عزای داروغه‌های ناتینگهام

مرگ ملکه الیزابت، بار دیگر جایگاه نهاد سلطنت در انگلیس را زیر سؤال برده است

عزای داروغه‌های ناتینگهام

با مرگ ملکه الیزابت در سن 96 سالگی، فرزندش پرنس چالز براساس یک رابطه موروثی و خانوادگی بر تحت پادشاهی نشست.

همسر چارلز نیز به‌عنوان ملکه جدید انگلیس برگزیده شد. چارلز 73 ساله و همسرش پس از خاکسپاری الیزابت به محل مخصوص زندگی پادشاه و ملکه در کاخ باکینگهام نقل مکان خواهند کرد تا طی سال‌های آتی، به نمادهای جدید سلطنت در انگلیس تبدیل شوند. با این حال، نسبت به اصل نهاد سلطنت در انگلیس کماکان مناقشه‌های سختی وجود دارد!اعتراض نسبت به عملکرد خاندان سلطنتی، مدت‌هاست خود را در صحنه سیاسی و اجتماعی این کشور نشان داده است؛ از دخالت ملکه الیزابت (در زمان حیات) و خاندان سلطنتی در روند برگزاری همه‌پرسی استقلال اسکاتلند تا صرف هزینه‌های هنگفت در کاخ باکینگهام. همگان به یاد دارند در سال 2017، صدهزار نفر از مردم انگلیس با امضای طوماری خشم خود را از صرف ۳۶۹‌میلیون پوند از مالیات مردم برای بازسازی کاخ باکینگهام ابراز کردند. کاخ باکینگهام که در لندن واقع شده، محل زندگی الیزابت دوم، ملکه بریتانیا و خاندان سلطنتی است. معترضان به عملکرد ملکه معتقد بودند که با توجه به حجم عظیم ثروت خاندان سلطنتی، آنها باید از پول خود و نه بودجه عمومی، برای بازسازی کاخ هزینه کنند. با این حال ملکه انگلیس مانند همیشه برای این اعتراضات اهمیتی قائل نبود. طی سال‌های اخیر بارها طرفداران نهاد جمهوریت یا همان جمهوریخواهان در انگلیس مخالفت خود را با ریخت‌و‌پاش‌های صورت گرفته توسط کاخ باکینگهام نشان داده‌اند. در ماه می‌ 2018، برگزاری مراسم عروسی نوه ملکه انگلیس حدود 46میلیون دلار برای مالیات‌دهندگان انگلیسی هزینه داشت، آن هم در حالی که به واسطه رای مثبت شهروندان انگلیسی به برگزیت (خروج انگلیس از اتحادیه اروپا)، اوضاع اقتصادی و معیشتی در این کشور ملتهب به نظر می‌رسید.

دخالت ملکه در سیاست

یکی از القائات دروغین رسانه‌های انگلیسی، مربوط به دخالت نداشتن کاخ باکینگهام در مسائل سیاسی می‌شود! با این حال ملکه الیزابت در طول هفت دهه حضور خود در مسند قدرت، بارها در بزنگاه‌های سیاسی به سود جریان‌هایی که نهاد سلطنت را تقویت می‌کردند وارد عمل شد! محصول دخالت مستقیم ملکه در تعلیق پارلمان انگلیس در سال 2018، آن هم در حساس‌ترین برهه سیاسی ممکن که لندن در آستانه خروج از اتحادیه اروپا بود نوعی شلیک مستقیم به دموکراسی در انگلیس محسوب می‌شد. نمایندگان پارلمان انگلیس در آن زمان در‌صدد مخالفت با طرح بوریس جانسون برای خروج از اتحادیه اروپا بودند اما با تعطیلی پارلمان (که در پی موافقت ملکه به درخواست بوریس جانسون، نخست‌وزیر سابق انگلیس صورت گرفت)، مجلس عوام فرصت این تاثیرگذاری تاریخی را از دست داد.

جوانان انگلیسی نهاد سلطنت را نمی‌خواهند

اگر داده‌های نظرسنجی را براساس سن دسته‌بندی کنیم، شاهد اختلاف‌نظری عمیق میان نسل‌های مختلف، خواهیم بود. براساس یکی از گزارش‌های اخیر شبکه بی‌بی‌سی، طبق نظرسنجی‌های انجام شده، احتمال موافقت افراد ۱۸ تا ۲۴ سال با وجود نظام سلطنتی در کشور از بقیه گروه‌های سنی پایین‌تر است. این درحالی است که افراد بالای ۶۵ سال عمدتا طرفدار خاندان سلطنتی هستند. از سوی دیگر نتایج نظرسنجی در مناطق مختلف بریتانیا هم متفاوت است. مردم اسکاتلند نسبت به دیگر نقاط انگلیس نظر منفی‌تری نسبت به نهاد سلطنت و کاخ باکینگهام دارند. این نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که نسل جدید انگلیس، وجود یک نهاد تشریفاتی را که مالیات رای‌دهندگان انگلیسی را به جیب «داروغه‌های ناتینگهام» می‌ریزد به‌سادگی بر‌نمی‌تابند.

     ملکه الیزابت و معمای اسکاتلند
یکی دیگر از مصادیق دخالت ملکه انگلیس در سیاست، مربوط به همه‌پرسی سال 2014 اسکاتلند بود، درست جایی که ساکنان اسکاتلند می‌خواستند درخصوص جدایی از حاکمیت انگلیس و تبدیل شدن به کشوری مستقل تصمیم‌گیری کنند. ملکه الیزابت در آن زمان، دیدارهای متعددی با دیوید کامرون، نخست‌وزیر اسبق انگلیس داشت و بارها نسبت به شرایط همه‌پرسی و ساز‌و‌کارهای شکست آن اطمینان حاصل کرد. ملکه الیزابت در دوران حضور خود در کاخ باکینگهام بارها حمایت خود را از طرفداران یکپارچگی اسکاتلند و انگلیس اعلام کرد، این در حالی بود که اکثریت اسکاتلندی‌ها در نظرسنجی‌های عمومی (به‌خصوص پس از برگزیت) خواستار خروج از اتحادیه اروپا بودند. طبق قانون اساسی بریتانیا، ملکه یا پادشاه چند وظیفه اساسی دارد که امضای قوانین، انتصاب نخست‌وزیر و افتتاح دوره جدید پارلمان از جمله آنهاست. هر چند در گذر زمان بیشتر اختیارات او به نهادهای دیگر تفویض شده است. ملکه الیزابت علاوه‌براین، رهبر ۵۴ کشور عضو جامعه مشترک‌المنافع است که بیشتر آنها زمانی مستعمره انگلیس بوده‌اند.

نقش ملکه الیزابت در حذف سیاسی کوربین

سال 1396، شاهد وقوع آتش‌سوزی در برج گرانفل و کشته و آواره شدن تعداد زیادی از ساکنان آن بودیم. جرمی کوربین، رهبر سابق حزب کارگر که اتفاقا یکی از اصلی‌ترین منتقدان نهاد سلطنت و از طرفداران جمهوریت محسوب می‌شود، پیشنهادهای جالب‌توجهی را مطرح کرد. یکی از این پیشنهادها، خرید الزامی املاک خالی برای آسیب‌دیدگان حادثه گرانفل بود. موریت معتقد بود که آسیب‌دیدگان حادثه گرانفل می‌توانند املاک خالی در منطقه سلطنتی کنزینگتون و چلسی را به سود خود مصادره کنند. پیشنهاد، ریشه در مخالفت کوربین با وجود اختلاف طبقاتی موجود در انگلیس داشت. رهبر اسبق حزب کارگر با این پیشنهاد، آتش سختی را به جان کاخ باکینگهام انداخت. اتفاقا یکی از دلایل کودتای درون‌حزبی علیه کوربین و حذف وی از رهبری حزب کارگر در آینده، همین مخالفت وی با ریخت‌و‌پاش‌های نهاد سلطنت بود. ملکه الیزابت، خود از کسانی بود که استمرار حضور کوربین در مسند قدرت را به ضرر خود می‌دید و به‌صورت غیر‌رسمی و پنهانی، حامی پروسه حذف وی از رهبری حزب کارگر بود.

تلاقی بحران‌ها در انگلیس

مرگ ملکه انگلیس در حالی رخ داده است که لندن به کانون تلاقی بحران‌ها تبدیل شده و استقرار دولت حداقلی «لیز تراس» نیز نمی‌تواند مولد آرامش و ثبات در معادلات سیاسی و اجرایی این کشور باشد. از یک‌سو انگلیس با آثار و تبعات ناشی از برگزیت (خروج از اتحادیه اروپا) دست و پنجه نرم می‌کند و از سوی دیگر، مداخله‌گرایی انگلیس در جنگ اوکراین به ایجاد یک دغدغه مزمن امنیتی ــ نظامی در این کشور منجر شده است. افزایش قیمت سوخت و انرژی در انگیس (که ناشی از جنگ اوکراین است)، بر شدت این روند افزوده است. درست در چنین شرایطی تشدید دوگانه «جمهوریت ــ سلطنت» در انگلیس بدترین خبری است که سردمداران این کشور می‌شنوند!

حنیف غفاری - دبیر گروه بین الملل