کشف قیمت‌برق براساس عرضه و تقاضا چگونه است؟
حمیدرضا باقری، معاون بازار برق شرکت مدیریت شبکه برق ایران با بیان این‌که بورس‌ها در ایجاد بازاری با فضای رقابت کامل و سالم نقش موثری دارند، گفت: در شروع معاملات برق در بورس انرژی، شرکت‌های توزیع نیروی برق تنها خریداران برق در بورس بودند، در بهمن۹۴، با مصوبه هیات محترم وزیران و نیز مصوبه وزیر محترم نیرو شرایط برای مشترکان صنعتی بالای پنج مگاوات فراهم شد تا در صورت تمایل، بخشی از برق خود را از طریق بورس انرژی یا قرارداد دوجانبه با نیروگاه‌ها تأمین کنند.
معاون بازار برق شرکت مدیریت شبکه برق ایران اظهار داشت: همچنین برای واحدهای متقاضی جدید با قدرت بالای پنج مگاوات نیز اختیار به انتخاب یکی از روش‌های خرید از بورس انرژی، انعقاد قرارداد دوجانبه یا تأمین برق از طریق نیروگاه‌های متعلق به خود در نظر گرفته شده بود. اولین معامله برق مصرف‌کنندگان بالای پنج مگاوات در بازار فیزیکی بورس انرژی در تیر۹۶ انجام شد و تاکنون شاهد رشد معاملات این صنایع در بورس بوده‌ایم.
وی افزود: در فاز بعدی در مصوبه مورخ ۲۰مهر۹۹ هیات وزیران، تمامی مشترکان صنعتی بالای پنج مگاوات را ملزم کرد که برق خود را از طریق قراردادهای دوجانبه یا سایر روش‌های متداول در بورس انرژی خرید کنند. در غیر این صورت برق آنها توسط مالکین شبکه (برق‌های منطقه‌ای و شرکت‌های توزیع) به نمایندگی از طرف آن مشترکان از بازار عمده‌فروشی با بیشترین نرخ بازار برق خریداری و تامین می‌شود.
باقری خاطرنشان کرد: در این مصوبه، برنامه‌ریزی برای طیف جدیدی از مصرف‌کنندگان یعنی مشترکان بالای یک مگاوات نیز ابلاغ شده، به نحوی که تا دو سال پس از تاریخ مذکور( 20 مهر امسال) زمینه برای حضور در معاملات بورس فراهم شود.
معاون بازار برق شرکت مدیریت شبکه برق ایران ادامه داد: از آنجا که تعداد مشترکین بین یک تا پنج مگاوات که مشمول مصوبه فوق‌الذکر هستند، در حدود 6000 مشترک است لذا حضور این مشترکان در رونق و تعمیق معاملات برق در بورس انرژی و نیز معاملات از طریق خرده‌فروشان برق بسیار موثر خواهد بود. از جمله برنامه‌های آتی توسعه بورس، حضور سایر مشترکان زیر یک مگاوات از طریق خرده‌فروشان است که با فراهم‌شدن قوانین و مقررات لازم و زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری این مهم نیز به انجام خواهد رسید. از دیگر برنامه‌های توسعه بورس انرژی راه‌اندازی بازار مدیریت مصرف برای تراز بین تولید و مصرف در کشور بوده که در سایر کشورهای پیشرفته در بورس برق نیز در حال اجراست.
وی در تشریح نقش بازار برق درصورت توسعه بورس تا ۸۰ درصد گفت: در صورتجلسه مورخ ۳۴۸ هیات تنظیم بازار برق و ابلاغیه مورخ ۹ خرداد ۱۴۰۰ وزیر محترم نیرو، برای بازار عمده‌فروشی برق، نقش بازارِ متعادل‌ساز در نظر گرفته شده و کاهش تدریجی سهم آن نیز مورد تأکید بوده است که منجر به کاهش بدهی‌های وزارت نیرو به تولیدکنندگان می‌شود. لذا بازار عمده‌فروشی برق، همواره نقش خود را برای ایجاد تعادل بین میزان تولید و مصرف برق در زمان نزدیک به بهره‌برداری و نیز تضمین تعهدات انجام‌شده در معاملات خارج از بازار برق(معاملات بورس و دوجانبه) را ایفا می‌کند.
باقری در پایان، مزایای توسعه بورس را چنین اعلام کرد: به طور کلی بورس‌ها در ایجاد بازاری با فضای رقابت کامل و سالم نقش موثری دارند. بورس به عنوان بازاری منسجم و سازمان‌یافته مزایای بسیاری دارد. معاملات برق در بورس انرژی نیز مشمول این مزایا ست که می‌توان به مواردی مانند کاهش تصدیگری دولت مطابق با اهداف برنامه‌های کلان کشور و سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی، حذف ساختار تعرفه و قیمت‌گذاری دستوری، کشف قیمت برق بر اساس رقابت سالم و بر پایه عرضه و تقاضا، کاهش میزان بدهی‌های دولت به تولیدکنندگان برق، ایجاد حق انتخاب و ارتباط مستقیم بین تولیدکننده و مصرف‌کننده و ایجاد اطمینان برای سرمایه‌گذار در احداث نیروگاه و دریافت هزینه‌های تولید در یک چارچوب رقابتی می‌توان اشاره کرد.
وی افزود: در فاز بعدی در مصوبه مورخ ۲۰مهر۹۹ هیات وزیران، تمامی مشترکان صنعتی بالای پنج مگاوات را ملزم کرد که برق خود را از طریق قراردادهای دوجانبه یا سایر روش‌های متداول در بورس انرژی خرید کنند. در غیر این صورت برق آنها توسط مالکین شبکه (برق‌های منطقه‌ای و شرکت‌های توزیع) به نمایندگی از طرف آن مشترکان از بازار عمده‌فروشی با بیشترین نرخ بازار برق خریداری و تامین می‌شود.
باقری خاطرنشان کرد: در این مصوبه، برنامه‌ریزی برای طیف جدیدی از مصرف‌کنندگان یعنی مشترکان بالای یک مگاوات نیز ابلاغ شده، به نحوی که تا دو سال پس از تاریخ مذکور( 20 مهر امسال) زمینه برای حضور در معاملات بورس فراهم شود.
معاون بازار برق شرکت مدیریت شبکه برق ایران ادامه داد: از آنجا که تعداد مشترکین بین یک تا پنج مگاوات که مشمول مصوبه فوق‌الذکر هستند، در حدود 6000 مشترک است لذا حضور این مشترکان در رونق و تعمیق معاملات برق در بورس انرژی و نیز معاملات از طریق خرده‌فروشان برق بسیار موثر خواهد بود. از جمله برنامه‌های آتی توسعه بورس، حضور سایر مشترکان زیر یک مگاوات از طریق خرده‌فروشان است که با فراهم‌شدن قوانین و مقررات لازم و زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری این مهم نیز به انجام خواهد رسید. از دیگر برنامه‌های توسعه بورس انرژی راه‌اندازی بازار مدیریت مصرف برای تراز بین تولید و مصرف در کشور بوده که در سایر کشورهای پیشرفته در بورس برق نیز در حال اجراست.
وی در تشریح نقش بازار برق درصورت توسعه بورس تا ۸۰ درصد گفت: در صورتجلسه مورخ ۳۴۸ هیات تنظیم بازار برق و ابلاغیه مورخ ۹ خرداد ۱۴۰۰ وزیر محترم نیرو، برای بازار عمده‌فروشی برق، نقش بازارِ متعادل‌ساز در نظر گرفته شده و کاهش تدریجی سهم آن نیز مورد تأکید بوده است که منجر به کاهش بدهی‌های وزارت نیرو به تولیدکنندگان می‌شود. لذا بازار عمده‌فروشی برق، همواره نقش خود را برای ایجاد تعادل بین میزان تولید و مصرف برق در زمان نزدیک به بهره‌برداری و نیز تضمین تعهدات انجام‌شده در معاملات خارج از بازار برق(معاملات بورس و دوجانبه) را ایفا می‌کند.
باقری در پایان، مزایای توسعه بورس را چنین اعلام کرد: به طور کلی بورس‌ها در ایجاد بازاری با فضای رقابت کامل و سالم نقش موثری دارند. بورس به عنوان بازاری منسجم و سازمان‌یافته مزایای بسیاری دارد. معاملات برق در بورس انرژی نیز مشمول این مزایا ست که می‌توان به مواردی مانند کاهش تصدیگری دولت مطابق با اهداف برنامه‌های کلان کشور و سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی، حذف ساختار تعرفه و قیمت‌گذاری دستوری، کشف قیمت برق بر اساس رقابت سالم و بر پایه عرضه و تقاضا، کاهش میزان بدهی‌های دولت به تولیدکنندگان برق، ایجاد حق انتخاب و ارتباط مستقیم بین تولیدکننده و مصرف‌کننده و ایجاد اطمینان برای سرمایه‌گذار در احداث نیروگاه و دریافت هزینه‌های تولید در یک چارچوب رقابتی می‌توان اشاره کرد.
