قصه ما و اسکار
قصه سینمای ما و اسکار قصه دور و درازی است. در طول حدود چهار دهه گذشته که از حضور ما در این جشنواره سینمایی می‌گذرد، فراز و نشیب‌های بسیاری در میان بوده است. در همه این سال‌ها هم البته چالش‌های ثابتی همچون انتخاب فیلم برای این جشنواره مطرح بوده است. در رابطه با این جایزه سینمایی (که چه بخواهیم چه نخواهیم باعث دیده شدن فیلم‌های برنده در جهان می‌شود) چند نگاه مطرح بوده است، این‌که قائل باشیم به سیاسی بودن این جشنواره (که خب بحثی پرواضح است در سیاسی بودن اهداف انتخاب آن) و با این نگاه فیلم‌هایی را به اسکار ارسال کنیم که به نوعی بیانگر دیدگاه و سیاست‌های فرهنگی ماست و البته نگاهی دیگر ناظر بر این است که فارغ از سیاست‌های فرهنگی موجود در کشور، باید فیلمی ارسال کنیم که شانس برنده شدن آن بالاتر باشد، چراکه انتخاب این فیلم می‌تواند سینمای ایران را به نوعی جهانی‌تر کند. انتخاب فیلم‌ها برای ارسال به اسکار در این سال‌ها از سوی ایران هم معمولا با توجه به این دو دیدگاه صورت گرفته است، در مواردی فیلم‌هایی ارسال شده که اساسا مولفه‌های ثابت رقابت را هم نداشته به این معنا که فاقد شیوه‌نامه‌های معمول برای شرکت در این مراسم بوده اما از سوی ایران انتخاب شده تا صرفا پیامی برای این جشنواره و مخاطبانش بوده باشد.
اولین حضور سینمای ایران در اسکار مربوط به فیلم «دایره مینا» ساخته داریوش مهرجویی در سال1356 است. هر چند فیلم به فهرست نهایی راه نیافت. پس از آن، 17سال سینمای ایران در اسکار غایب بود تا باردیگر در سال1373 فیلم «زیر درختان زیتون» ساخته عباس کیارستمی پس از اقبال در جشنواره کن به عنوان نماینده سینمای ایران به اسکار راه یافت. هر چند فیلم عباس کیارستمی هم در فهرست پنج منتخب نهایی بهترین فیلم خارجی آن سال راه نیافت. در آن سال آکادمی اسکار فیلم «آفتاب‌سوخته» ساخته درخشان نیکیتا میخالکوف از روسیه را شایسته این جایزه دانست.
بچه‌های آسمان
چهار سال پس از آن یعنی در سال1377 اما اولین موفقیت ما در اسکار رقم خورد و فیلم درخشان «بچه‌های آسمان» ساخته مجید مجیدی توانست برای اولین بار در فهرست نهایی پنج منتخب نهایی این جایزه قرار بگیرد. این اولین حضور جدی سینمای ایران در اسکار بود، اتفاقی که توانست راه بسیاری از سینماگران ایرانی برای حضور جدی و مناسب را در جهان باز کند اما اقبال بد مجید مجیدی در این بود که با وجود فیلم درخشان «بچه‌های آسمان» او یک رقیب جدی به نام «زندگی زیباست» ساخته روبرتو بنینی از ایتالیا داشت. فیلمی که توانست در آن سال جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی را از آن خود کند. مجید مجیدی با شش حضور، همچنان رکورددار فیلمسازان ایرانی در اسکار است.
بدرود بغداد
هر چند فیلم «درباره الی» ساخته اصغر فرهادی در سال1388 باوجود استقبال در جشنواره برلین و کسب جایزه از آن جشنواره شانس سینمای ایران را در اسکار بالا برده بود اما فیلم او نتوانست به فهرست نهایی منتخبان راه یابد. سال بعد از آن اما اتفاق جالبی افتاد و وزارت فرهنگ و ارشاد دولت دهم این بار فیلمی را برای این جشنواره ارسال کرد که شرایط معمول حضور در این رقابت را هم نداشت اما قرار بود فیلم «بدرود بغداد» به نوعی مخالفت با سیاست‌های آمریکا در منطقه باشد تا نماینده سینمای ایران. فیلم به رقابت‌ها راه نیافت اما این حرکت وزارت فرهنگ به‌نوعی در تاریخ مناسبات ما با اسکار ثبت شد.
جدایی نادر از سیمین
سال بعد از این اتفاق اما مهم‌ترین بخش از این مناسبات با برنده شدن فیلم «جدایی نادر از سیمین» اتفاق افتاد. سال1390 این جایزه هم به فهرست جوایز سینمای ایران اضافه شد. فیلم جدایی در آن سال رقبای سرسختی هم نداشت و همین امر باعث شد فیلم فرهادی راه سهل‌تری برای انتخاب داشته باشد. البته که فیلم دیگر او یعنی فروشنده هم در سال95 توانست جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی را به خود اختصاص دهد اما هنوز هم کارشناسان این حوزه باور دارند آن سال، فیلم نماینده کشور آلمان فیلم شایسته‌تری برای انتخاب بود و جایزه فرهادی را به نوعی در ادامه سیاست‌های این آکادمی می‌دانند.
