به وجود بیاورد.
برنامه‌ای نو در حوزه کارآفرینی
دکتر علی ناظمی، معاون سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری و شکوفایی و یکی از داوران برنامه در خصوص داستان شکل‌گیری ایده کارویا به جام‌جم می‌گوید: در طول این سال‌ها برنامه‌های متعددی در صدا و سیما در مورد کارآفرینی، مفهوم دانش‌بنیان، نوآوری و استارت‌آپ شناخته شده بود اما در تمام این برنامه‌ها یک جای خالی وجود داشت که کارآفرینانی که در چنین برنامه‌هایی شرکت می‌کنند، بتوانند به منابع مالی مورد نیازشان از مسیر مشارکت به جای روش‌های مرسومی مانند دریافت تسهیلات دست پیدا کنند. در مشارکت، شما عملا در سود و زیان شریک هستید و استفاده از روش سرمایه‌گذاری جمعی امکانی فراهم می‌کند تا مردم هم بتوانند در چرخه تولید کشور سرمایه‌گذاری کنند. تاکنون نمونه‌های مشابه زیادی از این برنامه در کشورهای دیگر ساخته شده که بعضی بسیار باسابقه و پرطرفدار نیز هستند.
وی می‌افزاید: صندوق نوآوری و شکوفایی به‌عنوان نهادی که مسؤول تأمین مالی زیست‌بوم نوآوری و دانش‌بنیان است همیشه سعی می‌کند راهی باز کند تا شرکت‌ها بتوانند تأمین مالی بیشتری به دست آورند. از سوی دیگر دوستانی که در کار تهیه برنامه‌ها هستند به‌دنبال ساخت برنامه‌های تلویزیونی فناورانه و نوآورانه برای آشنایی بیشتر مردم با ظرفیت‌های موجود در کشور هستند. به همین دلیل این پیشنهاد به‌طور مشترک از سوی صندوق نوآوری و شکوفایی و تیم تولید برای برنامه‌ای مطرح شد که امکان تأمین مالی جمعی برای شرکت‌های دانش‌بنیان فراهم کند. سازمان صداوسیما و سازمان بورس در ساخت این برنامه خیلی همکاری کردند و در نهایت کارویا ساخته شد.
تأمین 80 درصد منابع مالی درخواستی
به گفته معاون سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری و شکوفایی، کارویا اولین تجربه ساخت برنامه برای جذب سرمایه جمعی است. وی تصریح می‌کند: بنابراین ساخت این برنامه علاوه بر این که برای صندوق و گروه سازنده برنامه تجربه جدیدی بود، برای سازمان صداوسیما که بخواهد مردم را تشویق کند تا سرمایه‌های خود را به یک گروه نوپای کارآفرین بسپارند نیز از یک سو و برای سازمان بورس که مسؤولیت نظارتی به عهده دارد از دیگر سو موضوع کاملا جدیدی است.
به همین علت ساخت این برنامه فرآیند سنگینی بود که نتیجه آن در حال پخش است و امیدواریم با تداوم این برنامه در دوره‌های آتی شاهد بهبود هرچه بیشتر کیفیت آن باشیم. دکتر ناظمی در خصوص میزان موفقیت این برنامه می‌گوید: برای سنجش میزان موفقیت باید چند شاخص در نظر گرفته شود: از جهت آشنایی مردم با ظرفیت زیست‌بوم دانش‌بنیان به نظر می‌رسد عملکرد قابل قبولی داشته است، آمارهای مربوط به بازدید سایت برنامه روند صعودی خوبی از زمان شروع پخش تاکنون داشته است، از جنبه فرهنگسازی مشارکت در توسعه این حوزه در قسمت‌هایی که تاکنون پخش شده به نظر می‌رسد استقبال خوبی شکل گرفته است، از نظر موفقیت در جذب سرمایه نیز بر اساس آماری که از میزان سرمایه تأمین شده برای هشت قسمت اول برنامه داریم و 80 درصد منابع مالی مورد نیاز اعلام شده از سوی گروه‌ها تأمین شده که موفقیت قابل قبولی است اما برای برآورد صحیح از میزان دستیابی به اهداف باید تا پایان پخش برنامه صبر کنیم.
تضمین قطعی بازگشت اصل سرمایه
از دکتر ناظمی پرسیدیم برگشت اصل سرمایه مردم از سوی صندوق نوآوری و شکوفایی چطور تضمین می‌شود؟ آیا در صورت ایجاد هر نوع تغییری در بخش‌های مدیریتی یا تصمیم‌گیری‌های کلان صندوق امکان برآورده نشدن این انتظار وجود دارد؟ وی در پاسخ به جام‌جم می‌گوید: صندوق نوآوری و شکوفایی، نهادی حاکمیتی است که رئیس و اعضای هیات امنای آن رئیس‌جمهور و مجموعه‌ای از وزرا هستند و با سرمایه چند هزار میلیاردی فعالیت می‌کند. کل مبلغی که اینجا تضمین می‌شود در قیاس با گردش مالی که در صندوق وجود دارد و تسهیلات حمایتی که سالانه ارائه می‌کند اصلا عدد قابل توجهی نیست. نکته دوم این که ضمانت‌نامه صندوق، رسمی است و در تمام سیستم بانکی، ادارات و شرکت‌ها مورد تأیید است و هیچ خدشه‌ای بر آن وارد نیست. نکته سوم این که ما اگر ضمانت‌نامه رسمی برای سازمان صداوسیما و شرکت فرابورس ایران صادر نمی‌کردیم و در قالب تفاهم‌نامه‌های همکاری به تأییدشان نمی‌رسید، قاعدتا هیچ سازمانی خودش را درگیر ریسک نمی‌کرد که بخواهد به دلایل مدیریتی و غیرمدیریتی و بی‌ثباتی احتمال تغییر آن وجود داشته باشد. وی در خصوص احتمال تداوم کارویا در فصلهای بعدی خاطرنشان می‌کند: ما علاقه‌مند به تداوم این برنامه هستیم و برنامه‌ریزی‌هایی نیز برای آن شکل گرفته است، زیرا هم با استقبال خوبی از سوی شرکت‌های داوطلب برای شرکت در این برنامه مواجهیم و هم برخی سازمان‌ها و نهادهای دیگر نیز پیشنهاد همکاری برای مشارکت در تولید فصلهای بعدی داده‌اند.
فرصت کم‌خطر سرمایه‌گذاری
مشارکت مردم برای تأمین سرمایه‌های مورد نیاز شرکت‌های برنده از طریق سکوی شرکت سامانه تأمین مالی کارن‌کراد در سازمان فرابورس ایران به شرکت‌ها اعطا می‌شود. علی عمیدی، مدیرعامل این مجموعه در خصوص سابقه فعالیت‌های دیگرشان در زمینه سرمایه‌گذاری می‌گوید: ما در حوزه تامین مالی و سرمایه‌گذاری کار کرده و به روش‌های مختلفی برای تأمین نیاز مالی شرکت‌های دانش‌بنیان، استارت‌آپ‌ها و مجموعه‌های فناور اقدام کرده‌ایم. این مجموعه از سال 97 کار خود را آغاز کرده است..
وی می‌افزاید: در انتهای سال 99 اولین کمپین سرمایه‌گذاری جمعی را در حضور رئیس سازمان بورس و معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور رونمایی کردیم و شرکتی دانش‌بنیان در حوزه تجهیزات پزشکی که تأمین مالی شده بود طی مدت پنج ماه، سود 20درصد به سرمایه‌گذاران پرداخت کرد و برگشت سرمایه کامل شد. در برنامه کارویا نیز با همکاری صندوق نوآوری و شکوفایی، تأمین مالی 18شرکت از 20شرکتی را که قرار است در این برنامه برگزیده شوند، عهده‌دار هستیم.» به گفته عمیدی، مهم‌ترین چالش برنامه کارویا، ارائه مناسب شرکت‌ها از طرح‌هایی است که می‌خواهند برای آن جذب سرمایه کنند تا بتوانند مردم را به مشارکت متقاعد کنند. وی می‌گوید: معتقدم طرح‌هایی که در این برنامه حضور دارند، قابل قبول و خوب هستند و ظرفیت خوبی برای سرمایه‌گذاری دارند. با توجه به اوضاعی که در بازار سرمایه وجود دارد، فکر می‌کنم اقبال افراد کاربلد نسبت به سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها بالا باشد. با وجود این، هنوز بسیاری از مردم از پخش این برنامه و فرصت‌هایی که برای سرمایه‌گذاری در اختیار اشخاص حقیقی و حقوقی قرار می‌دهد، خبر ندارند. عمیدی تصریح می‌کند: این ظرفیت، فرصت جذابی برای سرمایه‌گذاری است. پیش‌بینی سود 50درصدی روی کل سبد ظرف مدت یک سال شده است که سود بسیار خوب و قابل توجهی است، هرچند در این برنامه سود شرکت‌ها تضمین نشده ولی صندوق نوآوری و شکوفایی، اصل سرمایه سرمایه‌گذاران را تضمین کرده و افراد می‌توانند حتی به صورت آزمایشی مبلغی را سرمایه‌گذاری کنند. افراد حقیقی می‌توانند با حداقل 500 هزار تومان تا سقف 5درصد از نیاز درخواستی شرکت‌ها در این طرح‌ها مشارکت کنند و افراد حقوقی نیز محدودیتی برای سرمایه‌گذاری بر اساس دستورالعمل تأمین مالی جمعی مصوب شورای عالی بورس ندارند. از زمانی که برنامه شروع شده تا امروز توانستیم کمپین‌های هفته اول ، دوم و سوم را تکمیل کنیم که نزدیک به 10میلیارد تومان در مجموع تاکنون به شرکت‌ها اختصاص داده شده است.
رئیس هیات مدیره شهر هوشمند گیلسا:
سود منطقی به سرمایه‌گذاران می‌دهیم
اینترنت اشیا از فناوری‌های جذاب دنیای امروز است که در سال‌های اخیر موجب رونق کسب‌وکارهای مختلفی در این حوزه شده است. شرکت دانش‌بنیان «شهر هوشمند گیلسا» از سال 95 با همین هدف فعالیت خود را در زمینه توسعه اینترنت اشیا در خانه آغاز کرده است.
این مجموعه که تاکنون ابزارهای هوشمند مختلفی در خصوص روشنایی و نورپرداری، کنترل سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی، ابزارهای هوشمند مرتبط با امنیت و کنترلگر مرکزی این ابزارها تولید کرده است، در شب چهارم برنامه کارویا برنده این مسابقه شده و کمپین سرمایه درخواستی چهارمیلیارد تومانی خود را با موفقیت تکمیل کرده و قرار است پس از 9 ماه با سود 38درصد به سرمایه‌گذاران بازگردانده شود.
روح‌ا... حاکمی‌فر، رئیس هیات‌مدیره در خصوص علت شرکت در برنامه کارویا تصریح می‌کند: این برنامه روش جدیدی از سرمایه‌گذاری را پیشنهاد می‌داد و این نکته برایمان جالب بود که خود را در این چالش محک بزنیم که آیا می‌توانیم اعتماد مردم را برای سرمایه‌گذاری به کسب‌وکارمان جلب کنیم؟ در کنار این موضوع به‌عنوان تولیدکننده ایرانی علاقه‌مندیم سرمایه‌های خرد مردم به‌جای ورود به بازارهای کاذب به سمت چرخه تولید سرازیر شود. به همین دلیل دوست داشتیم در این فرهنگسازی مثبت قدمی برداشته باشیم. از حاکمی‌فر پرسیدیم دلیل اقبال مردم به این طرح را در چه می‌داند، وی در پاسخ می‌گوید: یکی از مهم‌ترین دلایل به نظر من ملموس بودن محصول و آشنایی مردم با محصولات حوزه اینترنت اشیا بود. علاوه‌براین محصول ما در بازار وارد شده و امتحان خود را پس داده است و نگرانی بابت بازار آن وجود ندارد. نکته دیگری که برای داوران نیز جالب بود این بود که با وجود تلاش برای راضی کردن ما برای وعده سوددهی بیشتر ما نرخ سود را تغییر ندادیم؛ زیرا این نرخ را با محاسبات دقیق به‌دست‌آورده‌ایم و نمی‌خواستیم وعده غیرواقعی بدهیم. به گفته رئیس هیات‌مدیره این مجموعه دانش‌بنیان، مبلغ سرمایه‌گذاری روز 15دی به شرکت از سوی سازمان فرابورس اعطا شده و فعالیت شرکت برای استفاده از این سرمایه از هفته پیش آغاز شده است. وی در خصوص برنامه شرکت برای استفاده از این سرمایه توضیح می‌دهد: برنامه ما برای این جذب سرمایه تولید 10هزار عدد از پرفروش‌ترین محصول شرکت یعنی کلیدهای لمسی است که جایگرین کلیدهای مکانیکی روشنایی هستند. این محصول جزو محصولاتی است که بازار تضمین‌شده دارد.
تکمیل مشارکت در تولید اسپکتروفتومتر
فقط در 7 ساعت
دستگاه اسپکتروفتومتر محصولی با فناوری پیشرفته برای سنجش غلظت محلول‌ها و میزان ناخالصی‌ها بر‌اساس میزان عبور نور است که کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مادر کشور مانند نفت،گاز، پتروشیمی، آب و فاضلاب، داروسازی و علوم پزشکی و صنایع غذایی و تمام آزمایشگاه‌های تحقیقاتی مراکز علمی و تحقیقاتی دارد. در حال حاضر سالانه 1300 تا 1400 عدد از این دستگاه از مبادی رسمی و غیر‌رسمی به کشور وارد می‌شود.
شرکت دانش‌بنیان «بلور آزما» از سال 95 به‌طور رسمی فعالیت خود را در زمینه تولید محصولات اسپکتروسکوپی و اپتیک با هدف تأمین نیاز کشور به این دستگاه‌های با فناوری پیشرفته و بی‌نیازی به واردات آنها آغاز کرده است. مهم‌ترین محصول این مجموعه دستگاه‌های مختلف اسپکتروفتومتر است که برای اولین‌بار در ایران به‌صورت متنوع برای کاربری‌های مختلف و به همراه ماده مصرفی مورد نیازش تولید می‌شود.
به‌گفته محمدجواد کارگر‌شورکی، مدیرعامل این مجموعه، پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال بتواند 10 درصد از حجم بازار داخلی را از آن خود کند. کارگر که از طریق صندوق نوآوری و شکوفایی در جریان تولید برنامه کارویا قرار گرفته است، در‌خصوص علت تصمیم‌گیری‌اش برای شرکت در این برنامه به جام‌جم می‌گوید: از آنجا که ایده این برنامه جذب سرمایه برای کسب‌وکارهای دانش‌بنیان از مردم به جای سرمایه‌گذاران است، برایم جذاب بود که در این برنامه حضور داشته باشیم. میزان سرمایه درخواستی این مجموعه یک میلیارد و 35 میلیون تومان بوده است که در هفت ساعت پس از پخش برنامه به‌صورت صد‌درصد جذب شده است. مدیرعامل این مجموعه دانش‌بنیان در‌خصوص علت احتمالی این استقبال تصریح می‌کند: به‌نظرم مهم‌ترین عامل میزان بازدهی بالا در مدت زمان نسبتا کوتاه بود که ما به سرمایه‌گذاران پیشنهاد دادیم سود 50 درصد در بازه 9 ماهه.
کارگر در‌خصوص علت رو آوردن به این روش سرمایه‌گذاری توضیح می‌دهد: واقعیت این است که دغدغه اصلی تمامی تولیدکنندگان محصولات با فناوری‌های پیشرفته در کشور، نبود اعتماد مردم و صنایع به محصولات ایرانی است. اگر تولید محصولات دارای فناوری پیشرفته در کشور رونق نگیرد، ایجاد ثبات اقتصادی و توسعه کشور آسان نخواهد بود. به همین علت با این‌که می‌توانستیم این میزان سرمایه را از روش‌هایی با سود کمتر مانند تسهیلات بانکی و... فراهم کنیم، ترجیح دادیم در این برنامه شرکت کنیم. وقتی مردم با ظرفیت و توان تولید داخلی آشنا شوند، خودشان در آن مشارکت داشته باشند و بازخورد مثبت از این مشارکت بگیرند، به مرور فرهنگسازی لازم برای تغییر نگرش نسبت به محصولات ایرانی شکل خواهد گرفت.
کارگر در‌خصوص تجربه‌اش از شرکت در برنامه کارویا می‌گوید: این برنامه قدم خوبی برای ایجاد فرهنگ سرمایه‌گذاری جمعی و آشنایی بیشتر مردم با تولیدات دانش‌بنیان در کشور است. تنها نکته‌ای که در‌خصوص برنامه‌هایی مانند کارویا وجود دارد این است که حوزه‌های کاری متنوعی در این مسابقات وارد می‌شوند و قاعدتا داوران در همه این زمینه‌ها آگاهی و دانش همه‌جانبه‌ای ندارند و به نظر می‌رسد وجود تیم‌های مشاوره تخصصی در کنار داوران می‌تواند به داوری دقیق‌ترکمک مؤثری کند.
نانو فراز سپاهان، در مسیر تأمین سرمایه برای تولید نانوپوشش‌های چوب
شرکت دانش‌بنیان «نانو فراز سپاهان» با یک دهه سابقه در حوزه تولید نانوپوشش‌های سطوح چوبی، برنده شب هفتم مسابقه تلویزیونی کارویا برای جذب سرمایه 669 میلیون تومان سرمایه جمعی با نرخ سود یک‌ساله 29 درصد شده است که تا لحظه نگارش این گزارش 59 درصد آن جذب شده است. اعظم مردی‌حلاج، مدیرعامل این مجموعه در خصوص تجربه‌اش از شرکت در کارویا و جذب سرمایه جمعی می‌گوید: برخی عقیده دارند این روش جذب سرمایه به‌دلیل نرخ سود بازگشت سرمایه بالا، مقرون‌به‌صرفه نیست. زیرا در صورت دریافت وام بانکی نرخ سود تسهیلات به‌مراتب کمتر از این میزان خواهد بود اما واقعیت این است در این برنامه، صندوق نوآوری و شکوفایی اصل سرمایه مردم را تضمین کرده و این باعث کاهش نگرانی ما برای استفاده از سرمایه شده و در نتیجه تمام تمرکز و انرژی به سمت تولید محصول و فروش خواهد بود و قطعا بازده کار بالاتر خواهد رفت. از سوی دیگر حضور در این برنامه به معرفی بهتر شرکت و توانمندی‌های ما در تولید محصول نیز کمک خواهد کرد. وی در ادامه تصریح می‌کند: این اولین قدم برای ایجاد فرهنگ تأمین مالی جمعی است که اتفاق بسیار خوبی است اما واقعیت این است که در کشورهای پیشرو در حوزه جذب سرمایه جمعی مانند سنگاپور، تأمین سرمایه جمعی از مشتریان کسب‌وکارها انجام می‌شود. در واقع در روش سرمایه‌گذاری آنها، سرمایه‌گذاری مشتری چیزی شبیه پیش‌پرداخت است و به این ترتیب نگرانی از بابت بازار محصول وجود نخواهد داشت. این در حالی است که در روش کنونی که ما جذب سرمایه کرده‌ایم، پس از رفع موانع تولید باید به فکر بازاریابی برای محصول در بازار پر نوسان کنونی باشیم تا بتوانیم در موعد مقرر سرمایه مردم را با سود پیش‌بینی شده بازگردانیم. وی با اشاره به حس خوبی که از شرکت در برنامه کارویا داشته، می‌گوید: این برنامه اتفاق بسیار غنی و ارزشمندی برای شرکت‌های دانش‌بنیان است. همچنین داوری‌ها بسیار دقیق و حاوی نکات بسیار خوبی بود.
ابتکار عملی یا بهتر بگویم مشوقی که برنامه کارویا برای تشویق مردم به سمت مشارکت در تولید محصولات دانش‌بنیان و توسعه فناوری در کشور و توسعه فرهنگ سرمایه‌گذاری جمعی در نظر گرفته است، این است که شرکت‌ها سقف سوددهی در بازه زمانی که سرمایه در اختیارشان خواهد بود را می‌دهند. اما اگر به هر دلیلی روند کسب‌وکارشان به شکلی که باید پیش نرود و اوضاع برایشان مساعد نباشد، سرمایه‌گذاران شریک ضررشان نخواهند شد؛ صندوق نوآوری و شکوفایی در کارویا بازگشت اصل سرمایه سرمایه‌گذاران را تضمین کرده است. به این صورت، مردم با مشارکت در توسعه طرح‌های دانش‌بنیان در کشور در سود این مجموعه‌ها شریک خواهند شد و در نهایت اگر شرکت نوپا به‌هر دلیلی با مشکل روبه‌رو شود، خبری از سوخت سرمایه نخواهد بود. به همین علت به نظر می‌رسد کارویا در تلاش است فرصت خوبی برای مشارکت مردمی در تحقق رویای کارآفرینان کشور به وجود بیاورد.
برنامه‌ای نو در حوزه کارآفرینی
دکتر علی ناظمی، معاون سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری و شکوفایی و یکی از داوران برنامه در خصوص داستان شکل‌گیری ایده کارویا به جام‌جم می‌گوید: در طول این سال‌ها برنامه‌های متعددی در صدا و سیما در مورد کارآفرینی، مفهوم دانش‌بنیان، نوآوری و استارت‌آپ شناخته شده بود اما در تمام این برنامه‌ها یک جای خالی وجود داشت که کارآفرینانی که در چنین برنامه‌هایی شرکت می‌کنند، بتوانند به منابع مالی مورد نیازشان از مسیر مشارکت به جای روش‌های مرسومی مانند دریافت تسهیلات دست پیدا کنند. در مشارکت، شما عملا در سود و زیان شریک هستید و استفاده از روش سرمایه‌گذاری جمعی امکانی فراهم می‌کند تا مردم هم بتوانند در چرخه تولید کشور سرمایه‌گذاری کنند. تاکنون نمونه‌های مشابه زیادی از این برنامه در کشورهای دیگر ساخته شده که بعضی بسیار باسابقه و پرطرفدار نیز هستند.
وی می‌افزاید: صندوق نوآوری و شکوفایی به‌عنوان نهادی که مسؤول تأمین مالی زیست‌بوم نوآوری و دانش‌بنیان است همیشه سعی می‌کند راهی باز کند تا شرکت‌ها بتوانند تأمین مالی بیشتری به دست آورند. از سوی دیگر دوستانی که در کار تهیه برنامه‌ها هستند به‌دنبال ساخت برنامه‌های تلویزیونی فناورانه و نوآورانه برای آشنایی بیشتر مردم با ظرفیت‌های موجود در کشور هستند. به همین دلیل این پیشنهاد به‌طور مشترک از سوی صندوق نوآوری و شکوفایی و تیم تولید برای برنامه‌ای مطرح شد که امکان تأمین مالی جمعی برای شرکت‌های دانش‌بنیان فراهم کند. سازمان صداوسیما و سازمان بورس در ساخت این برنامه خیلی همکاری کردند و در نهایت کارویا ساخته شد.
تأمین 80 درصد منابع مالی درخواستی
به گفته معاون سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری و شکوفایی، کارویا اولین تجربه ساخت برنامه برای جذب سرمایه جمعی است. وی تصریح می‌کند: بنابراین ساخت این برنامه علاوه بر این که برای صندوق و گروه سازنده برنامه تجربه جدیدی بود، برای سازمان صداوسیما که بخواهد مردم را تشویق کند تا سرمایه‌های خود را به یک گروه نوپای کارآفرین بسپارند نیز از یک سو و برای سازمان بورس که مسؤولیت نظارتی به عهده دارد از دیگر سو موضوع کاملا جدیدی است.
به همین علت ساخت این برنامه فرآیند سنگینی بود که نتیجه آن در حال پخش است و امیدواریم با تداوم این برنامه در دوره‌های آتی شاهد بهبود هرچه بیشتر کیفیت آن باشیم. دکتر ناظمی در خصوص میزان موفقیت این برنامه می‌گوید: برای سنجش میزان موفقیت باید چند شاخص در نظر گرفته شود: از جهت آشنایی مردم با ظرفیت زیست‌بوم دانش‌بنیان به نظر می‌رسد عملکرد قابل قبولی داشته است، آمارهای مربوط به بازدید سایت برنامه روند صعودی خوبی از زمان شروع پخش تاکنون داشته است، از جنبه فرهنگسازی مشارکت در توسعه این حوزه در قسمت‌هایی که تاکنون پخش شده به نظر می‌رسد استقبال خوبی شکل گرفته است، از نظر موفقیت در جذب سرمایه نیز بر اساس آماری که از میزان سرمایه تأمین شده برای هشت قسمت اول برنامه داریم و 80 درصد منابع مالی مورد نیاز اعلام شده از سوی گروه‌ها تأمین شده که موفقیت قابل قبولی است اما برای برآورد صحیح از میزان دستیابی به اهداف باید تا پایان پخش برنامه صبر کنیم.
تضمین قطعی بازگشت اصل سرمایه
از دکتر ناظمی پرسیدیم برگشت اصل سرمایه مردم از سوی صندوق نوآوری و شکوفایی چطور تضمین می‌شود؟ آیا در صورت ایجاد هر نوع تغییری در بخش‌های مدیریتی یا تصمیم‌گیری‌های کلان صندوق امکان برآورده نشدن این انتظار وجود دارد؟ وی در پاسخ به جام‌جم می‌گوید: صندوق نوآوری و شکوفایی، نهادی حاکمیتی است که رئیس و اعضای هیات امنای آن رئیس‌جمهور و مجموعه‌ای از وزرا هستند و با سرمایه چند هزار میلیاردی فعالیت می‌کند. کل مبلغی که اینجا تضمین می‌شود در قیاس با گردش مالی که در صندوق وجود دارد و تسهیلات حمایتی که سالانه ارائه می‌کند اصلا عدد قابل توجهی نیست. نکته دوم این که ضمانت‌نامه صندوق، رسمی است و در تمام سیستم بانکی، ادارات و شرکت‌ها مورد تأیید است و هیچ خدشه‌ای بر آن وارد نیست. نکته سوم این که ما اگر ضمانت‌نامه رسمی برای سازمان صداوسیما و شرکت فرابورس ایران صادر نمی‌کردیم و در قالب تفاهم‌نامه‌های همکاری به تأییدشان نمی‌رسید، قاعدتا هیچ سازمانی خودش را درگیر ریسک نمی‌کرد که بخواهد به دلایل مدیریتی و غیرمدیریتی و بی‌ثباتی احتمال تغییر آن وجود داشته باشد. وی در خصوص احتمال تداوم کارویا در فصلهای بعدی خاطرنشان می‌کند: ما علاقه‌مند به تداوم این برنامه هستیم و برنامه‌ریزی‌هایی نیز برای آن شکل گرفته است، زیرا هم با استقبال خوبی از سوی شرکت‌های داوطلب برای شرکت در این برنامه مواجهیم و هم برخی سازمان‌ها و نهادهای دیگر نیز پیشنهاد همکاری برای مشارکت در تولید فصلهای بعدی داده‌اند.
فرصت کم‌خطر سرمایه‌گذاری
مشارکت مردم برای تأمین سرمایه‌های مورد نیاز شرکت‌های برنده از طریق سکوی شرکت سامانه تأمین مالی کارن‌کراد در سازمان فرابورس ایران به شرکت‌ها اعطا می‌شود. علی عمیدی، مدیرعامل این مجموعه در خصوص سابقه فعالیت‌های دیگرشان در زمینه سرمایه‌گذاری می‌گوید: ما در حوزه تامین مالی و سرمایه‌گذاری کار کرده و به روش‌های مختلفی برای تأمین نیاز مالی شرکت‌های دانش‌بنیان، استارت‌آپ‌ها و مجموعه‌های فناور اقدام کرده‌ایم. این مجموعه از سال 97 کار خود را آغاز کرده است..
وی می‌افزاید: در انتهای سال 99 اولین کمپین سرمایه‌گذاری جمعی را در حضور رئیس سازمان بورس و معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور رونمایی کردیم و شرکتی دانش‌بنیان در حوزه تجهیزات پزشکی که تأمین مالی شده بود طی مدت پنج ماه، سود 20درصد به سرمایه‌گذاران پرداخت کرد و برگشت سرمایه کامل شد. در برنامه کارویا نیز با همکاری صندوق نوآوری و شکوفایی، تأمین مالی 18شرکت از 20شرکتی را که قرار است در این برنامه برگزیده شوند، عهده‌دار هستیم.» به گفته عمیدی، مهم‌ترین چالش برنامه کارویا، ارائه مناسب شرکت‌ها از طرح‌هایی است که می‌خواهند برای آن جذب سرمایه کنند تا بتوانند مردم را به مشارکت متقاعد کنند. وی می‌گوید: معتقدم طرح‌هایی که در این برنامه حضور دارند، قابل قبول و خوب هستند و ظرفیت خوبی برای سرمایه‌گذاری دارند. با توجه به اوضاعی که در بازار سرمایه وجود دارد، فکر می‌کنم اقبال افراد کاربلد نسبت به سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها بالا باشد. با وجود این، هنوز بسیاری از مردم از پخش این برنامه و فرصت‌هایی که برای سرمایه‌گذاری در اختیار اشخاص حقیقی و حقوقی قرار می‌دهد، خبر ندارند. عمیدی تصریح می‌کند: این ظرفیت، فرصت جذابی برای سرمایه‌گذاری است. پیش‌بینی سود 50درصدی روی کل سبد ظرف مدت یک سال شده است که سود بسیار خوب و قابل توجهی است، هرچند در این برنامه سود شرکت‌ها تضمین نشده ولی صندوق نوآوری و شکوفایی، اصل سرمایه سرمایه‌گذاران را تضمین کرده و افراد می‌توانند حتی به صورت آزمایشی مبلغی را سرمایه‌گذاری کنند. افراد حقیقی می‌توانند با حداقل 500 هزار تومان تا سقف 5درصد از نیاز درخواستی شرکت‌ها در این طرح‌ها مشارکت کنند و افراد حقوقی نیز محدودیتی برای سرمایه‌گذاری بر اساس دستورالعمل تأمین مالی جمعی مصوب شورای عالی بورس ندارند. از زمانی که برنامه شروع شده تا امروز توانستیم کمپین‌های هفته اول ، دوم و سوم را تکمیل کنیم که نزدیک به 10میلیارد تومان در مجموع تاکنون به شرکت‌ها اختصاص داده شده است.
رئیس هیات مدیره شهر هوشمند گیلسا:
سود منطقی به سرمایه‌گذاران می‌دهیم
اینترنت اشیا از فناوری‌های جذاب دنیای امروز است که در سال‌های اخیر موجب رونق کسب‌وکارهای مختلفی در این حوزه شده است. شرکت دانش‌بنیان «شهر هوشمند گیلسا» از سال 95 با همین هدف فعالیت خود را در زمینه توسعه اینترنت اشیا در خانه آغاز کرده است.
این مجموعه که تاکنون ابزارهای هوشمند مختلفی در خصوص روشنایی و نورپرداری، کنترل سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی، ابزارهای هوشمند مرتبط با امنیت و کنترلگر مرکزی این ابزارها تولید کرده است، در شب چهارم برنامه کارویا برنده این مسابقه شده و کمپین سرمایه درخواستی چهارمیلیارد تومانی خود را با موفقیت تکمیل کرده و قرار است پس از 9 ماه با سود 38درصد به سرمایه‌گذاران بازگردانده شود.
روح‌ا... حاکمی‌فر، رئیس هیات‌مدیره در خصوص علت شرکت در برنامه کارویا تصریح می‌کند: این برنامه روش جدیدی از سرمایه‌گذاری را پیشنهاد می‌داد و این نکته برایمان جالب بود که خود را در این چالش محک بزنیم که آیا می‌توانیم اعتماد مردم را برای سرمایه‌گذاری به کسب‌وکارمان جلب کنیم؟ در کنار این موضوع به‌عنوان تولیدکننده ایرانی علاقه‌مندیم سرمایه‌های خرد مردم به‌جای ورود به بازارهای کاذب به سمت چرخه تولید سرازیر شود. به همین دلیل دوست داشتیم در این فرهنگسازی مثبت قدمی برداشته باشیم. از حاکمی‌فر پرسیدیم دلیل اقبال مردم به این طرح را در چه می‌داند، وی در پاسخ می‌گوید: یکی از مهم‌ترین دلایل به نظر من ملموس بودن محصول و آشنایی مردم با محصولات حوزه اینترنت اشیا بود. علاوه‌براین محصول ما در بازار وارد شده و امتحان خود را پس داده است و نگرانی بابت بازار آن وجود ندارد. نکته دیگری که برای داوران نیز جالب بود این بود که با وجود تلاش برای راضی کردن ما برای وعده سوددهی بیشتر ما نرخ سود را تغییر ندادیم؛ زیرا این نرخ را با محاسبات دقیق به‌دست‌آورده‌ایم و نمی‌خواستیم وعده غیرواقعی بدهیم. به گفته رئیس هیات‌مدیره این مجموعه دانش‌بنیان، مبلغ سرمایه‌گذاری روز 15دی به شرکت از سوی سازمان فرابورس اعطا شده و فعالیت شرکت برای استفاده از این سرمایه از هفته پیش آغاز شده است. وی در خصوص برنامه شرکت برای استفاده از این سرمایه توضیح می‌دهد: برنامه ما برای این جذب سرمایه تولید 10هزار عدد از پرفروش‌ترین محصول شرکت یعنی کلیدهای لمسی است که جایگرین کلیدهای مکانیکی روشنایی هستند. این محصول جزو محصولاتی است که بازار تضمین‌شده دارد.
تکمیل مشارکت در تولید اسپکتروفتومتر
فقط در 7 ساعت
دستگاه اسپکتروفتومتر محصولی با فناوری پیشرفته برای سنجش غلظت محلول‌ها و میزان ناخالصی‌ها بر‌اساس میزان عبور نور است که کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مادر کشور مانند نفت،گاز، پتروشیمی، آب و فاضلاب، داروسازی و علوم پزشکی و صنایع غذایی و تمام آزمایشگاه‌های تحقیقاتی مراکز علمی و تحقیقاتی دارد. در حال حاضر سالانه 1300 تا 1400 عدد از این دستگاه از مبادی رسمی و غیر‌رسمی به کشور وارد می‌شود.
شرکت دانش‌بنیان «بلور آزما» از سال 95 به‌طور رسمی فعالیت خود را در زمینه تولید محصولات اسپکتروسکوپی و اپتیک با هدف تأمین نیاز کشور به این دستگاه‌های با فناوری پیشرفته و بی‌نیازی به واردات آنها آغاز کرده است. مهم‌ترین محصول این مجموعه دستگاه‌های مختلف اسپکتروفتومتر است که برای اولین‌بار در ایران به‌صورت متنوع برای کاربری‌های مختلف و به همراه ماده مصرفی مورد نیازش تولید می‌شود.
به‌گفته محمدجواد کارگر‌شورکی، مدیرعامل این مجموعه، پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال بتواند 10 درصد از حجم بازار داخلی را از آن خود کند. کارگر که از طریق صندوق نوآوری و شکوفایی در جریان تولید برنامه کارویا قرار گرفته است، در‌خصوص علت تصمیم‌گیری‌اش برای شرکت در این برنامه به جام‌جم می‌گوید: از آنجا که ایده این برنامه جذب سرمایه برای کسب‌وکارهای دانش‌بنیان از مردم به جای سرمایه‌گذاران است، برایم جذاب بود که در این برنامه حضور داشته باشیم. میزان سرمایه درخواستی این مجموعه یک میلیارد و 35 میلیون تومان بوده است که در هفت ساعت پس از پخش برنامه به‌صورت صد‌درصد جذب شده است. مدیرعامل این مجموعه دانش‌بنیان در‌خصوص علت احتمالی این استقبال تصریح می‌کند: به‌نظرم مهم‌ترین عامل میزان بازدهی بالا در مدت زمان نسبتا کوتاه بود که ما به سرمایه‌گذاران پیشنهاد دادیم سود 50 درصد در بازه 9 ماهه.
کارگر در‌خصوص علت رو آوردن به این روش سرمایه‌گذاری توضیح می‌دهد: واقعیت این است که دغدغه اصلی تمامی تولیدکنندگان محصولات با فناوری‌های پیشرفته در کشور، نبود اعتماد مردم و صنایع به محصولات ایرانی است. اگر تولید محصولات دارای فناوری پیشرفته در کشور رونق نگیرد، ایجاد ثبات اقتصادی و توسعه کشور آسان نخواهد بود. به همین علت با این‌که می‌توانستیم این میزان سرمایه را از روش‌هایی با سود کمتر مانند تسهیلات بانکی و... فراهم کنیم، ترجیح دادیم در این برنامه شرکت کنیم. وقتی مردم با ظرفیت و توان تولید داخلی آشنا شوند، خودشان در آن مشارکت داشته باشند و بازخورد مثبت از این مشارکت بگیرند، به مرور فرهنگسازی لازم برای تغییر نگرش نسبت به محصولات ایرانی شکل خواهد گرفت.
کارگر در‌خصوص تجربه‌اش از شرکت در برنامه کارویا می‌گوید: این برنامه قدم خوبی برای ایجاد فرهنگ سرمایه‌گذاری جمعی و آشنایی بیشتر مردم با تولیدات دانش‌بنیان در کشور است. تنها نکته‌ای که در‌خصوص برنامه‌هایی مانند کارویا وجود دارد این است که حوزه‌های کاری متنوعی در این مسابقات وارد می‌شوند و قاعدتا داوران در همه این زمینه‌ها آگاهی و دانش همه‌جانبه‌ای ندارند و به نظر می‌رسد وجود تیم‌های مشاوره تخصصی در کنار داوران می‌تواند به داوری دقیق‌ترکمک مؤثری کند.
نانو فراز سپاهان، در مسیر تأمین سرمایه برای تولید نانوپوشش‌های چوب
شرکت دانش‌بنیان «نانو فراز سپاهان» با یک دهه سابقه در حوزه تولید نانوپوشش‌های سطوح چوبی، برنده شب هفتم مسابقه تلویزیونی کارویا برای جذب سرمایه 669 میلیون تومان سرمایه جمعی با نرخ سود یک‌ساله 29 درصد شده است که تا لحظه نگارش این گزارش 59 درصد آن جذب شده است. اعظم مردی‌حلاج، مدیرعامل این مجموعه در خصوص تجربه‌اش از شرکت در کارویا و جذب سرمایه جمعی می‌گوید: برخی عقیده دارند این روش جذب سرمایه به‌دلیل نرخ سود بازگشت سرمایه بالا، مقرون‌به‌صرفه نیست. زیرا در صورت دریافت وام بانکی نرخ سود تسهیلات به‌مراتب کمتر از این میزان خواهد بود اما واقعیت این است در این برنامه، صندوق نوآوری و شکوفایی اصل سرمایه مردم را تضمین کرده و این باعث کاهش نگرانی ما برای استفاده از سرمایه شده و در نتیجه تمام تمرکز و انرژی به سمت تولید محصول و فروش خواهد بود و قطعا بازده کار بالاتر خواهد رفت. از سوی دیگر حضور در این برنامه به معرفی بهتر شرکت و توانمندی‌های ما در تولید محصول نیز کمک خواهد کرد. وی در ادامه تصریح می‌کند: این اولین قدم برای ایجاد فرهنگ تأمین مالی جمعی است که اتفاق بسیار خوبی است اما واقعیت این است که در کشورهای پیشرو در حوزه جذب سرمایه جمعی مانند سنگاپور، تأمین سرمایه جمعی از مشتریان کسب‌وکارها انجام می‌شود. در واقع در روش سرمایه‌گذاری آنها، سرمایه‌گذاری مشتری چیزی شبیه پیش‌پرداخت است و به این ترتیب نگرانی از بابت بازار محصول وجود نخواهد داشت. این در حالی است که در روش کنونی که ما جذب سرمایه کرده‌ایم، پس از رفع موانع تولید باید به فکر بازاریابی برای محصول در بازار پر نوسان کنونی باشیم تا بتوانیم در موعد مقرر سرمایه مردم را با سود پیش‌بینی شده بازگردانیم. وی با اشاره به حس خوبی که از شرکت در برنامه کارویا داشته، می‌گوید: این برنامه اتفاق بسیار غنی و ارزشمندی برای شرکت‌های دانش‌بنیان است. همچنین داوری‌ها بسیار دقیق و حاوی نکات بسیار خوبی بود.
ضمیمه قاب کوچک
تیتر خبرها
