سرگذشت عجیب آقایخاص
مارتین اسکورسیزی یکی از بزرگترین فیلمسازان آمریکایی تاریخ است. او در طول شش دهه فعالیت حرفهای، فیلمهای کلاسیک بسیاری را در ژانرهای مختلف کارگردانی کرده و یکی از بزرگترین استادان سینما است. فیلم «راننده تاکسی» او هنوز به عنوان سنگ محک سینمای آمریکا و یکی از بهترین فیلمهای اسکورسیزی محسوب میشود. با وجود بیش از نیم قرن حضور در صنعت سینما، اسکورسیزی همچنان مانند همیشه محبوب است. این کارگردان برجسته هالیوود استاد فیلمبرداری درگیریهای روح انسان است. جثه کوچکش به او دیدگاهی منحصربهفرد نسبت به ضعفهای خشونتآمیز داد که انسانها برای کشف خود و یکدیگر باید بر آنها غلبه کنند. انسانهایی که اسکورسیزی دوست دارد به آنها طعنه بزند، از سرخوردگی، خشم، بیگانگی، انزوا و ناامیدی رنج میبرند. اما با وجود موضوعات تاریک او، در زیر پوست همه فیلمهای اسکورسیزی نیرویی وجود دارد که به نظر میرسد در بدترین بحرانها بهنحوی برمیخیزد. 26 آبان سالروز تولد این فیلمساز 79 ساله است. کارگردان مطرحی که در این سن و سال هم هنوز تمام استوریبوردهای فیلمهایش را شخصا خود میکشد! به این بهانه نگاهی داریم به برخی جنبههای زندگی شخصی و حرفهای مارتین اسکورسیزی که شاید کمتر کسی از آنها اطلاع داشته باشد.
اسکورسیزی در کودکی مبتلا به آسم بود و نمیتوانست با بچههای دیگر ورزش یا در هیچ فعالیت بدنی شرکت کند، بنابراین والدین و برادر بزرگترش، فرانک، اغلب مارتی جوان را به سینما و تئاتر میبردند. این تفریحات اشتیاق و عشق اسکورسیزی به سینما را توسعه داد. کودکی که نمیتوانست حتی در خانه فعالیت یا جنب و جوش خاصی داشته باشد، به یک کتابخوان قهار بدل شد و عضو ثابت کتابخانه محله بود. اسکورسیزی یکی از تنها دو مشتری بود که مرتبا از کتابخانه فیلم اجاره میکرد. اسکورسیزی در بزرگسالی نیز مشکلات جدی سلامتی داشت. او با افسردگی شدید و سوء مصرف مواد دست و پنجه نرم می کرد. یک بار هم بهخاطر مصرف زیاد کوکائین خونریزی داخلی کرد و مدتی در بیمارستان بود.
اسکورسیزی خرافاتی!
اسکورسیزی در گذشته بسیار خرافاتی بود. در طول دهه 1970، اسکورسیزی از اضطراب فلجکننده نسبت به عدد11 رنجمیبرد! او از پروازهایی که در آن اعداد شماره پرواز به 11 ختم میشد اجتناب میکرد، از سفر در یازدهم ماه امتناع کرده یا از اقامت در طبقه یازدهم هتلها خودداری میکرد. خود اسکورسیزی در این باره میگوید:«در آن دوره اتفاقات عجیبی با آن عدد میافتاد. متوجه شدم وقتی تجربه بدی داشتم، یا شاید از پروژه اخراج شده بودم، اعداد در آدرس یک ساختمان به 11 میرسید، یا روز یازدهم بود... اما از طرف دیگر، جشنواره فیلم نیویورک ، یازدهمین جشنواره بود!»این وسواس به عدد 11 در حالی است که او خود در یازدهمین ماه سال میلادی به دنیا آمده است!
حافظ فرهنگ تصویری
اسکورسیزی یک بنیاد مهم برای حفظ فیلم راهاندازی کرد. این فیلمساز مطرح که در تمام طول عمر خود یک وسواسی به فیلم و پژوهشگر این حوزه بود، از سال 1990، بنیاد فیلم را ایجاد کرد. این بنیاد یک سازمان غیرانتفاعی است که با استودیوها برای بازسازی چاپ فیلمهای قدیمی یا آسیبدیده همکاری میکند. این بنیاد تاکنون بیش از 800 فیلم از سراسر جهان را بازسازی کرده است و یک برنامه آموزشی رایگان برای جوانان در مورد زبان و تاریخ فیلم اجرا میکند. اسکورسیزی و بنیاد برای بازسازی کفش قرمز پاول و پرسبرگر(1948) کمک مالی جمعآوری کردند. اسکورسیزی برای حمایت از بازسازی فیلم فوق، جایزه رابرت آزبورن را به عنوان «فردی که سهم قابل توجهی در حفظ میراث فرهنگی فیلمهای کلاسیک داشته است» دریافت کرد.
رفاقت با کیارستمی
رفاقت مارتین اسکورسیزی با اعتبار سینمای ایران یعنی عباس کیارستمی به حدود 20 سال پیش و جشنواره کن برمیگردد. زمانی که اسکورسیزی رئیس هیات داوران بود و کیارستمی یکی از اعضای آن. اسکورسیزی آثار کیارستمی را ستایش میکرد و شخصیت او را بسیار دوست داشت. این کارگردان سرشناس هالیوودی در یادبود دوست صمیمی و نزدیکش عباس کیارستمی این گونه سخنرانی کرد: «طی 12 تا 14 سال گذشته در جاهای مختلف با عباس دیدار داشتم؛ پاریس، نیویورک و اکثرا مراکش. در ذهنم همچنان مشتاق دیدار با او هستم. فکر میکنم این اتفاقی است که وقتی یک شخص بزرگ را از دست میدهی. شما فکر میکنید همیشه هستند و باور نمیکنید که دیگر نیستند و این قلب شما را میشکند.»